× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Αναζητώντας το Αρμένικο νεκροταφείο της Περγάμου

Επιτύμβιες στήλες σμιλεμένες σε αρχαίο οικοδομικό υλικό, δίπλα στη νότια κυρία πύλη την Ευμένους, στο κέντρο μιας μεγάλης χωματερής

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 30/7/2023

Αναζητώντας το Αρμένικο νεκροταφείο της Περγάμου
Επιτύμβιες στήλες από τάφους Αρμενίων, αρχαίο οικοδομικό υλικό δε δεύτερη χρήση

Καύσωνας λένε τα δελτία, η θερμοκρασία θα φτάσει και θα ξεπεράσει τους 40 βαθμούς, κι εσύ στα μεσόγαια, λες Πως δε μπορεί δεν είναι αλήθεια όλα ετούτα, θα τα καταφέρεις.

Μέσα στην κατήφεια των ημερών, πού καιρός για ορθολογισμό. Κάνει ζέστη, ναι.... Εδώ περάσαμε τόσα και τόσα.

Και ξεκινάς.

Μα για δες, με το που αρχίζεις να ανεβαίνει ό,τι απέμεινε από τη μεγάλη εκκλησιά, τα σκαλοπάτια που οδηγούσαν στην αυλόπορτα των Αγίων Θεοδώρων της Περγάμου, νάσου ένα αγεράκι, να σου δροσίζει το κούτελο. Γλύφεις τον ιδρώτα σου και ξεδιψάς. Το αυλοντούβαρο, ο φιδίσιος δρόμος από πάνω...

«Μας ξέχασες...» σα να άκουσες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Με τον Ούρλιχ στον χώρο με τις επιτύμβιες στήλες των Αρμενίων της Περγάμου


Η εικόνα της χαμένης εκκλησιάς, οι μύθοι στα παραμύθια των παππούδων και των γιαγιάδων που δε γνώρισες, τα κόλλυβα, τα σπυριά του σταριού κάτω από το προσκεφάλι να δουν τα κορίτσια ποιον θα παντρευτούν...

Χαμογελάς. Ένα χαμόγελο πικρό για τα που 'θελες να ξεχάσεις.... Εκεί πίσω... Χαμόσπιτα χτισμένα πάνω στα χώματα του παλιού Ρωμαίικου νεκροταφείου. Χαμόσπιτα στη θέση της μεγάλης εκκλησιάς των καβαλάρηδων Αγίων Θεοδώρων που οι Περγαμηνοί στη μνήμη τους μαγείρευαν ρεβίθια και τα μοίραζαν σε χριστιανούς και μουσουλμάνους που περνούσαν το Σελινούντα ποταμό κι όλοι μαζί καβάλα σε άλογα που γεμίζαν το φαρδύ σοκάκι, ανηφόριζαν στη χάρη τους…

Κάπου εδώ στήνανε τις φωτιές με τα καζάνια για τα ρεβίθια. Φωτογραφίζεις... Τι φωτογραφίζεις καυμένε. Δεν έχει τίποτα μπροστά σου...

Επιμένεις εσύ. Να φωτογραφίζεις.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ


Ένα αναλημματικό τείχος όριο ανάμεσα σε σκουπίδια και κότες!


Σου κόβεται η ανάσα μα σκαρφαλώνεις, ο δρόμος σε βγάζει στην πόρτα του μεγάλου αρχαιολογικού χώρου που ανασκάπτεται από Τούρκους και Γερμανούς.

Κάθεσαι να ανασάνεις και συμβουλεύεσαι τον χιλιοταξιδεμένο χάρτη, το μαδημένο αυτό κομμάτι χαρτιού...

Κάπου εδώ λες βλέποντας απέναντι σου ήταν τα όρια αναμετάξυ στο Ρωμαίικο και στο Αρμένικο νεκροταφείο. Πώς και γιατί.... Δεν ξέρεις. Κάπου εδώ



Η πολιτεία όμως δεν είναι κάπου εδώ. Μπροστά σου είναι ολάκερη.

Στην πλάτη σου το σκαρφαλωμένο στο βράχο αρχαίο θέατρο.

Κι εσύ θυμάσαι... Περιοδικό της Μυτιλήνης «Πιττακός». 15 Μαΐου 1879. Γαβριήλ Φίλιος Χαραλαμπίδης ο συγγράψας.

«Ο ήλιος εξακοντίζει θερμάς κατά κεφαλής μου ακτίνας, εγώ δε εξαγαγών την γραφίδα ηρξάμην ιχνογραφών τα τήδε κακείσε διεσπαρμένα συντρίμματα πλην μετά τινά λεπτά παρουσιασθείς πυρρόθριξ Γερμανός απηγόρευσε μοι τούτο».

Μπροστά σου ένας αψηλός «πυρρόθριξ» με σαγιονάρα καμένος από τον ήλιο. Ο Ούλριχ. Κι ένας άλλος, κι άλλοι ποιο πέρα. Γερμανοί αρχαιολόγοι.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η είσοδος της πύλης του Ευμένους στο κέντρο της χωματερής


Ρωτάς που είναι τα απομεινάρια από τη νότια κυρία πύλη την Ευμένους που σου λέει ο χάρτης πως βρίσκονταν μπροστά στην αρχή του Αρμένικου νεκροταφείου. Κάτω από τα σύγχρονα χαμόσπιτα.

