× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Η άγνωστη σύγχρονη ιστορία

Το χτύπημα των Ιερολοχιτών στη Γκεστάμπο της Μυτιλήνης, σαν σήμερα 4 Απριλίου 1944

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 4/4/2020

Η άγνωστη σύγχρονη ιστορία
' χρόνος ανάγνωσης

Ο τότε Δήμαρχος Λέσβου Σπύρος Γαληνός με τους γιούς του Μίμη και Νίκο, στις 4 Απριλίου του 2015, καταθέτουν λουλούδια στο μνημείο για τους ιερολοχίτες που αποβιβάσθηκαν στις 4 Απριλίου του 1944. Ανάμεσα τους ο Μίμης Γαληνός, πατέρας και παππούς τους.

Τέλη Μαρτίου του 1944 η  βρετανική Διοίκηση Καταδρομών Αιγαίου, έστειλε στην Πλωτή Βάση Καταδρομών την διαταγή εκτέλεσης καταδρομικής ενέργειας στη Λέσβο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ποιά όμως ήταν η αιτία που προκάλεσε αυτή τη διαταγή; Την 25η Μαρτίου 1944, οι Αγιασώτες γιόρτασαν  την εθνική εορτή, μετατρέποντας την σε αντιγερμανική διαδήλωση, πράγμα που εξόργισε την Ναζιστική Κομαντατούρ.

Έτσι οι Γερμανοί περικύκλωσαν στις 28 Μαρτίου την Αγιάσο και σε αντίποινα για τις εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου, συνέλαβαν 40 ομήρους τους οποίους φυλάκισαν στα κρατητήρια της Γκεστάπο, στην περιοχή της Σουράδας και κάποιους στο Διδασκαλείο στη σημερινή οδό Γ. Μούρα (μετέπειτα κτήριο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας που κατεδαφίστηκε στη διάρκεια της Δικτατορίας για να κατασκευαστεί σχολικό συγκρότημα που λειτουργεί έως σήμερα), που είχε χρησιμοποιηθεί από τους Γερμανούς σαν φυλακή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αρχικά στάλθηκε περίπολος αναγνωρίσεως στο νησί στην οποία συμμετείχε και ο Μυτιληνιός Ιερολοχίτης Μίμης Γαληνός η οποία και συγκέντρωσε πληροφορίες για όλους τους φυλακισμένους και για τη γερμανική δύναμη, και έτσι καταστρώθηκε το σχέδιο ενεργείας. Θα ήταν μια επιχείρηση αντιπερισπασμού.

Η καταδρομική ενέργεια αποφασίσθηκε να γίνει τη νύχτα 3 προς 4 Απριλίου με σκοπό:

- την εξουδετέρωση (θανάτωση ή αιχμαλωσία) του προσωπικού της γερμανικής μυστικής αστυνομίας

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

- την αρπαγή των γερμανικών αρχείων

- την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων

Η καταδρομική δύναμη συγκροτήθηκε από 32 Ιερολοχίτες με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Καλίνσκη και χωρίστηκε σε τέσσερις ομάδες:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

- Η 1η Ομάδα δυνάμεως 10 ανδρών ανέλαβε να προσβάλει το Διδασκαλείο.

- Η 2η Ομάδα με επίσης 10 άνδρες και με τον Καλίνσκη, θα χτυπούσε τα κρατητήρια της Γκεστάπο

- Η 3η Ομάδα με έξη άνδρες, αρχικά θα κάλυπτε την κίνηση των πρώτων δυο Ομάδων και στη συνέχεια, θα εξουδετέρωνε προσωπικό της Γκεστάπο στο σπίτι που είχαν επιτάξει και το χρησιμοποιούσαν για δική τους κατοικία και τέλος

- Η 4η Ομάδα με τέσσερις Ιερολοχίτες είχε αναλάβει σαν τμήμα αποκοπής που θα κάλυπτε, τις ενέργειες των άλλων Ομάδων.

