Ήταν αδύνατο να μην παρατηρήσει κανείς τα περιχαρή πρόσωπα των προσκεκλημένων αντιπροσώπων της ΝΔ στα τηλεοπτικά πάνελ σχολιασμού των εκλογικών αποτελεσμάτων. Και είχαν κάθε λόγο να είναι. Κατάφεραν όντως μια τεράστια νίκη, ιστορικής σημασίας και βάθους.

Η καταθλιπτική επικράτηση της ΝΔ, η κατακρήμνιση του ΣΥΡΙΖΑ και η επανακαθήλωση του ΠΑΣΟΚ ως ρυθμιστικού παράγοντα του πολιτικού σκηνικού φαίνονται να είναι τα απότοκα των χθεσινών εκλογών. Στην πράξη όμως, αδιαφιλονίκητος νικητής τους ήταν οι πολιτικές εκείνες που έχουν κωδικοποιηθεί ως μνημονιακές: αυτές της λιτότητας, τηςεπίθεσης στα λαϊκά εισοδήματα, δικαιώματα και κατακτήσεις, της συρρίκνωσης της δημοκρατίας και της υπαγωγής της σε ξένα διευθυντήρια, ευρωπαϊκά κι αμερικάνικα.

Αυτό που περίτρανα ανέδειξαν αυτές οι εκλογές είναι οι συνέπειες των πολιτικών στρατηγικών που έχουν ως βασικό άξονα την επικοινωνία, φέρνοντας ανέλπιστη νίκη για κάποιους και όλεθρο για άλλους. Γιατί αν κάτι χαρακτήρισε αυτές τις εκλογές περισσότερο από καθετί άλλο ήταν ο κατάφορος θρίαμβος της επικοινωνιακής διαχείρισης, το θάψιμο της ουσίας και η απομάκρυνση από τη μαζική ανατρεπτική πολιτική παρέμβαση.

Τόσο η προεκλογική περίοδος όσο και η συνολικότερη τετραετία διακυβέρνησης Μητσοτάκη (όπως εξάλλου κι αυτή της διακυβέρνησης του Τσίπρα) χαρακτηρίζονταν από την ουσιαστική έλλειψη πολιτικών διακυβευμάτων. Η οικονομικο-πολιτική πορεία της χώρας ήταν προδιαγεγραμμένη από ξένα κέντρα, η απόφαση για επίταση της επίθεσης εναντίον της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας και παραμέληση της βούλησής της προειλημμένη. Η σιωπή γύρω απ’ τα θεμελιώδη θέματα ήταν εκκωφαντική.

Η πλήρης μνημονιακή μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ, με την υιοθέτηση της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και την αδυσώπητη εφαρμογή των αντίστοιχων πολιτικών σε μια ήδη ρημαγμένη κοινωνία, ως συνολική στρατηγική μετατόπισηεπέφερε και μια αναγκαία αλλαγή τακτικής: μιας και τα μεγάλα θέματα δεν αγγίζονταν, η πολιτική αντιπαράθεση έπρεπε να στηθεί γύρω από ζητήματα δευτερεύοντα, ήσσονος σημασίας. Ζητήματα λιγότερο ή περισσότερο απολίτικα, αισθητικής υφής, η κουβέντα γύρω απ’ τα οποία δεν αμφισβητούσε το συνολικό προσανατολισμό της χώρας.

Προσπάθησε ο ΣΥΡΙΖΑ να αντιπαραταχθεί ως το μικρότερο κακό απέναντι σε κάθε νεοδημοκρατική χυδαιότητα, ως ένας πιο εύσπλαχνος τοποτηρητής της αποικίας έναντι του σαδιστή Μητσοτάκη. Επιχείρησε να καθιερωθεί ως ο δεύτερος πόλος ενός πολιτικού συστήματος που κατέφασκε στην μνημονιακή δυνάστευση και εξαθλίωση.

Το πρόβλημα ήταν ότι η επιθυμία του να ενταχθεί στο κλαμπ της εξυπηρέτησης εγχώριων και μη αφεντάδων προέτρεχε κατά πολύ της ικανότητάς του να τη στηρίξει. Υιοθέτησε μια αντιπολιτευτική προσέγγιση κατ’ εξοχήν επικοινωνιακή (γιατί πώς αλλιώς να εγείρεις ενδιαφέρον γύρω από ζητήματα αντιληπτά ως μη κρίσιμα;) αντιμετωπίζοντας ένα εχθρικό επικοινωνιακό πεδίο, που τον έβλεπε ως σφετεριστή και τυχάρπαστο αντί των γνωστών και καθιερωμένων διαβόλων.

