Κλείστε τα σχολεία, εκατό χρόνια μετά
Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ
Δημοσίευση 24/4/2023
Σκεφτείτε, ένας δάσκαλος να έγραφε – δημοσίευε σήμερα ένα άρθρο με τον τίτλο ''Κλείστε τα σχολειά'', τι κακό, τι θόρυβος θα ξεσηκωνόταν. Θα λέγαν τι σόι δάσκαλος είναι αυτός. Οι περισσότεροι δεν θα κάνανε τον κόπο να το διαβάσουν, να δουν τι γράφει. Αρκούσε μόνο ο τίτλος για να το απορρίψουν. Ίσως το διάβαζαν κάποιοι από τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, ώστε να πάρουν ιδέες πώς θα περιορίσουν τη δημόσια εκπαίδευση. Καθότι η πρακτική των τεσσάρων τελευταίων χρόνων του υπουργείου αυτό δείχνει.
Αυτός ο δάσκαλος υπήρξε στο παρελθόν, όπως και το δημοσίευμά του. Είναι ο Μίλτος Κουντουράς. Πριν εκατό (100) ολόκληρα χρόνια, σαν σήμερα, 24 Απριλίου του 1923, δημοσίευσε τη σειρά εκπαιδευτικών άρθρων ''Κλείστε τα σχολειά'' στην εφημερίδα ''Καμπάνα'' του φίλου του Στράτη Μυριβήλη. Η εφημερίδα εκδόθηκε στις 27 Μαρτίου και ήταν όργανο των εφέδρων, ταυτόχρονα υποστήριζε τους ντόπιους, τους κατοίκους του νησιού. Γιατί μετά την απελευθέρωση της Λέσβου στο νησί εγκαταστάθηκαν αρκετοί υπάλληλοι από τη στεριανοί Ελλάδα, τους οποίους θεωρούσαν ξένους και παρείσακτους.
Με την εφημερίδα συνεργάστηκαν οι περισσότεροι Λέσβιοι πνευματικοί δημιουργοί, καθώς κι οι όμοιοι τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι: Ηλίας Βενέζης, Φώτης Κόντογλου, Σίτσα Καραϊσκάκη, Κώστας Φριλίγγος, Μαρία Κλωνάρη, Μίλτος Κουντουράς, Τέρπανδρος Αναστασιάδης, Στρατής Παπανικόλας, Θείελπης Λευκίας, Δημητρός Καμίτζος, Ασημάκης Πανσέληνος κ.ά. Η Λεσβιακή έχει σχηματιστεί και δημιουργεί.
Ο Κουντουράς έχει εργαστεί περίπου ενάμιση χρόνο, περιοδικά, με συμβάσεις, κάτι σαν τους σημερινούς αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. Με αυτές τις συνθήκες γράφει και δημοσιεύει τα ανατρεπτικά του άρθρα ''Κλείστε τα σχολειά''. Αυτά δεν είναι απορριπτικά του σχολείου, ως φορέα εκπαίδευσης. Το τότε σχολείο, τη λειτουργία του, και τις συνθήκες που συνάντησε καυτηριάζει. Επιθυμεί ένα άλλο σχολείο, ανώτερο, έχει όραμα, στόχους, προσδοκίες.
Γράφει: ''Στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει Εκπαίδευση. Το φωνάζουν απελπισμένα όσοι αγαπούν ακόμα το Σχολειό''. Για το σχολειό λέει: '' Αγάπησα και ονειρεύτηκα ένα περίλαμπρο Σχολειό, κι αποφάσισα να θυσιάσω κάθε μου υλική ευζωία σε μια ψυχική μου ικανοποίηση. Κ’ είδα, όσο έζησα εκεί μέσα, τη ρίζα του κακού τόσο βαθιά του εισχωρημένη, ώστε απελπισμένος να καταλήξω πολλές φορές στην εξωφρενιτική ανακραυγή των σημερινών γραφομένων μου: Κλείστε τα Σχολειά!''. Είδε ότι κουμάντο κάνουν ''οι κομματαρχίσκοι τη μικροπολιτικής''. Έτσι κάποιος δάσκαλος μπορεί υπηρετώντας το Κόμμα, να δημιουργήσει μια λαμπρή θέση κ’ ένα λαμπρότερο μισθό''. Για τους συναδέλφους λέει: ''Γύρω τους βράζει η Επανάσταση των συνειδήσεων και των ψυχών! Κι όμως πότε ύψωσαν ποτέ περήφανα και μέχρις αυτοθυσίας το κεφάλι για να ζητήσουν κι αυτοί τα δικαιώματά τους και να επιβάλουν τη γνώμη και τη θέλησή τους σ’ έν’ αφιλόστοργο και οπισθοδρομημένο Κράτος''.
Για τα οικονομικά της εκπαίδευσης γράφει: ''Τσιγκουνεύονται λίγα εκατομμύρια τη στιγμή που θα έπρεπε να δώσουν ό,τι έχουν κι ό,τι δεν έχουν για την ψυχική σωτηρία της κοινωνίας αυτής που βρωμάει από διαφθορά και τείνει προς την ολοκληρωτική αποσύνθεση!...''. Διαπιστώνει ότι το κράτος και η κοινωνία έχουν ''μερτικό'' για την κατάντια της εκπαίδευσης.
Τα γραπτά του δεν είναι στείρα, άρνησης, απόρριψης. Τον συλλογισμό του, τις σκέψεις του τις συνοδεύει με τη φράση: "Κλείστε τα Σχολειά να φτιάσουμε καινούργια!". Μας φωνάζει: ''Ανέβασε το Δάσκαλο, αν θέλεις να δεις ανώτερα παιδιά! Δημιούργησε ανώτερα παιδιά αν πονείς το μέλλον της φυλής σου!''. Παροτρύνει τον δάσκαλο να γκρεμίσει, να επαναστατήσει, να προσπεράσει τον ''οπισθοδρομημένο νόμο'', να εργαστεί για την ''ανάταση της Ζωής''.
Τέλος προτρέπει οι δάσκαλοι να γίνουν ''μαστροχαλαστάδες''. Και το ''κλείσιμο του σχολειού'' δεν θα μείνει έτσι. Αισιοδοξεί ότι ''Το χάσμα που θ' ανοίξει ο σεισμός των ψυχών μας, άλλοι θα 'ρθουν κατόπι μας να το γεμίσουν με λουλούδια''.
Αξίζει, πρέπει, να μελετάμε τα γραφόμενα αυτού του μεγάλου Δασκάλου. Και να επιχειρούμε να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι. Γιατί κάποιος θα 'ρθει, θα συνεχίσει μετά.