Όλα τα σημεία προσβολής ήταν στα νότια της πόλης και έτσι προσαρμόστηκε ανάλογα, η σχεδίαση. Οδηγοί των Ομάδων, ήταν τα μέλη της περιπόλου αναγνωρίσεως που είχε προηγηθεί.

Στις 11,30 το βράδυ της 3 Απριλίου, η καταδρομική δύναμη, αναχώρησε με μεταφορικό  σκάφος, από τη Βάση, που βρισκόταν  κοντά στη νησίδα Άγιος Γεώργιος και αποβιβάστηκε αθέατα στη μία τα ξημερώματα της 4ης Απριλίου στον όρμο της Βαρειάς, νότια της Μυτιλήνης. Το μεταφορικό συνοδευόταν από ένα ακόμη εξοπλισμένο σκάφος το οποίο άρχισε να περιπολεί στα νότια του νησιού.

Πώς «δούλεψε» το σχέδιο.

Οι Ομάδες κινήθηκαν με αντίστροφη φορά της αριθμητικής τους, για να πλησιάσουν την πόλη. Η 4η Ομάδα, μετά από πορεία μιας ώρας, έφτασε στη παρυφή της πόλης, έταξε τα πολυβόλα της και άρχισε την ναρκοθέτηση. Ένα γερμανικό αυτοκίνητο που πηγαινοερχόταν, προφανώς σαν εποχούμενη περίπολος, το πυροβόλησαν στη δεύτερη διέλευσή του και το σταμάτησαν, σκοτώνοντας τους Γερμανούς που ήταν μέσα. Στη συνέχεια, η Ομάδα παρέμεινε στη θέση της μέχρι τις 03.10' που ήταν η προσχεδιασμένη ώρα αποχώρησης.

Η 3η Ομάδα, αφού κάλυψε την κίνηση της 1ης και 2ης Ομάδας, πλησίασε στην κατοικία των Γερμανών γκεσταπιτών, εφόρμησε αιφνιδιαστικά και σκότωσε τρεις Γερμανούς και ένα Έλληνα χωροφύλακα που ήταν στην υπηρεσία τους και στη συνέχεια αποχώρησε προς το σημείο ανασυγκρότησης που είχε σχεδιαστεί.

Ταυτόχρονα η 2η Ομάδα, επιτέθηκε στα κρατητήρια και εξουδετέρωσε τη φρουρά, αλλά δεν κατάφερε να ανοίξει το σιδερένιο κιβώτιο του αρχείου. Άνοιξε όμως τις πόρτες των κελιών και 12 κρατούμενοι έφυγαν. Αρκετοί όμως παρέμειναν, αρνούμενοι να δραπετεύσουν.

Η 1η ομάδα, πλησιάζοντας το Διδασκαλείο, άκουσε τους πυροβολισμούς της αποκοπής και για να προλάβει την αντίδραση των Γερμανών, έσπευσε χωρίς καθυστέρηση, και έκοψε τα τηλεφωνικά καλώδια, σκοτώνοντας τους τρεις από τους τέσσερις Γερμανούς δεσμοφύλακες. Στη συνέχεια άνοιξαν τις πόρτες στους φυλακισμένους. Δυστυχώς πάλι εδώ παρουσιάστηκε το  φαινόμενο της άρνησης των κρατουμένων να δραπετεύσουν. 150  κρατούμενοι παρέμειναν εκεί! Μόνο μερικές γυναίκες δραπέτευσαν.

Στις 03.30' η καταδρομική δύναμη συγκεντρώθηκε στο Σημείο Ανασυγκρότησης που ήταν και το Σημείο Επιβίβασης στο πλοιάριο μεταφοράς και αποχώρησε για τη Βάση της κοντά στις μικρασιατικές ακτές.

Οι συνολικές απώλειες των Γερμανών ήταν έξη νεκροί και επτά τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο διοικητής της Γκεστάπο.

Έλληνες, σκοτώθηκαν δυο χωροφύλακες που ήταν υπηρεσία μαζί με τους Γερμανούς, ενώ τραυματίσθηκε ένας Ιερολοχίτης. 

