× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Τα παράξενα των αγρίκ(ι)κων

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΚΑΡΩΝΗΣ

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 9/8/2023

Τα παράξενα των αγρίκ(ι)κων
' χρόνος ανάγνωσης


Η ενασχόληση με τις αγρίτικες λέξεις, μου έδωσε την ευκαιρία να παρατηρήσω τα παρακάτω:

1. Την κατάληξη «–της» μερικών αρσενικών ουσιαστικών, την αλλάζουμε σε «-κ(ι)ς»:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

π.χ. Παναγιώτης – Παναγιώκ(ι)ς
αλήτης – αλήκ(ι)ς
Αγρίτης – Αγρίκ(ι)ς
κλέφτης – κλεφκ(ι)ς


2. Σε πολλά ουδέτερα ουσιαστικά, αλλάζουμε την κατάληξη «-κι» σε «-τσ(ι)»:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

π.χ. χαντάκι – χαντάτς(ι)
φαρμάκι – φαρμάτσ(ι)
μανίκι – μανίτσ(ι)
σοκάκι – σοκάτσ(ι)


3. Τον Παρατατικό ορισμένων ρημάτων, τον αλλάζουμε ως εξής:

π.χ. θαρρούσα – θαρρμ
βροντούσα – βροντμ
καθόμουνα – καθμ
φορούσα – φορμ


4. Από τον Αόριστο ορισμένων ρημάτων, αφαιρούμε την παραλήγουσα «-τη»:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

π.χ. γράφτηκα – γράφκα
δανείστηκα – δανείσκα


5. Μετατρέπουμε το πρώτο φωνήεν από «υ» σε «ε», σε ορισμένες λέξεις:

π.χ. τυρί – τερί
δυνατός – δενατός
γυρίζω – γερίζω
μυρωδιά - μερωδιά

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ


6. Πολλές λέξεις τις μικραίνουμε πολύ:

π.χ. κριθάρι – κθαρ
κουνάβι – κναδ
κουβάρι – κβαρ

με χαρακτηριστικότερη το σουσάμι σε σαμ.


*Και μια σπάνια περίπτωση, που μεγαλώνουμε μια λέξη:

ξεχνώ – ξεχάνω


7. Σε κάποιες λέξεις, που ξεκινούν με ταυ και ακολουθεί (ι), το «τ-» μετατρέπεται σε «κ-»:

π.χ. τηγάνι – κ(ι)γαν(ι)
τινάζω – κ(ι)νάζω
τοίχος – κοίχος


8. Μετατρέπουμε το πρώτο γράμμα από «κ-» σε «τσ(ι)-» σε ορισμένες λέξεις:

π.χ. καιρός – τσ(ι)αιρός
κοιλιά – τσ(ι)λια
κυδώνι – τσ(ι)δων(ι)


9. Την κατάληξη «-τη» ή «-τι» ορισμένων λέξεων, μετατρέπουμε σε «-κ(ι)»:

π.χ. μύτη – μυκ(ι)
μάτι – μακ(ι)
πλάτη – πλακ(ι)


Σημείωση: Το (ι) παχαίνει το προηγούμενο σύμφωνο



ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Όχι άλλο κάρβουνο

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΙΚ. ΚΑΡΛΑΣ, γιατρός, πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου (2003-2010).
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 2/8/2025

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας!
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Οκτώ καυτά ερωτήματα για το «φαραωνικό» Φράγμα Τσικνιά

Ο πρώην Κοινοτάρχης Αγίας Παρασκευής, Απόστολος Κομνηνάκας, επαναφέρει στο προσκήνιο τους κινδύνους, τις παραλείψεις και τις επιπτώσεις ενός έργου που αλλάζει τον χαρακτήρα του τόπου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Εγώ ο ρατσιστής, ο αντισημίτης!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Λέσβου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Ο Tériade, το Μουσείο του και το Γενί Τζαμί ...

Γράφει ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΕΩΡΓΑΣ, εκπαιδευτικός-συγγραφέας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Καθημερινές γυναικείες ιστορίες από τη Λέσβο των αρχών του 20ού αιώνα

Όπως αποτυπώθηκαν στον τοπικό Τύπο- Γράφουν η ΜΑΡΙΑ ΓΡΗΓΟΡΑ και η ΦΑΝΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Η αλήθεια για την χορήγηση ενισχύσεων σε βοσκοτόπια χωρίς ζώα

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, μέλος του Αγροτικού Γραφείου της Νέας Αριστεράς
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 23/7/2025

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας!
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Διασχίζοντας τους πολιτισμούς μέσω της τροφής

Γράφει η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΗΣΗ, Καθ. Ψυχολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Υπεύθυνη «απεριόριστα και εις ολόκληρον»

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ,Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Λέσβου