× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Οι δυο μεριές της θάλασσας

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ συγγραφέας, Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας

Δημοσίευση 20/7/2025

Οι δυο μεριές της θάλασσας
' χρόνος ανάγνωσης

Αρχές καλοκαιριού του 1974, ο παππούς μου οργάνωνε εκδρομή, επίσκεψη – προσκύνημα στα πατρογονικά χώματα της Μικράς Ασίας. Είχε έρθει ο αδερφός του, ο Γιάννης, από την Αθήνα. Μαζί θα ήταν και κάποιοι συγχωριανοί τους, Μικρασιάτες από το χωριό Ατζανόζ κι εγώ ο συνονόματος εγγονός, Μικρασιάτης τρίτης γενιάς. Μου περιέγραφε τα μεγάλα κρικέλια της αυλόπορτας του πατρικού τους σπιτιού, τη συκιά της αυλής, το μικρό αμπέλι στην άκρη του χωριού. Φρεσκάρανε τις τούρκικες λέξεις που γνώριζαν. Γιατί έζησαν 22 και κάτι χρόνια καρσί, όπου κάποιοι απ' τους γείτονές τους ήταν Τούρκοι.Χαρά εγώ που θα πήγαινα ένα τόσο μεγάλο ταξίδι, σε άλλη χώρα, κι επιτέλους θα 'βλεπα το αγαπημένο χωριό του παππού.

Μέχρι που μπήκε εκείνος ο Ιούλης· παραμονές της Αγίας Μαγδαληνής, ετοιμαζόμασταν για το μεγάλο πανηγύρι του χωριού και της περιοχής. Πλέναμε τα τραπέζια, σκουπίζαμε τις καρέκλες, βγάλαμε τα πιατικά και τα ποτήρια από τις κούτες. Στις 20 του μήνα, εκεί, κατά το μεσημέρι, ακούστηκε το κακό μαντάτο. Μπήκαν οι Τούρκοι στην Κύπρο. Πάει το πανηγύρι, ματαιώθηκε το ταξίδι στην πατρίδα. Για τους παππούδες δεν έγινε ποτές, πέθαναν χωρίς να δουν της γης που τους γέννησε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μετά μετά από δεκαετίες επισκεφτήκαμε το μικρασιατικό πατρογονικό χωριό, μαζί με τα παιδιά μας, τέταρτης γενιάς Μικρασιάτες. Μείναμε έκθαμβοι, άφωνοι με την εικόνα που αντικρίσαμε. Τι ήταν τούτο! Ο μικρός κόλπος του Ατζανόζ έμοιαζε καταπληκτικά με τον κόλπο της Γέρας. Άραγες να ήταν
παρήγορο αυτό στους ξεσπιτωμένους πρόσφυγες του 1922, να έγινε αποκούμπι στη σκέψη τους, ότι κάθεμέρα θα αντικρίζουν μια ίδια θάλασσα;

Θα συνέχιζαν τη ζωή τους σε έναν τόπο που μοιάζει με τον δικό τους, αυτόν που άφησαν πίσω κι αλίμονο δεν γύρισαν ποτές.Τούτα σκέφτομαι καθώς αφήνω το βλέμμα μου να περιπλανηθεί πάνω στη θάλασσα, μακριά, ώς
πέρα στη μικρασιατική γης. Μέχρι το άνοιγμα του κόλπου του Αϊβαλιού. Μόλις τώρα άρχισε να ξεχωρίζει το άσπρο χρώμα του μικρού καραβιού που κάνει το καθημερινό δρομολόγιο ανάμεσα στις δυο γειτονικές πόλεις, το Αϊβαλι και τη Μυτιλήνη. Λίγο πιο πίσω ακολουθεί κι άλλο· κι ένα ταχύπλοο που προσπέρασε τα άλλα. Εδώ και δυο χρόνια τα δρομολόγια ανάμεσα στις δυο γειτονικές πόλεις αυξήθηκαν. Μέχρι κι οχτώ δρομολόγια τη μέρα γίνονται! Αν ξυπνήσει κάποιος κάτοικος και κατεβεί σε ένα από τα δυο λιμάνια, όλο και με κάποιο καραβάκι μπορεί να πεταχτεί απέναντι, στο άλλο λιμάνι για βόλτα και καφέ, να πιει ένα ούζο ή ρακί. Γιατί τι θέλουμε εμείς οι καθημερινοί κάτοικοι κι απ' τις δυο μεριές τηςθάλασσας; Την ηρεμία στη γειτονιά μας, την ειρήνη, όπως και σ' όλο τον κόσμο οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Στο ίδιο έργο θεατές, εδώ και 100 χρόνια. Ο Τσικνιάς πλημμυρίζει ξανά και ξανά