Παρά τα αλλεπάλληλα διαπιστευτήρια (πχ υπερψήφιση μπόνους προς αστυνομικούς με το αίμα του δολοφονημένου Φραγκούλη να μην έχει ακόμη πήξει, για να αναφέρουμε μόνο ένα απ’ τα πιο πρόσφατα) που έδινε προς το σύστημα, αυτό έκανε ξεκάθαρο ότι δεν θα τον δεχόταν πρόθυμα ή εύκολα ως αποτελεσματικό ή προνομιακό εκφραστή και εφαρμοστή των συμφερόντων του.

Γίνεται ξεκάθαρο πως ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αυτοεγκλωβιστεί στις συμπληγάδες της απομάκρυνσης από τα μείζονα και μη συνεργασιμότητας της καθεστηκυίας μιντιακής τάξης πραγμάτων, μένοντας ανίκανος να προσφέρει είτε χορταστικό άρτο είτε ικανοποιητικό, πειστικό θέαμα. Αυτές ακριβώς οι συμπληγάδες είναι που τον συνέτριψαν. Απλώς χθες γίναμε όλοι μάρτυρες της έκτασης του φαινομένου.

Πρόκειται για μια επάξια κερδισμένη ήττα, από καιρό άβουλα προετοιμασμένη.Όσο κι αν οι εναπομείναντες υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθήσουν να διασπείρουν τις ευθύνες σε άλλα κόμματα, οργανώσεις κλπ, η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν να κατηγορήσουν κανέναν άλλο πέρα απ’ τους εαυτούς τους.

Εξ’ άλλου δεν είναι δυνατό η υπόλοιπη αριστερά να τελεί υπό συνθήκη κβαντικής δισυπόστασης, «ανίκανη να αφουγκραστεί τον πραγματικό παλμό της κοινωνίας και ανεδαφική», δικαιολογώντας την παραγκώνιση των ριζοσπαστικών αιτημάτων της, και ταυτόχρονανα συνιστά «τον κρίσιμο παράγοντα που χάρισε τη νίκη στο Μητσοτάκη». Ή το ένα ισχύει ή το άλλο, όχι το βολικότερο κατά περίπτωση για τους σήμερα περίλυπους συριζαίους.

Χθες, πιο εμφατικά απ’ ότι το 2019, ήρθε να πάρει την εκδίκησή του το χυδαίο επιχείρημα που είχε επιστρατευτεί για τη δικαιολόγηση της ξεδιάντροπης εγκατάλειψης κάθε αρχής που μέχρι το 2015 πρότασσε ο ΣΥΡΙΖΑ• αυτό περί νομιμοποίησης αυτής της κίνησης από τοευνοϊκό για τον ίδιο εκλογικό αποτέλεσμα του Σεπτέμβρη του 2015.

Στοιχειώδης συνέπεια θα επέτασσε οι εμπνευστές του να εισηγηθούν την αυτοδιάλυση του κόμματός τους. Αλλά η συνέπεια δεν είναι το δυνατό σημείο των υπερφίαλων καιροσκόπων πολιτικάντηδων.

Από την άλλη, μια αντίστοιχη τακτική ευνόησε το συστημικά αρεστό μεν αλλά κοινωνικά απαξιωμένο δε ΠΑΣΟΚ. Στηριζόμενο σε μια νοσταλγία για τις «παλιές ένδοξες στιγμές» του, τη δράση ενός υπαρκτού ακόμα μηχανισμού σε σωματεία, συλλόγους κλπ (που αποδεικνύει ότι ακόμα κι ένας λεηλατημένος μηχανισμός είναι πολύ καλύτερος από έναν ανύπαρκτο) και την ικανότητα του Ανδρουλάκη (χάρη στην εύνοια των ΜΜΕ και τη συμπάθεια που ενέπνευσε στο πρόσωπό του το σκάνδαλο των υποκλοπών) να πείσει ότι προτείνει κάτι τις το καλύτερο, κατάφερε να νεκρανασταθεί σαν κόμμα αποτυπώνοντας μια δυναμική ακριβώς αντίθετη αυτής της πτώσης του ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτή η διαδικασία θα ολοκληρωθεί με την ανάκτηση όλου του χαμένου απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ εδάφους ή θα ανακοπεί όταν αποκαλυφθεί ότι η παρουσιαζόμενη ως εναλλακτική Ανδρουλάκη δεν συνιστά παρά φάντασμα, μένει να φανεί.

