Με βάση το Σύνταγμα και τους νόμους το Κράτος υποχρεούται να μεριμνά για την προώθηση και τον συντονισμό των λειτουργιών της πρόληψης των ψυχικών νόσων  αλλά και της περίθαλψης και της κοινωνικής αποκατάστασης παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με προβλήματα ψυχικής υγείας.

Για την Ψυχική Υγεία στη Σάμο προβλέπονται οι εξής Δημόσιες δομές:

1). Το εξωτερικό Ψυχιατρικό Ιατρείο του Νοσοκομείου Σάμου.

Δυστυχώς, το ιατρείο αυτόδεν λειτουργεί, από μακρού, ελλείψει του απαραίτητου  ιατρικού και νοσηλευτικού  προσωπικού.

Όσον αφορά τις  εκάστοτε  ανάγκες του Νοσοκομείου αυτές  καλύπτονται, έως τώρα,  από τους ψυχιάτρους του Κέντρου Ψυχικής Υγείας.

2).Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας του Νοσοκομείου (αποκεντρωμένη πρωτοβάθμια κοινοτική δομή παροχής ψυχιατρικών υπηρεσιών που βρίσκεται στην πόλη της Σάμου, κοντά στον ηγεμονικό κήπο). 

Σ’ αυτό υπηρετούν δύο ψυχίατροι που, δυστυχώς,  βρίσκονται σε διαδικασία μετάθεσης αφού ήδη έχουν συμπληρώσει  5ετή θητεία στο νησί. 

3). Το Κέντρο πρόληψης των εξαρτήσεων  και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής  Υγείας ΦΑΡΟΣ της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε) Σάμου.

Ο ΦΑΡΟΣ  παράγει σημαντικό και μετρήσιμο έργο και στα τρία νησιά του Νομού μας αλλά δυστυχώς και η δομή αυτή  βρίσκεται σε κίνδυνο  καθώς  προγραμματίζεται η απομείωσητης στα πλαίσια της πολιτικής της Κυβέρνησης για τηνπλήρηιδιωτικοποίηση των κάθε μορφής Υπηρεσιών Υγείας σε τοπικό και  Εθνικό επίπεδο.

Ψυχιατρικό τμήμα δεν υπάρχει στο Νοσοκομείομας και ο ομόλογος Ψυχιατρικός Τομέας είναι ανενεργός.

 Έτσι οι ασθενείς που χρειάζονται νοσοκομειακή ψυχιατρική περίθαλψη διακομίζονται στην Αθήνα με ό, τι αυτό συνεπάγεται στο οικονομικό και οικογενειακό τους ισοζύγιο.

Οι ψυχασθενείς που δεν είναι επικίνδυνοι για τον εαυτό τους και για την δημόσια ασφάλειασυνήθως αντιμετωπίζονται στη Σάμο ως εξωτερικοί άρρωστοι και μόνο μικρός αριθμός μεταβαίνουν στο Κέντρο μόνοι τους  ή με τη συνοδεία συγγενών για περαιτέρω έλεγχο και πιο εξειδικευμένη θεραπεία .

Όσον αφορά τα σοβαρά ψυχιατρικά περιστατικά η εν γένει διαχείριση τους είναι ευθύνη της Αστυνομίας και τελικά μεταφέρονται, μετά από ψυχιατρική γνωμοδότηση και την δέουσα εισαγγελική εντολή,  με αστυνομική συνοδεία  για νοσηλεία εκτός Σάμου..

Μέχρι την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών που προβλέπει ο νόμος οι ασθενείς αυτοί  φιλοξενούνται είτε στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Σάμου είτε σε δωμάτιο -απομόνωση στον 2^ο όροφο του Νοσοκομείου μας, πάντοτε,  υπό αστυνομική φύλαξη.

Ο συγκεκριμένος χώρος απομόνωσης,εκτός από απαράδεκτος από κάθε άποψη, δεν είναι δηλωμένος στο Υπουργείο Υγείας ως θάλαμος για ψυχασθενείς και επομένως, κατ’ ουσία,   είναι παράτυπος.

Η αποσπασματική υπόσχεση της υφυπουργού Υγείας κ. Ζωής Ράπτη ( Σάμος,  7/11/2020) για δημιουργία ειδικού θαλάμου βραχείας νοσηλείας ψυχιατρικών ασθενών ακούσιας περίθαλψης στο Νοσοκομείο της Σάμου προκειμένου να μην γίνεται, όπως δήλωσε,  μεταγωγή τους χωρίς αποχρώντα λόγο στην Αθήνα, αν και έχουν περάσει τρία και πλέον χρόνια,  παραμένει, ακόμα, ανεκπλήρωτη.

Ο Οργανισμός του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Σάμου (Κ.Ψ.Υ.Σ), εκτός των άλλων,  προβλέπει  και δύο (2) μόνιμες θέσεις παιδοψυχιάτρων που, δυστυχώς, δεν προκηρύχτηκαν ποτέ. 

Μετά από πιέσεις μας , προ διετίας περίπου, προκηρύχτηκε μία θέση επικουρικού παιδοψυχιάτρου για το Κ.Ψ.ΥΣάμου που απέβη άγονη.

Έκτοτε, επαναπροκήρυξη, δυστυχώς,  δεν έχει γίνει, προφανώς διότι κατά την άποψη των κυβερνώντωνη ειδικότητα αυτή δεν χρειάζεται για τα παιδιά και τη Νεολαία  της ακριτικής Σάμου και των πέριξ νησιών…..

Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Σάμου στερείται νοσηλευτικής υπηρεσίας.

Στερείται επίσης Κινητής Μονάδας Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης, όπως και το Νοσοκομείο μας και το Κέντρο Πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής Υγείας Φάροςγια την επιτόπια παροχή εξειδικευμένης ιατρικής φροντίδας στα περιφερειακά Ιατρεία και τα Κέντρα Υγείας των νησιών του Νομού μας στα πλαίσια της προληπτικής Ιατρικής, της παροχής άρτιας πρωτοβάθμιας περίθαλψης και  της εν γένει προαγωγής της Υγείας.

Για να λειτουργήσει σωστά  η Κινητή  Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης χρειάζονται τα εξής:

1).Δύο (2) αυτοκίνητα

2).Ένας (1) Ψυχίατρος

3).Δύο  (2) Νοσηλεύτριες

4).Ένας (1) Κοινωνικός Λειτουργός

5).Δύο(2) Διοικητικοί Υπάλληλοι

6).Ένας (1) Ψυχολόγος

7).Δύο (2) οδηγοί αυτοκινήτου. 

Ως γνωστόν στο  νησί μας διατηρούν ιατρείο  δύο(2)  ιδιώτες ψυχίατροι που καλύπτουν τα κενά που η αβελτηρία του Ελληνικού Κράτους συνειδητά παραβλέπει και, ενδεχομένως,  θα αναλάβουν, αναγκαστικά και με το αζημίωτο, την πλήρη κάλυψη των αναγκών των κατοίκων των νησιών του Νομού μας μετά την επί θύραις αποχώρηση των ψυχιάτρων του Κέντρου Ψυχικής Υγείας.

Εμείς, βέβαια, ανεξαρτήτως όλων αυτών,  απαιτούμε την άμεση και πλήρη κρατική μέριμνα  διότι  πιστεύουμε ότι η Υγεία είναι κοινωνικό αγαθό που υποχρεωτικά  το κράτος πρέπει να διασφαλίζει για όλους, ανεξάρτητα,  τους πολίτες, δωρεάν και σε άριστο επίπεδο.

Όσον αφορά τα άλλα μεγάλα νησιά του Βορείου Αιγαίου η κατάσταση έχει ως εξής:

Α).Το Νοσοκομείο της Χίου διαθέτει  Εξωτερικό Ψυχιατρικό Ιατρείο  που λειτουργεί, Ψυχιατρική Κλινική δυναμικότητας εννέα (9) κλινών, Ψυχιατρικό Ξενώνα ημερήσιας φροντίδας ως αποκεντρωμένη δομήκαι κινητή Ψυχιατρική  Μονάδα (μέσω του προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣτου Υπουργείου Υγείας).

Με πόρους του ΕΣΠΑ, ύψους 2.448.000 Ευρώ, ολοκληρώθηκαν, τον Ιούλιοτου 2023, η αναβάθμιση και διαρρύθμιση τόσο της Παθολογικής όσο και της Ψυχιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείουτης Χίου.

 Στο νησί ιδιωτεύει ειδικός παιδοψυχίατρος. .

Β).Το Νοσοκομείο της Μυτιλήνης , στηΛέσβο, διαθέτει Εξωτερικό Ψυχιατρικό Ιατρείο που λειτουργεί, Κέντρο ημέραςκαι αυτόνομη Ψυχιατρική Κλινική δέκα (10)  κλινών.

Ο Οργανισμός προβλέπει επίσης κινητή Ψυχιατρική Μονάδα που προς το παρόν δεν λειτουργεί..

Ως αποκεντρωμένη μονάδα του Νοσοκομείου Μυτιλήνης λειτουργεί, επίσης,  βάσει του ΦΕΚ 3303τεύχος Β /2022, αριθ. Γ3α/ΓΠ24672/2022και το Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου( Κο. Κε. Ψ.Υ.Π.Ε.) που διαθέτει, εκτός των άλλων και παιδοψυχίατρο.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός για την κατασκευή νέου κτιρίου ολοκληρωμένου Ψυχιατρικού τμήματος του Νοσοκομείου Μυτιλήνης με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 1.750.000 Ευρώ.

Γ).Το Νοσοκομείο της Λήμνου διαθέτει Εξωτερικό Ψυχιατρικό Ιατρείο που λειτουργεί  και Ψυχιατρική Κλινική  δυναμικότητας έξη (6) κλινών..

Για την κτιριολογική αναβάθμιση της Ψυχιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου της Λήμνου είναι σε εξέλιξη έργο προϋπολογισμού 1.472.000 Ευρώ.

Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η κατάσταση των Δημόσιων Υπηρεσιών  Ψυχικής Υγείαςτης Σάμου συγκριτικάμε τις αντίστοιχες δομές των άλλων νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου είναι απογοητευτική.

Είναι καιρός να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα μας..

Ελπίζουμε να μην ισχυριστούν οι αρμόδιοι,  για μια ακόμα φορά, ότι επειδή είμαστε λίγοι δεν δικαιούμαστε ούτε καν τα αυτονόητα. .

Ο τόπος μας και οι άνθρωποι του δεν μετριόνται με αριθμούς ούτε και με το στρέμμα.

*Ο Μανώλης Κάρλας είναι γιατρός παθολόγος - διαβητολόγος - διευθυντής ΕΣΥ και πρώην Νομάρχης Σάμου