Αρχειακό υλικό από εφημερίδες της περιόδου 1931 έως 1963 δημοσιοποιεί η Κεντρική Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης. Τα δημοσιεύματα αναφέρονται σε πλημμμύρες στην περιοχή της Καλλονής με τις εικόνες να μοιάζουν τραγικά με τις σημερινές
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η Λέσβος των Βαλκανικών Πολέμων βρίσκει τη φωνή της

Πώς τα τραγούδια της χαράς και της ελπίδας αποτύπωσαν τον ενθουσιασμό της απελευθέρωσης μέσα από γερμανικές μελωδίες, προσωμιακά και τα περίφημα Επίστρατα
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ για την Απελευθέρωση της Μυτιλήνης

Ο Ιστορικός Στρατής Αναγνώστου εξιστορεί τα γεγονότα της 8ης Νοεμβρίου 1912
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η Μηλένα Κοντού ζει το όνειρό της, με επόμενο κουπί την Αθλητική Ψυχολογία

Η καθημερινότητα-«στρατός» στο Σχοινιά, η γαλήνη της βάρκας και το μακρύ βλέμμα στο 2028 σε μια συνέντευξη εφ' όλης της ύλης στο «Ν»
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ο «Αλύγιστος» στις φυλακές της Λαγκάδας, στην επέτειο του 1940

Μια ραδιοφωνική αφήγηση για τον Νίκο Σαραντάκο της Λαγκάδας και την ανοιχτή έρευνα στα λεσβιακά έντυπα από τον εγγονό του
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Πολεμικές ανταποκρίσεις 1940‑1941

Σατυρικές επιστολές Αγιασωτών από το μέτωπο του πολέμου στην Ήπειρο, που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Τρίβολος» -Επιμέλεια: Φίλοι ιστορικής Μνήμης και Πολιτιστικής Κληρονομιάς
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Η 28η Οκτώβρη 1945, στις πολιτικές φυλακές Μυτιλήνης

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Οι 296 σημαίες της Λέσβου

Τα ονόματα όλων των νεκρών Λέσβιων στα μέτωπα της Αλβανίας και της Μακεδονίας από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 22 Απριλίου 1941
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μοναδικό φύλλο της «Völkischer Beobachter» στο Μουσείο Τύπου

Στην ΕΣΗΕΠΗΝ το μοναδικό σωζόμενο φύλλο που καταγράφει την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων στην Αθήνα
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ανθρώπινες γέφυρες ανάμεσα στη Λέσβο και τη Σμύρνη

Ένα τυχαίο αντάμωμα ξύπνησε μνήμες δεκαπέντε χρόνων και μια συγκινητική ιστορία πίστης και φιλίας
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η δύναμη των μαμάδων

Η ιστορία δύο γυναικών που ένωσαν χιλιάδες μητέρες μέσα από το γκρουπ «Μυτιληνιές Μανούλες».
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ένα τριήμερο μνήμης και ανθρωπιάς για τη Λέσβο του 2015

Η Έφη Λατσούδη μιλά για τη θεραπευτική δύναμη της μνήμης και την ανάγκη να παραμείνει ζωντανό το αφήγημα της αλληλεγγύης
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