Τενεκέδες και τάνκερ λαδιού
Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ, συγγραφέας, Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
Δημοσίευση 26/2/2025

Κάπου στο μέσο των σπουδών μου στην Αθήνα, εκεί γύρω στο 1980, διαπίστωσα ότι τέλειωσε το λάδι, στον μικρό τενεκέ που είχα φέρει από το χωριό. Τότε δεν περιμέναμε κουτί με έτοιμα φαγητά από τη μαμά, για να γεμίσουν την κατάψυξη. Κι ούτε μπορούσαμε να παραγγείλουμε διαδικτυακά. Μεγαλύτερο πρόβλημα και εμπόδιο ήταν το μικρό φοιτητικό επίδομα των γονιών.
Οι γονείς μας ήταν αγρότες, εργάτες μικροεπαγγελματίες με μετρημένα έσοδα. Από τον πρώτο χρόνο των σπουδών ώς το τελευταίο το ποσό παρέμεινε σταθερό, αν δεν μειωνόταν.
Η αγορά λαδιού ήταν μεγάλη ιεροσυλία για μας που καταγόμαστε από τη Λέσβο. Δεν πήγαινε το χέρι σου να πληρώσεις για αυτό το αγαθό. Γιατί, όλοι σχεδόν, έχουμε μερικές ρίζες ελιές που παράγουν το απαραίτητο λάδι της οικογένειας. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος δανείστηκα ένα μπουκάλι από θείο μου, αδερφό της μητέρας μου, των οποίων τα κτήματα ήταν αδερφομεράδια.
Έτσι ένιωθα ότι χρησιμοποιούσα απ' το δικό μας λάδι. Μετά από λίγες μέρες μου έφερε έναν τενεκέ λάδι από το χωριό, ο κυρ Γιώργος, ο παραγγελιοδόχος. Συναντιόμασταν στο καφενείο ενός μικρού δρόμου, πίσω απ' τον Εθνικό Θέατρο. Ανταλλάσσαμε μερικές κουβέντες, τα νέα του χωριού και πάντοτε με συμβούλευε να προσέχω και να διαβάζω.
Θυμάμαι τη χρονιά που έδινα εισαγωγικές εξετάσεις σε κάποιο λύκειο του Πειραιά – εκεί ήταν τα εξεταστικά κέντρα των νησιωτών –, ο παππούς μου έφερε πεσκέσι σε συγγενείς από έναν τενεκέ λάδι. Τενεκέδες με λάδι πρόσφεραν, εκτός των άλλων, οι αγρότες στους γιατρούς της Αθήνας που τους γιατροπόρευαν.
Τώρα αυτός ο τρόπος μεταφοράς πάει να καταργηθεί. Έτσι λέει θα πατάξουν τη νοθεία στο ελαιόλαδο και τη φοροδιαφυγή! Φαντάσου τον παραγωγό που δεν θα μπορεί να στείλει λάδι στα παιδιά του, σε συγγενείς ή σε κάποιον φίλο. Ο σκοπός είναι ένας. Να ελεγχθεί η παραγωγή και η διακίνηση από εταιρείες. Για χρόνια ερχόταν στο λιμάνι της Μυτιλήνης πλοία – τάνκερ και φόρτωναν χύμα λάδι για εξαγωγή στην Ιταλία. Εκεί γινόταν και γίνεται η τυποποίησή του. Ακόμα και στη Γερμανία, χώρα με μηδενική παραγωγή, γίνεται τυποποίηση λαδιού, το οποίο εισάγεται από ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου. Δεν γνωρίζουμε αν οι Γερμανοί τυποποιητές παίρνουν και επίδομα παραγωγής.
Μπορούν οι ευρωβουλευτές κι οι άλλοι εκπρόσωποι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθήσουν νομοθεσία με την οποία το λάδι και τα άλλα αγροτικά προϊόντα να τυποποιούνται μόνο στη χώρα παραγωγής τους; Έτσι ώστε το όφελος του παραγωγού να είναι μεγαλύτερο μέσα από τους συνεταιρισμούς. Γιατί καταντήσαμε ολόκληρη ελαιοπαραγωγική Λέσβος να μην έχει Ένωση Συνεταιρισμών με δικό της τυποποιημένο λάδι στην αγορά!