× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Στα σοκάκια της Πέργαμος, «μι του Χριστέλ(ι)που πουνεί»

Ιστορίες της Μεγάλης Εβδομάδας σε εκκλησιές που πια δεν υπάρχουν, με ανθρώπους που έλειψαν, ελπίζοντας σε μιαν Ανάσταση

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 3/5/2024

Στα σοκάκια της Πέργαμος, «μι του Χριστέλ(ι)που πουνεί»

Η βρύση «της αγριάδας» αναμετάξυ σε όσους ακολουθούσαν τους επιτάφιους των δυο εκκλησιών… Των Αγίων Θεοδώρων που ερχόταν από τον πάνω δρόμο και της Ζωοδόχου Πηγής που ερχόταν από τον κάτω. (Η φωτογραφία της δεκαετίας του 1940)

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σαν γράφω τέτοια σημειώματα, τέτοιες μέρες μπερδεύομαι πολύ… Από τον πρώτο ενικό ως τον τρίτο ενικό, από το μπερδεύομαι στο μπερδεύεσαι… Άγνωστος πόσο μακρινός είναι ετούτος ο δρόμος…

Μακρύς κι ανηφορικός. Από το Ντομούζ Αλάνι της Περγάμου στο δρόμο προς την Ακρόπολη… Σταματάς κι αποφασίζεις να πας προς τα εκεί, στα πλαϊνά σοκάκια στα βορειοανατολικά της πολιτείας που δεν είχες πάει ποτές χρόνια τώρα. Προσπερνάς χαμηλά σπιτάκια, απόδειξη πως σε ετούτη την πολιτεία ζούσαν κάποτες και απλοί μεροκαματιάρηδες που όμως κατάφεραν να τους βλέπουν όλους από ψηλά!

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τα σπίτια κρεμασμένα θαρρείς από το βράχο της Ακρόπολης, παίζουν οι πίσω αυλές τους με το αρχαίο ιερό της Δήμητρας ή την κάτω αρχαία αγορά… Ριζωμένα πάνω σε άγνωστο από πούθε έρχονται τεράστιους δόμους από ντόπιο τραχείτη και γρανίτες και τις κολώνες γκρίζες και μαύρες να προεξέχουν από τη γης. Κάτι σαν θέσεις, να αναπαυθείς από την κούραση της ανηφόρας…


Και ξαφνικά στα αψηλά μια δημόσια βρύση. Περίεργη, μεγάλη στ’ αλήθεια, αλλιώτικη με μια τριγωνική απόληξη στην κορυφή… Σταματάς…. Δεν σε βοηθάν τα μάτια σου. Ψηλαφείς το σμιλεμένο μάρμαρο και διαβάζεις, διαβάζεις και ανατριχιάζεις…

ΜΕΓΑ ΠΑΡΕΣΧΕ ΚΑΛΟΝ ΜΙΧΑΗΛ ΣΟΥΒΑΤΖΗΣ ΤΟΙΣ ΠΟΛΙΤΑΙΣ
ΧΡΗΣΤΟΝ ΛΑΒΩΝ ΒΟΗΘΟΝ ΦΙΛΟΝ ΓΑΜΒΡΟΝ ΤΙΦΤΙΚΤΣΗΝ
ΗΓΕΙΡΑΝ ΤΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΚΡΗΝΗΝ ΤΗΡΟΥΝΤΕΣ ΑΙΩΝΙΟΝ ΜΝΗΜΗΝ
ΤΗΣ ΘΥΓΑΤΡΟΣ ΤΟΥ Ο ΜΕΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟΥ Ο ΔΕ
ΩΣΤΕ ΘΝΗΤΕ ΟΤΑΝ ΠΙΝΗΣ ΚΑΙ ΔΙΨΑΝ ΞΗΡΑΝ ΚΑΤΑΠΑΥΗΣ
ΜΗ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑΝ ΠΟΤΕ ΕΝ ΤΑΙΣ ΕΥΧΑΙΣ ΛΗΣΜΟΝΗΣ
1Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1906

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πάνε 118 χρόνια από τότε που έφυγε η Μαρία. Κι ο πατέρας της με τον άντρα της θρηνώντας φτιάξαν τη βρύση ώστε σαν οι θνητοί ξεδιψάν να τη συγχωράν…

Πάνε 118 χρόνια που έφυγε η Μαρία, πάνε 102 χρόνια που έφυγαν όλοι.
Οι γείτονες πλησιάζουν, ρωτάν αν η γραφή λέει πού θάφτηκε από τους Ρωμιούς ο χρυσός…. Είπαμε… Έναν αιώνα μετά κι ακόμα δεν κατάλαβαν πως ο χρυσός ήταν οι άνθρωποι που ζούσαν σε ετούτα τα σπίτια…

Τι να την κάνεις την ακρόπολη σαν συναντάς την άγνωστή σου βρύση για τη μνήμη της Μαρίας; Στρίβεις στο δρόμο που ξετυλίγεται σαν φίδι κουλουριασμένο στον απάνω μαχαλά. Οι γείτονες επιμένουν… Στα ερείπια της Αγίας Παρασκευής σου λένε για το μεγάλο σαράι που ‘ταν λέει χτισμένο εδώ. Το χρυσό, επιμένουν, πού τον θάψαν οι Ρωμιοί;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

H βρύση της Μαρίας (Η φωτογραφία του 2018)

