Πολεμικές ανταποκρίσεις 1940‑1941
Σατυρικές επιστολές Αγιασωτών από το μέτωπο του πολέμου στην Ήπειρο, που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Τρίβολος»
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 28/10/2022
Είναι θαυμαστή η έφεση των Αγιασωτών στη σάτιρα. Ο στίχος ήταν τρόπος επικοινωνίας, βάλσαμο στις χαρές και στις λύπες, στις μπουνάτσες και στις φουρτούνες της κερατοζωής. Αχώριστος σύντροφος των παλικαριών ακόμα κι όταν νιώθανε καυτή την ανάσα του θανάτου στο κατόπι τους. Όπως τότε που πολεμούσαν στα αλβανικά βουνά και γράφανε το έπος του ΟΧΙ ενάντια στους επίδοξους καταχτητές, ενάντια στον ιταλικό φασισμό του Μουσολίνι. Στις ανάπαυλες του πολέμου βρίσκανε το κουράγιο να αλληλογραφούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, κάνοντας στίχο τις εμπειρίες τους και τα συναισθήματά τους. Ακολουθούν κάποια αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα αυτής της αλληλογραφίας που διέσωσε ο ανεπανάληπτος «Τρίβολος»:
Μη χουλιάγ’ς (του Στρατή Π. Αναστασέλη)
Μο χαρά είμι πάλι, γκ’μπάρι, πα στου μ’λάρ’ π’ μ’ δώκαν του κ’τσό
«Πίσου, δε φουβούμι, χάρι, εμ δαγκάνου γω, εμ κλουτσώ!»
Πήρι του μυαλό μ’ αγέρα τσ’ ε ξέρου πλια χουρατά
παίζουμι γι’ Έλλην’ τ’ φλουγέρα τσι γι’ ουχτρός παθαίν’ χατά.
Μι του Μάνιχερ σ’μαρίζου τσ’ ούλου ρίχτου ντουμπλιδιές 1
σα τα στάχια γω τ’ς θιρίζου τ’ς Ιταλοί τ’ς παλιαθρουπιές.
Άκ’σι παλαβάδα π’ τ’ν είχαν, μες σ’ν Ιλλάδα να μπλουχτούν!
Αμ πουλύ που του πιτύχαν! Στου γιαλό θα πιταχτούν!
(Τρίβολος. Α.Φ. 383/15-11-1940, σελ.1)
Γλωσσάρι:
1.ντουμπλιδιές: δυο απανωτοί πυροβολισμοί (γαλλ. duble = διπλός)
Ήρτι γι’ ώρα σ’ (Βασίλη Βαγιάνα)
Θα πα να πουλιμήσουμι ούλ’ μας, ιμκροί, μιγάλ’.
Εν είνι για να πάθουμι έφτα π’ πάθαν γοι Γάλλ’.
Τι κάτι γη Πατρίδα μας τσι δε μας προυσκαλεί!
Ε ντου ξέρ’ πους στου νύπνου μας βλέπουμι Ιταλοί!
Ούλ’ μας χακί θα βάλουμι, ιθιλουντές θα πάμι
τουν Ιταλών τα σβάραχνα σα τ’ς κάτις θα τα φάμι.
Καθιόν (μεις) δε δειλιάζουμι, ας είνι φτοι πουλλοί.
Ένας Έλληνας στρατιώτ’ς θέλ’ είκουσ’ Ιταλοί.
Πουλέμ’σι τσι θα πουλιμήσ’ Στρατός μας μι μανία
μες σ’ ένα μήνα κόντιψι να πάρ’ ούλ’ τ’ν Αλβανία.
Γιούργια φουνάζιν γοι φαντάρ’ τσι σα λ’σσαροί νταλντίζιν 1
τσι γ’ Ιταλοί π’ του φόβου ντουν μπρουστά ντουν γουνατίζιν.
Γοι Έλλην’ πουλιμούν μι τ’ λόγχ’ τσι όχ’ μι τα κανόνια.
Έχ’ τσ’ Ιταλοί πουλιμιστές, αλλά …στα μακαρόνια!
(Τρίβολος. Α.Φ. 388/3-1-1941, σελ.1)
Γλωσσάρι:
1.νταλντίζιν: επιτίθενται [ρ. νταλντίζου: ταλαντεύομαι (για υγρά), πονοκεφαλιάζω, χάνω την πνευματική μου ισορροπία (τούρκ. daldirmak ή dalmak = βυθίζομαι)]
Στη φωτογραφία εικονίζονται οι αδελφοί Αντώνης και Στρατής Πολυδώρου Αναστασέλη (Αλβανία 1940). Περιμετρικά αναγράφεται ανορθόγραφα (επίτηδες) το παρακάτω στιχούργημα:
Μέσα στη φωτιά και λόγχη
όχινες κι οι δυο είπαν το ΟΧΙ.
Τρώγοντες ρέγκες και σταφίδα
διά την πίστιν και διά πατρίδα.
Ηρωικαί μορφαί και σκληροί πολεμιστέ
εις την ζωήν και τον θάνατον αγκαλιαστέ.
Αδελφωμένοι οι αδελφοί κάναμε το έπος το Αλβανικόν
των Ιταλών αλλάξαμε εμείς και ημών ο σιτιάρχης το πολιτικόν.