Στην αντίπερα όχθη, άλλον ένα ηττημένο από την υπερβάλλουσα εναπόθεση στην επικοινωνιακή διαχείριση εντοπίζουμε στο ΜέΡΑ25. Παρά την πρόθεσή του να αναμετρηθεί με κάποιους απ’ τους βασικούς όρους της καχεξίας της χώρας (η οποία συστηματικά περιοριζόταν απ’ την σχετική ατολμία του, τις αφελείς κεντρώες θέσεις που πρότασσε ειδικά στα πρώτα του βήματα και την άρνηση του μηχανισμού και του επικεφαλής του να εκμαιεύσουν τα απαραίτητα διδάγματα απ’ την εμπειρία του 2015), παρά την αξιοπρεπή, αποκαλυπτική και χρήσιμη παρουσία του στη βουλή και σε κοινωνικούς χώρους δεν κατάφερε να αποφύγει τις δόλιες ατραπούς της υπερτροφίας του μιντιακού.

Η εξαιρετικά εχθρική αντιμετώπιση που του εξασφάλισε η αποκάλυψη της σκανδαλώδους διακυβέρνησης Μητσοτάκη, το κατέστησε αποσυνάγωγο των κυρίαρχων καναλιών ενημέρωσης και συστημικής προπαγάνδας. Ο μόνος τρόπος να διαδώσει τις (σχετικά άτολμες αλλά παρ’ όλ’ αυτά εξαιρετικά ενοχλητικές για ένα σύστημα που δεν καταδέχεται την παραμικρή αμφισβήτηση) θέσεις του ήταν παρακάμπτοντάς τα. Του έλειπε όμως ένας ικανός μηχανισμός να φέρει σε πέρας αυτή την αποστολή. Αποτελούμενο από «νέα πρόσωπα» (ανησυχητικά πολλά εκ των οποίων αποδείχτηκαν τυχάρπαστα), κατά βάση χωρίς μύηση στο λαϊκό κίνημα και τους αγώνες του, έτρεξε με λιγοστούς πόρους να καλύψει τη διαφορά αλλά κακή στάθμιση και εχθρικό περιβάλλον το καταδίκασαν στη λήθη.

Τραγική αλλά ταυτόχρονα και εξαιρετικά διδακτική περίπτωση για όσους εκθειάζουν ανυπερθέτως το «νέο» χωρίς να υποβάλλουν τον εαυτό τους στη βάσανο της άρθρωσης αναγκαίας πολιτικής πλαισίωσης.

Τελικά, τα συντριπτικά μεγαλύτερη οφέλη από την επικοινωνιακή διαχείριση απέσπασε η ΝΔ, ανταλλάσσοντας τη μοίρα που θα ‘πρεπε να είναι το επακόλουθο της άθλιας διακυβέρνησής της με αυτή του ΣΥΡΙΖΑ και καταφέρνοντας με αριστουργηματικό τρόπο να μετατρέψει τη φθορά της σε ζημιά του. Αναντίρρητα, ο μεγαλύτερος σπόνσορας της καταθλιπτικής αυτής νίκης είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε όσους πίστευαν ότι το κόμμα και η ηγεσία που κατέστησε εφικτή σε πρώτη φάση μια διακυβέρνηση Μητσοτάκη θα μπορούσαν να είναι εργαλείο ανατροπής της, η πραγματικότητα επιφύλασσε μια βάναυση διάψευση.

Η ιστορία δεν παύει να μας υπενθυμίζει: η λογική του μικρότερου κακού οδηγεί πάντα στην υλοποίηση του μεγαλύτερου. Όποιος ενδιαφέρεται, ας την αφουγκραστεί.

Η βδελυρή μιντιακή παντοκρατορία του Μητσοτάκη του εξασφάλιζε σε κάθε περίσταση τον έλεγχο του παιχνιδιού. Οποιαδήποτε τακτική έρεπε προς την επικοινωνιακή διαχείριση ήταν αναπότρεπτο να θρεύσει έναν ανίκανο κι ατάλαντο γόνο με συνολική εποπτεία κι έλεγχο του πεδίου.