Στρίβεις… Νεότερα πια χαμόσπιτα χτισμένα πάνω στα χώματα του παλιού νεκροταφείου των Αγίων Θεοδώρων και του παλιού αρμένικου νεκροταφείου. Χαμόσπιτα στη θέση της παλιάς μεγάλης εκκλησιάς των Αγίων Θεοδώρων που οι Περγαμηνοί στη μνήμη τους μαγείρευαν ρεβίθια και τα μοίραζαν σε χριστιανούς και μουσουλμάνους που περνούσαν το Σελινούντα ποταμό κι ανηφόριζαν στη χάρη τους… Τίποτα δεν έχει μείνει πια… Τίποτα εξόν από τη μεγάλη σκάλα και τον αψηλό αναλημματικό τοίχο της παλιάς ιστορικής εκκλησιάς. Ένα τοίχο στεφανωμένο θαρρείς επίτηδες από μια τούρκικη σημαία. Το λάβαρο του νικητή…

Καρσί η παλιά βρύση, η βρύση «της αγριάδας» αναμετάξυ σε όσους ακολουθούσαν τους επιτάφιους των δυο εκκλησιών… Των Αγίων Θεοδώρων και της Ζωοδόχου Πηγής. Πιωμένοι με «κονιάκια» έξω από τις εκκλησιές οι άνδρες γιατί το ‘χαν σε κακό να μπουν μέσα. Έμπαιναν, προσκυνούσαν και βγαίναν. Και μετά «κονιάκια». Είχαν και λόγο….

«Για του Χριστέλ(ι) που πουνεί». Μεσημέρι Μεγάλης Παρασκευής εκεί στη βρύση, η αγριάδα. Ποιος θα περάσει πρώτος. Ώσπου έτρεξε αίμα στα σοκάκια της πολιτείας σου κι ο Μητροπολίτης της Εφέσου στην οποία υπάγονταν απαγόρευσε το έθιμο της ταυτόχρονης περιφοράς του επιταφίου. Ένας το μεσημέρι κι ένας πριν σκοτεινιάσει το απόγευμα. Αφού δε μπορούσε να απαγορέψει τα «κονιάκια»..

Πάσχα σκέφτεσαι. Θυμάσαι τα λόγια του παιδιού της Πέργαμος, του Βάσου Καπάνταη…

Μονολογείς τα: «Το καρφί που κάρφωσαν στον τοίχο για να κρεμάσουν το ρούχο τους, το σταυρό από την κάπνα του κεριού του Πάσχα κάτω από τις πόρτες, τις χαρακιές της βούρτσας, το ασβέστωμα, το σανίδι που έτριζε… Ήχους, εικόνες και μυρωδιές να αναπαραστήσω, ζεστή και αναστημένη να σε νιώσω μητέρα μου Πέργαμο».

Το ταξίδι «στο χωριό σου» τέλειωσε ξανά…

«Θα γυρίσω» λες. Από το σπίτι σου, καρσί όπου πέρασε το αίμα σου. «Θα γυρίσω» λες σιγά-σιγά, μην σε ακούσουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες και τρομάξουν…

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 9/12/2024

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Το πληγωμένο Ανω Βαθύ Σάμου περιμένει...

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΙΚ.ΚΑΡΛΑΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Κυκλική Οικονομία και Αιώνια Χημικά: Έννοιες ασύμβατες

Γράφει ο ΝΑΣΟΣ ΣΤΑΣΙΝΑΚΗΣ, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Πρόεδρος του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Μέχρι ενός!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ*
ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ

Ο Αϊβαλιώτης Αϊ Νικόλας

Μια εκκλησιά απ’ όπου ξεκίνησε νεωκόρος ο Βενιαμίν ο Λέσβιος και για δαύτη μάλωναν έναν αιώνα, Αιβαλιώτες και Αγιορείτες. Πλέον ανήκει στη μνήμη...
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Μνήμη μιας περιόδου και τα αγάλματα των πολεμιστών του Ριάτσε

Γράφει ο Αρχιτέκτων, πρώην Βουλευτής και Υπουργός ΝΙΚΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ανάμεσα στην «πραγματικότητα», την «συνωμοσιολογία» και τον «λαϊκισμό».

Γράφει ο τέως πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Μυτιλήνης ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ο Δεκέμβρης του 1944 στη Λέσβο πριν από το «GO BACK»

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΤΖΑΡΗΣ για τον αντίκτυπο των ένοπλων συγκρούσεων της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944 στη Λέσβο
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Για τα έργα της ΔΕΥΑΛ στην Κουλμπάρα

Δημόσια έκκληση στη Διοίκηση της ΔΕΥΑΛ και τη Δημοτική Αρχή του Παναγιώτη Χριστόφα να σωθεί το δομημένο περιβάλλον της ιστορικής γειτονιάς
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Δράσεις στήριξης του όρμου Μαραθοκάμπου Σάμου

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΛΑΣ, Γιατρός, πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου(2003-2010)
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ένα βιβλίο που «ανθρωποποιεί» τα άψυχα

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΓΕΜΕΛΟΥ* για το «GEOΓΡΑΦΟΝΤΑΣ» του Στρατή Μπαλάσκα
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Όσο στολίζεις το δέντρο...

Οι γιορτές δεν χρειάζεται να είναι τέλειες. Αρκεί να είναι δικές σου.
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