Αν κάτι είχε καταγραφεί ανά την επικράτεια, από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης, ήταν οι έντονες διαμαρτυρίες των αγροτών ότι πλέον η επιβίωση των νοικοκυριών τους ήταν αδύνατη με δεδομένη την εκτίναξη του κόστους παραγωγής τα περασμένα δύο χρόνια. Ακόμα και στις περιπτώσεις που οι τιμές ορισμένων προϊόντων είχαν αυξηθεί, αυτές, όπως το κατέγραψε η ΕΛΣΤΑΤ, μόνο κατά το 1/3 κάλυπταν τις αυξήσεις στην ενέργεια, τις ζωοτροφές, στα εφόδια.

Μόλις στις 17/5 η «Καθημερινή» επιβεβαίωνε αυτά σε εκτενές ρεπορτάζ της από την Θεσσαλία: «Το κοστολόγιο είναι τεράστιο, διπλάσιο από δύο χρόνια πριν… Είμαστε πιστωμένοι όλοι στο λίπασμα, στο φάρμακο, στο πετρέλαιο», δήλωναν οι αγρότες.

Αντίστοιχα ρεπορτάζ παρακολουθούσε κανείς και σε άλλα μέσα στην Κρήτη και αλλού. Μία διάχυτη απογοήτευση κυριαρχούσε.

Έντονη δυσαρέσκεια εκφραζόταν και για το έλλειμμα διαβούλευσης και ενημέρωσης για την νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική που εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2023 χωρίς την έκδοση όλων των εφαρμοστικών αποφάσεων, αλλά και λόγω της καθυστέρησης καταβολής των αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ και των διαφόρων ενισχύσεων που συνδέονταν με την ουκρανική κρίση.

Την ίδια εμπειρία είχαμε και εμείς στους περασμένους μήνες σε πολλές περιοχές της χώρας και του νομού μας στα πλαίσια εκδηλώσεων που είχαν οργανωθεί για τα προβλήματα του αγροτικού τομέα και την νέα ΚΑΠ.

Σε όλα τα παραπάνω, μάλιστα, θα πρέπει να προσθέσει κανείς και το κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων στον αγροδιατροφικό τομέα που φτάνουν στο ¼ του συνόλου στην οικονομία της χώρας, την είσοδο ξένων funds, την εκτίναξη κοντά στο ένα δις του ελλείμματος στο αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο την περασμένη χρονιά, την αυξανόμενη έξοδο αγροτικού πληθυσμού από το επάγγελμα. Εξελίξεις που από μόνες τους απειλούν την βιωσιμότητα του τομέα.

Και ενώ όλα τα παραπάνω καταγράφονταν παντού, η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών (47,5%), σύμφωνα με το exit poll, ψήφισε υπέρ της ΝΔ έναντι 13% υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και 13,5% υπέρ του ΠΑΣΟΚ.

Τι ακριβώς οδήγησε στην τελική επιλογή και πόσο ασφαλής είναι αυτή για το μέλλον των αγροτών;

Μία πρώτη ερμηνεία είναι ότι η κυβέρνηση της ΝΔ ακολούθησε με τους αγρότες την ‘έξυπνη’ πελατειακή πολιτική της καταβολής των ενισχύσεων και αποζημιώσεων στο παρά πέντε της εκλογικής αναμέτρησης. Κοντά στα 300 εκατ. πληρωμές de minimis και άλλα μέτρα στήριξης, λόγω ουκρανικής κρίσης, επιπλέον των αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ, είδε ο αγρότης στον λογαριασμό του για να ‘βολέψει’ κάποιες από τις άμεσες ανάγκες του. Κι’ ας μην ήταν δίκαια κατανεμημένες, κι’ ας είχαν συχνά πελατειακή λογική.

Σαν αποτέλεσμα, ένιωσε μια κάποια ρευστότητα εκεί που δεν μπορούσε καν να περάσει έξω από την τράπεζα ή τον προμηθευτή του.

Δεν φαίνεται να ασχολήθηκε κανείς όμως ούτε με τα προγράμματα ούτε και με τις δεσμεύσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Η επιβίωση ήταν αυτό που κυριάρχησε και φάνηκε ότι εξασφαλίστηκε, εν μέρει, προσωρινά όμως.

Τα κορωνόμετρα και τα ουκρανόμετρα ολοκληρώνονται. Η ελαστικότητα της ΕΕ εξαντλείται εντός του 2023 και το ζητούμενο είναι ο σχεδιασμός και η πολιτική για την επόμενη μέρα.

Τώρα έχει σημασία να μιλήσουμε για τις προτάσεις των κομμάτων γιατί στη βάση αυτών πρέπει να αποφασίσει την 25η Ιουνίου ο αγρότης-πολίτης.

Μία συγκριτική παρουσίαση των προγραμμάτων των τριών κομμάτων είναι αποκαλυπτική για τον τρόπο που αυτά αντιμετωπίζουν τον αγροτικό τομέα.