Ο Ευμένης ο Β’ λες πως έχτισε ετούτα τα τείχη ανάμεσα τους και τη νότια πύλη. Ο μεγάλος βασιλιάς στα χρόνια του οποίου κάπου στα 180 π.Χ. ξεκίνησε η κατασκευή του περίφημου «Βωμού του Διός Σωτήρα της Περγάμου». Μια σειρά από ανάγλυφα αναπαριστούσε δραματικά τη Γιγαντομαχία, ενώ μια μικρότερη τα πεπραγμένα του μυθικού προπάτορα των Ατταλιδών προγόνων του, του ήρωα Τήλεφου. Λένε ότι η Γιγαντομαχία συμβόλιζε τις νίκες των Ατταλιδών έναντι των Γαλατών και γενικότερα των πολιτισμένων δυνάμεων έναντι των «βαρβάρων».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η αρχαία οδός η άγουσα προς την πύλη του Ευμένους


Ετούτος ο Γερμανός «πυρρόθριξ» δεν σου απαγορεύει σαν τον άλλον του 1879.

Σε οδηγεί στην πύλη.

Χωματερή σύγχρονη, ντροπή για τον πολιτισμένο κόσμο. Ένα αναλημματικό τείχος χρησιμοποιείται σαν όριο κοτετσιού, πεταμένα έπιπλα, σκουπίδια, σκουπίδια, σκουπίδια. Στην πόλη παλίμψηστο του αρχαίου κόσμου. Στην πόλη που ανήκει στο δίκτυο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο. Τρομάρα της και δαύτης.

Του λες για το αρμένικο νεκροταφείο.

Σε οδηγεί στο χώρο πάνω από την πύλη. Έχει συμμαζέψει με τους συναδέλφους του της αρχαιολογικής αποστολής αρχιτεκτονικά μέλη, δόμους που σε δεύτερη, τρίτη χρήση χρησιμοποιήθηκαν σαν επιτύμβιες στήλες σε τάφους Αρμένιων.

Πάνω στους δόμους σε αρμένικη γραφή, οι μακαρίτες Αρμένηδες κάτοικοι της πόλης.

Οριοθετείς στο περίπου το αρμένικο νεκροταφείο, από εδώ άρχιζε το Ρωμαίικο, συμφωνεί κι ο Ούρλιχ.

Κοινό και αόρατο το μέλλον για τις δυο χριστιανικές κοινότητες της πολιτείας της Περγάμου. Τα κόκκαλα των παππούδων όλων ανεξαρτήτως δόγματος, «αναπαύονται» ο Θεός να μη δώσει τέτοια ανάπαυση, κάτω από τα χαμόσπιτα και τα σκουπίδια.

Το ανάλημμα όριο του νεκροταφείου των Αρμένιων της Περγάμου. Από εκεί και μετά αρχίζουν τα χαμόσπιτα


Κατηφορίζεις. Ξανά στο φαρδύ σοκάκι.

Εδώ ήταν λοιπόν «μονολογείς. Μοναχός. Εσύ κι οι μνήμες - ποιες μνήμες καημένε; - που κουβαλάς.




ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 9/12/2024

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Το πληγωμένο Ανω Βαθύ Σάμου περιμένει...

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΙΚ.ΚΑΡΛΑΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Κυκλική Οικονομία και Αιώνια Χημικά: Έννοιες ασύμβατες

Γράφει ο ΝΑΣΟΣ ΣΤΑΣΙΝΑΚΗΣ, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Πρόεδρος του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Μέχρι ενός!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ*
ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ

Ο Αϊβαλιώτης Αϊ Νικόλας

Μια εκκλησιά απ’ όπου ξεκίνησε νεωκόρος ο Βενιαμίν ο Λέσβιος και για δαύτη μάλωναν έναν αιώνα, Αιβαλιώτες και Αγιορείτες. Πλέον ανήκει στη μνήμη...
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Μνήμη μιας περιόδου και τα αγάλματα των πολεμιστών του Ριάτσε

Γράφει ο Αρχιτέκτων, πρώην Βουλευτής και Υπουργός ΝΙΚΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ανάμεσα στην «πραγματικότητα», την «συνωμοσιολογία» και τον «λαϊκισμό».

Γράφει ο τέως πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Μυτιλήνης ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ο Δεκέμβρης του 1944 στη Λέσβο πριν από το «GO BACK»

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ για τον αντίκτυπο των ένοπλων συγκρούσεων της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944 στη Λέσβο
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Για τα έργα της ΔΕΥΑΛ στην Κουλμπάρα

Δημόσια έκκληση στη Διοίκηση της ΔΕΥΑΛ και τη Δημοτική Αρχή του Παναγιώτη Χριστόφα να σωθεί το δομημένο περιβάλλον της ιστορικής γειτονιάς
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Δράσεις στήριξης του όρμου Μαραθοκάμπου Σάμου

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΛΑΣ, Γιατρός, πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου(2003-2010)
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ένα βιβλίο που «ανθρωποποιεί» τα άψυχα

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΓΕΜΕΛΟΥ* για το «GEOΓΡΑΦΟΝΤΑΣ» του Στρατή Μπαλάσκα
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Όσο στολίζεις το δέντρο...

Οι γιορτές δεν χρειάζεται να είναι τέλειες. Αρκεί να είναι δικές σου.
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