Η παιδαριωδώς αφελής επιλογή (αλλά και η μόνη διαθέσιμη δεδομένης της μεταστροφής του) του ΣΥΡΙΖΑ να υποταχθεί σ’ αυτούς τους όρους προσμένοντας έστω φθίνουσες αποδόσεις ανταμείφθηκε με την καταπόντισή του. Αυτή είναι η μοίρα ενός κόμματος που προσπάθησε να αποτελέσει τον πόλο συσπείρωσης μιαςκατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα συστημικής σοσιαλδημοκρατίας σε μια χώρα με ανεξίτηλο και κυρίαρχο το στοιχείο της εξάρτησης από ξένα κέντρα και τη συνεπακόλουθη διαμόρφωση ενός πολιτικού σκηνικού εμφορούμενου από παρασιτισμό, βαθιά ριζωμένη διαφθορά και έντονη αλληλοδιαπλοκή συμφερόντων καπιταλιστών-ολιγαρχών και πολιτικού τους προσωπικού που καθιστούν εξαιρετικά δυσμενή την υποδοχή νέων παικτών.

Όσο κι αν μας αφήνει αδιάφορους η επίπτωση της συντριπτικής εκλογικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, δυστυχώς δεν επηρεάζεται μόνο εκείνος απ’ αυτήν. Η επερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ, έχοντας εισπράξει την πιο ανέλπιστη κατάφαση υπέρ της ακραιφνούς νεοφιλελεύθερης και κυνικά λαοκτόνας πολιτικής της, θα βγει ενισχυμένη στην εκστρατεία της κατά των λαϊκών συμφερόντων. Αν η προηγούμενη τετραετία ένιωσε αποπνικτική, η επόμενη κυβερνητική περίοδος φαίνεται ότι θα δοκιμάσει περαιτέρω την αναπνευστική μας ικανότητα. Στο πεδίο της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ και του άφρονου πολιτικού σχεδίου του θα στηθεί το εκτελεστικό απόσπασμα των εργασιακών δικαιωμάτων, των εισοδημάτων και των κοινωνικών παροχών της πλειοψηφίας.

Η όρθωση ικανής αντίστασης στην επερχόμενη ολομέτωπη επίθεση προϋποθέτει το αφούγκρασμα όλων των μαθημάτων του παρελθόντος. Ένα ανατρεπτικό, ανταγωνιστικό στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων πολιτικό σχέδιο δεν μπορεί να περιμένει στήριξη από το μιντιακό σύστημα. Εναπόθεση ελπίδας και πόρων προς αυτή την προσπάθεια είναι καταδικασμένα να προδοθούν. Είναι ξεκάθαρο ότι αντί για έστω φθίνουσες αποδόσεις, μια τέτοια τακτική οδηγεί σε παρέλκυση σε προνομιακό πεδίο του αντιπάλου και θα επιφέρει ενίσχυσή του.

Η επικοινωνία και η διάδοση ενός τέτοιου προγράμματος είναι απαραίτητο να ξεκινήσει από τα βασικά: επίμοχθη δουλειά με τον κόσμο, αμφίδρομη ζύμωση και ορθή εκτίμηση και προετοιμασία του λαϊκού παράγοντα (χωρίς αυταπάτες και ατολμίες) για τις αναγκαίες τομές και ρήξεις, έγερση αντιστάσεων σε κάθε χώρο με κοινωνικο-πολιτικό επίδικο.

Τίποτα δηλαδή λιγότερο ή περισσότερο από την εκ βάθρων ίδρυση ενός νέου πόλου που θα ανασυγκροτήσει το ανταγωνιστικό, λαϊκό κίνημα, θα εκπαιδευτεί απ’ την ιστορία του και αντιλαμβανόμενο το βάθος της ήττας του θα συμβάλλει στην ανοικοδόμηση και θα καθοδηγήσει τους αγώνες του. Πρόκειται για δουλειά που θα χρειαστεί υπομονή κι επιμονή, βλέμμα στο σήμερα και τον ορίζοντα και πίστη στη δυνατότητα να πάνε τα πράγματα αλλιώς. Σ’ αυτή την πάλη δεν περισσεύει κανένας/καμιά μας.