Στο πρόγραμμά της η ΝΔ δεν δεσμεύεται για τίποτα στρατηγικά ουσιαστικό και μακροπρόθεσμο για την επιβίωση των αγροτών

• Υπόσχεται την επιστροφή του ΕΦΚ για το αγροτικό πετρέλαιο και για το 2023 μέχρι το τέλος του έτους και την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ‘στα επόμενα χρόνια’ (χωρίς να το προσδιορίζει αυτό χρονικά).
• Δεσμεύεται να αυξήσει την εμπορία τυποποιημένων αγροτικών προϊόντων δια μέσω αγροτικών συλλογικών σχημάτων από το 18% στο 27% το 2027, χωρίς να μας λέει πως θα το διασφαλίσει αυτό.
• Καθιστά μέρος του προγράμματός της το μέτρο των νέων αγροτών εξαγγέλλοντας την αύξηση του αριθμού των κατ’ επάγγελμα νέων αγροτών κατά 60.000 μέχρι το 2027, ενώ προβλέπει και την αύξηση των εκτάσεων βιολογικής γεωργίας από το 9,1% στο 16,4% το 2027, κάτι όμως που αποτελεί δέσμευση στα πλαίσια της πολιτικής της νέας ΚΑΠ και όχι πολιτική της ΝΔ.
• Υπόσχεται τον εκσυγχρονισμό των αρδευτικών δικτύων έχοντας όμως ως προτεραιότητα την κατασκευή των αρδευτικών έργων με την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) αδιαφορώντας για τα ενταγμένα από το 2019 δημόσια έργα (επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) με αποκλειστική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Εν κατακλείδι αυτό που μένει από το ‘πρόγραμμα’ της ΝΔ είναι η επιστροφή του ΕΦΚ και για το 2023, τα αρδευτικά ΣΔΙΤ (για των οποίων την χρήση ακόμα δεν ξέρουμε ποιος θα πληρώνει) και κάποια μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2023-2027.

Το πρόγραμμα της ΝΔ για την αγροτική παραγωγή δεν αποτελεί πρόγραμμα. Πρόκειται για αποσπασματικές παρεμβάσεις κυρίως προεκλογικού χαρακτήρα που ούτε συνοχή έχουν ούτε στρατηγική.

Ατεκμηρίωτες, χωρίς συνοχή και στρατηγική οι θέσεις του ΠΑΣΟΚ για τον αγροτικό τομέα

Το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται για την:

• μείωση του κόστους παραγωγής με επιδότηση των εφοδίων, ενέργειας και μεταφοράς των προϊόντων (χωρίς να εξειδικεύει τίποτα περισσότερο σχετικά),
• καθιέρωση του ακατάσχετου και αφορολόγητου των επιδοτήσεων, αποζημιώσεων και ενισχύσεων των αγροτών (αδιακρίτως ύψους ενισχύσεων αγνοώντας ότι το 70% περίπου των άμεσων ενισχύσεων το εισπράττει το 20% των αγροτών),
• επικαιροποίηση του κανονισμού του ΕΛΓΑ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (χωρίς να διευκρινίζεται τίποτα περισσότερο για την κατεύθυνση αυτής) και,
• αντιμετώπιση του ελλείμματος εργατικών χεριών (και πάλι χωρίς τίποτα συγκεκριμένο).

Κοστολογημένο και με στρατηγικό προσανατολισμό το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίζεται σε δύο βασικούς άξονες, στον βραχυπρόθεσμο και στον μεσο-μακροπρόθεσμο με χαρακτηριστικά διαρθρωτικού και στρατηγικού χαρακτήρα.

Οι κύριες βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις στοχεύουν στο κόστος παραγωγής και αφορούν:

• στην επιδότηση των εφοδίων (λιπάσματα, ζωοτροφές, 210 εκατ. άπαξ) και στην μόνιμη κατάργηση του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο στην αντλία (160 εκατ.),
• στην ρύθμιση των αγροτικών χρεών, στην αποτελεσματική στήριξη της ρευστότητας με την αξιοποίηση των εργαλείων του Ταμείου Εγγυήσεων για τις επενδύσεις και των μικροπιστώσεων έως 25.000 ευρώ μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας.

Οι μεσο-μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις αφορούν:

• στην επικαιροποίηση του κανονισμού του ΕΛΓΑ και την θεσμοθέτηση της διμερούς ισόποσης χρηματοδότησης,
• στην ενίσχυση μέσω κινήτρων και αλλαγής του θεσμικού πλαισίου της συμμετοχής των αγροτών στα συλλογικά σχήματα,
• στον σχεδιασμό εθνικών κλαδικών στρατηγικών,
• στην δημιουργία Ενιαίας Αρχής Ελέγχων για την προστασία των ελληνικών προϊόντων,
• στην ανάπτυξη δημοσίων υποδομών αρδευτικών δικτύων και αντιπλημμυρικών έργων,
• στην επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της γεωργίας και της παροχής γεωργικών συμβουλών που θα ενισχύουν την παραγωγικότητα,
• στην διαμόρφωση ολοκληρωμένου σχεδίου για την δημογραφική ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού αλλά και σε νομοθετική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικών χεριών,
• στην αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και στην ενίσχυση της χρηματοδότησης του αγροτικού τομέα και,
• στην τροποποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ με κεντρικό στόχο την ανάπτυξη ενός παραγωγικού μοντέλου που θα στηρίζεται στην ποιότητα και ταυτότητα των αγροτικών μας προϊόντων, θα συμβάλει στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας της χώρας και θα διασφαλίζεται από μία αποτελεσματική διακυβέρνηση της αγροτικής πολιτικής.

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι το πρόγραμμα της ΝΔ χαρακτηρίζει η αποσπασματικότητα και η υποσχεσιολογία, του ΠΑΣΟΚ η απροσδιοριστία ενώ του ΣΥΡΙΖΑ ο συνδυασμός της αντιμετώπισης τόσο των βραχυπρόθεσμων όσο και των μεσο-μακροπρόθεσμων προβλημάτων του αγροτικού τομέα με στρατηγική κατεύθυνση επιλογών.

Οι αγρότες τώρα πρέπει να κρίνουν και να συγκρίνουν.

Στις 25 Ιουνίου επιλέγουν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την ζωή τους. Δεν κάνουν ένα άλμα στο κενό.