Τις επόμενες ημέρες δεν υπήρξαν αντίποινα των Γερμανών, γι' αυτή  την  καταδρομική ενέργεια. Ενώ πρέπει να ειπωθεί πως δεν υπήρχε καμιά συνεννόηση με το τοπικό δίκτυο εθνικής αντίστασης, που ήταν οργανωμένο στο νησί.

Ίσως γιατί στις πολιτικές αντιπαραθέσεις που είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται στο νησί ο Ιερός Λόχος ήθελε να κρατήσει ουδέτερη στάση.

Εκδήλωση τιμής στην παραπάνω άγνωστη πια σελίδα της Λέσβιακής ιστορίας πραγματοποιήθηκαν από το Δήμο Λέσβου σε συνεργασία με το Σύλλογο Ερασιτεχνών Αλιέων Βαρειάς «Άγιος Νικόλαος» και το Σύνδεσμο Εφέδρων Καταδρομέων Λέσβου.

Ας σημειωθεί ότι ο Μίμης Γαληνός διετέλεσε μετά την απελευθέρωση Δήμαρχος Μυτιλήνης και βουλευτής Νομού Λέσβου. Έφυγε από τη ζωή στις 4 Απριλίου 1984 ανήμερα της επετείου της ηρωικής πράξης στην οποία συμμετείχε.

Πηγή: Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν – Ρίμινι - Αιγαίο) Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Κάποτε σαν σήμερα οι Ανεμότρατες, έβγαιναν αλλιώς...

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΡΝΟΥΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Υπομονή

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΛΕΤΣΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

10 Σεπτέμβρη 1944: Η Λέσβος ελευθέρα!

81 χρόνια από την απελευθέρωση της Λέσβου από τις Ναζιστικές δυνάμεις κατοχής
ΘΡΑΣΟΣ ΑΒΡΑΑΜ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η ιστορία ενός χαμένου σταυρού, στα Μοσχονήσια της Μικράς Ασίας

Με σεβασμό και συγκίνηση πραγματοποιήθηκε στην εκκλησία του Αγίου Θεράποντα το μνημόσυνο των Αγίων της Μικράς Ασίας. Ο πατήρ Αθανάσιος Γιουσμάς μίλησε για την ιστορία τους και τις μνήμες των Ελλήνων
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ένας «πατέρας από φως»

Μια μέρα σαν τη σημερινή πριν δέκα χρόνια, σε ηλικία μόλις 57 ετών, έφυγε από τη ζωή ο παπά Στρατής Δήμου από το Κεράμι της Λέσβου
ΘΡΑΣΟΣ ΑΒΡΑΑΜ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

40 χρόνια από τον θάνατο του Λέσβιου «Δασκάλου» Παναγιώτη Σαμαρά

Αφιέρωμα από τους ΦΙΛΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Εξέγερση στο λεκανοπέδιο Καλλονής Λέσβου. Αύγουστος 1944

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ, Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
ΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ

Μια Μυτιληνιά στην Κωνσταντινούπολη

Tο εντυπωσιακό μαρμάρινο άγαλμα της Αρτέμιδος ανακαλύφθηκε στο νησί της Λέσβου κατά τη δεκαετία του 1860 και μεταφέρθηκε αμέσως στην Κωνσταντινούπολη
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Παραμονή της Παναγιάς στην Αγιάσο με άδεια της Χωροφυλακής

Ντοκουμέντα από τις μέρες της Χούντας και τις καθαιρέσεις αυτοδιοικητικών διότι… «δεν συνεμορφώθησαν» -Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΟΥΡΝΟΥΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Εξερευνώντας τα ιστορικά τοπόσημα της Λήμνου και τον ρόλο της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Από τη στρατηγική βάση στον τόπο της μνήμης
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Καθημερινές γυναικείες ιστορίες από τη Λέσβο των αρχών του 20ού αιώνα

Όπως αποτυπώθηκαν στον τοπικό Τύπο- Γράφουν η ΜΑΡΙΑ ΓΡΗΓΟΡΑ και η ΦΑΝΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Οι δυο μεριές της θάλασσας

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ συγγραφέας, Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας