Τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 στην Αθήνα, όπως ήταν φυσικό, είχαν άμεση αντανάκλαση στο πολιτικό κλίμα στην  εαμοκρατούμενη την εποχή αυτή Λέσβο. Το ΕΑΜ Λέσβου, που έλεγχε πλήρως πολιτικά και στρατιωτικά το νησί, απάντησε στην αιματοχυσία της 3^ης Δεκεμβρίου με καθημερινές απεργίες και διαδηλώσεις στηρίζοντας τον ΕΛΑΣ. Σύμφωνα μάλιστα με μαρτυρία του τότε Γραμματές της ΠΕ Λέσβου του ΚΚΕ Βαγγέλη Γιοσμά, το ΕΑΜ Λέσβου έστειλε στην Αθήνα οκτώ εκατομμύρια φυσίγγια, που άφησαν φεύγοντας οι Γερμανοί, τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν από τον ΕΛΑΣ στη μάχη της Αθήνας.^[1]

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΛΕΣΒΟΣ  19.12.1944

Στις 4 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη διαδήλωση 40.000 διαδηλωτών, σύμφωνα με τις αναφορές του εαμικού τύπου, οργανωμένη από το ΕΑΜ, ενώ άλλοι 30.000 διαδήλωσαν στα χωριά. Τα συνθήματα που κυριαρχούσαν ήταν: «Ζήτω οι σύμμαχοι», «Θέλουμε πανεθνική κυβέρνηση», αλλά και συνθήματα όπως «Να φύγει ο Παπανδρέου», «Να φύγει ο Ιερός Λόχος από το νησί».^[2] Οι διαδηλώσεις και οι απεργίες με πρωτοβουλία του ΕΑΜ, συνεχίστηκαν καθημερινά για τις επόμενες δύο εβδομάδες. Η καθολική συμμετοχή στην απεργία μάλιστα, οδήγησε και σε ευτράπελα. Ένα από αυτά, περιγράφεται στην αντιπολιτευόμενη στο ΕΑΜ εφημερίδα Δημοκρατία: 

Λόγω της απεργίας, ουδείς εργάτης παρουσιάζεται δια την εκφόρτωσιν διαφόρων τροφίμων, τα οποία είχον κομισθεί με αγγλικόν ποταμόπλοιον. Την εκφόρτωσιν ως εκ τούτου διενήργησαν ο Συνταγματάρχης κ. Μάρτυρ, οι κ.κ. Ιατρίδης και Σκαναβής, αξιωματικοί και άνδρες του πολεμικού ναυτικού βοηθούμενοι από άλλους συναδέλφους των, καθώς και από διαφόρους πολίτας που προσφέρθησαν οικειοθελώς να διευκολύνουν την κατάστασιν Οι περισσότεροι των πολιτών τούτων εκακοποιήθησαν αργότερα από τους διαδηλωτάς χαρακτηρισθέντες ως «απεργοσπάστες».

Η εφημερίδα του ΕΑΜ Ελεύθερη Λέσβος την επόμενη μέρα της απεργίας, δημοσίευσε και τα ονόματα των απεργοσπαστών, δίνοντάς τους, όπως γράφει, στη δημόσια χλεύη, ενώ κάποιοι από αυτούς ξυλοκοπήθηκαν από τους εργάτες και κάποιοι κρύφτηκαν.^[3] Ο Παντελής Αθηναίος ήταν ένας από τους απεργοσπάστες, που αναφέρονταν στην εφημερίδα. Ο αδελφός του Απόστολος Αθηναίος, θυμάται:

Μεταξύ αυτών που αψήφισαν την απεργία ήταν και ο αδελφός μου που βοήθησε στην εκφόρτωση του αγγλικού πλοίου. Στη συνέχεια τον κυνήγησαν οι εαμίτες κι αναγκάστηκε να κρυφτεί για να μην τον ξυλοφορτώσουν.^[4]

Ακόμα και οι υπηρέτριες πήραν μέρος στις κινητοποιήσεις, με ή χωρίς την θέλησή τους. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Δημοκρατίας:

Η απεργία επεξετάθη και εις τας υπηρέτριας. Απεργιακές επιτροπές από άνδρες και γυναίκες, εισήρχοντο εις όσα σπίτια εγνώριζον ότι υπήρχον υπηρέτριες και τας εκάλουν να εγκαταλείψουν αμέσως την υπηρεσίαν δια να συμμετάσχουν της απεργίας και των διαδηλώσεων. Τας δυστροπούσας έσυρον δια της βίας παρά τας διαμαρτυρίας των.

 ΕΜΠΡΟΣ 13.12.1944

Οι Βρετανοί εκμεταλλευόμενοι την άγνοια και την αμηχανία του κόσμου, που μάθαινε για τις συγκρούσεις στην Αθήνα, χωρίς να γνωρίζει λεπτομέρειες γι’ αυτές, επιχείρησαν με σχέδιο, να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο των νησιών, που ήταν μακριά από τις συγκρούσεις. Ο εκπρόσωπος της βρετανικής διοίκησης στο νησί, μιλώντας στους ντόπιους δημοσιογράφους τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 1944, έλεγε:

Το άνοιγμα των εχθροπραξιών εις τας Αθήνας δεν ξεύρη ακόμα κανείς πως έγινε. Πριν επιρρίψωμεν τας ευθύνας εις μιαν οιανδήποτε πολιτικήν μερίδα, νομίζω ότι πρέπει να λεχθή ότι η ρήξις αποτελή κατά μεγαλύτερον λόγο, έργο των Γερμανών. Όπως ακριβώς αφήκαν νάρκας και βόμβας δια να σκοτωθή κόσμος μετά την αναχώρησιν των, έτσι προσπάθησαν ν’ αφίσουν και πολιτικές διενέξεις, δια να μην ημπορή να ησυχάση μια χώρα και μετά την απελευθέρωσιν της. 

Παράλληλα δεν δίστασε να επαινέσει τον τοπικό ΕΛΑΣ για την επιβολή της τάξης μετά την αποχώρηση των Γερμανών, συγχρόνως όμως αναφέρθηκε και σε ακρότητες και ξυλοδαρμούς πολιτών με ευθύνη του. Επαίνεσε επιπρόσθετα την παρουσία στο νησί, τόσο του τμήματος του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, όσο και των δυνάμεων του Ιερού Λόχου, απαντώντας έτσι εμμέσως και στο αίτημα των διαδηλωτών του ΕΑΜ για την απομάκρυνση τους από το νησί.^[5]

Οι δηλώσεις του βρετανού αξιωματικού αποτελούσαν κατεύθυνση για το δημόσιο λόγο των Άγγλων εκτός Αθηνών. Έτσι για παράδειγμα, η Στρατιωτική Διοίκηση της Λήμνου κοινοποίησε τηλεγράφημα στην ελληνική γλώσσα, στο οποίο τονίζονταν ότι η βρετανική επέμβαση στην Αθήνα έγινε «μόνον όπως ματαιωθή απόπειρα λύσεως του πολιτικού ζητήματος δια της βίας από τους αριστερούς». Προσπαθούσε δε να απαντήσει στις αιτιάσεις του ΕΑΜ για τη στρατολόγηση ανθρώπων από τα τάγματα Ασφαλείας συμπληρώνοντας: «Ο αγών ούτος δεν είναι με τον ΕΛΑΣ, αλλά με μικράς ομάδας των άκρων. Οι αιχμάλωτοι ανήκουν κατά μέγα μέρος εις τους σχηματισμούς του ΕΛΑΣ, αλλά είναι οργανωμένοι εις πηρήνας κομμουνιστικούς». Τέλος απείλησε εμμέσως για τον κίνδυνο να διακοπεί ο επισιτισμός λέγοντας: «Η κατάστασις αύτη εις Αθήνας εμποδίζει έργον ανακουφίσεως. Παρ’ όλα ταύτα προσπαθούμεν, όπως διοργανώσωμεν έργον περιθάλψεως δια τον πεινώντα πληθυσμόν Αθηνών αμφοτέρων παρατάξεων».^[6]

Καθώς οι μέρες περνούσαν και η σύγκρουση στην Αθήνα έπαιρνε ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, το ΕΑΜ Λέσβου έβαλε σταδιακά «στο κάδρο» της αντιπαράθεσης και τους Βρετανούς, Το ψήφισμα του συλλαλητηρίου της 9^ης Δεκεμβρίου, αναφέρονταν στην «αυταρχική, αδικαιολόγητη και αντισυμμαχική επέμβαση των στρατιωτικών Αγγλικών αρχών κατοχής στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας μας» και ζητούσε «την άμεσο ενεργό επέμβαση των μεγάλων Συμμάχων Δημοκρατιών Αμερικής και Σοβιετικής Ρωσίας» για να σταματήσει άμεσα το αιματοκύλισμα. Στο στόχαστρο μπήκε και ο Στρατηγός Σκόμπι, ενώ ο εαμικός τύπος πρόβαλε την αντίδραση των Εργατικών στο βρετανικό κοινοβούλιο.^[7]

Και ενώ η 10^η Δεκεμβρίου 1944 είχε οριστεί ως τελευταία μέρα της προθεσμίας, που είχε δοθεί σε όλη τη χώρα από την κυβέρνηση Παπανδρέου για τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, στη Λέσβο δεν τέθηκε τέτοιο θέμα, καθώς ούτε ο Παπανδρέου, αλλά ούτε και οι Άγγλοι είχαν την πολιτική και στρατιωτική δύναμη να την επιβάλλουν.^[8]  Αντίθετα στη Σάμο η προθεσμία αυτή στάθηκε η αφορμή για τα λεγόμενα «Δεκεμβριανά» της Σάμου, που οδήγησαν σε ενέδρες σε βάρος του ΕΛΑΣ Σάμου στα χωριά Μυτιληνιοί και Κοκκάρι και τελικά στην εξόντωση του, καθώς και τη δολοφονία από αγνώστους του Γραμματέα της Κομματικής Οργάνωσης Σάμου του ΚΚΕ Νίκου Πασβάνη.^[9] 

Ενώ η ένοπλη σύγκρουση στην Αθήνα κλιμακώνονταν, στη Μυτιλήνη την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 1944 πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Εθνικής Αλληλεγγύης μνημόσυνο για τα θύματα της ναζιστικής Κατοχής στην εκκλησία του Αγίου Θεράποντα. Στο μνημόσυνο έδωσαν το παρόν η τοπική ηγεσία του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, άγημα του ΕΛΑΣ, άγγλοι αξιωματικοί, ο Γενικός Διοικητής Λέσβου, οι εκπρόσωποι του Πολεμικού Ναυτικού και οι εκπρόσωποι του Ιερού Λόγου, που παρέταξαν αγήματα, δίπλα σε εκείνο του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΝ. Μαζί με τους εκπροσώπους της Εθνικής Αλληλεγγύης και τον πρωτοσύγκελο Ιάκωβο, χαιρετισμό στο μνημόσυνο απηύθυνε, ο εκπρόσωπος της βρετανικής Στρατιωτικής Διοίκησης Martyr. Η τελετή ήταν συγκινητική, ενώ κανένας από τους ομιλητές δεν αναφέρθηκε στα όσα τραγικά συνέβαιναν εκείνες τις ημέρες στην Αθήνα.^[10]

Την επόμενη μέρα κηρύχθηκε εκ νέου 24ωρη απεργία και διοργανώθηκε νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας από το ΕΑΜ για τα γεγονότα της Αθήνας. Η Ελεύθερη Λέσβος κυκλοφόρησε με τίτλο: «Να πάψει το αιμοτοκύλισμα-Να πάψει η ξενική επέμβαση στην Ελλάδα».^[11]

Και ενώ τα μάτια όλων ήταν στραμμένα στην Αθήνα και στις μάχες που διεξάγονταν εκεί, το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων κατέπλευσαν ξαφνικά στο λιμάνι της Μυτιλήνης έξι βρετανικά πολεμικά πλοία φορτωμένα με 800 περίπου άνδρες του βρετανικού αυτοκρατορικού στρατού, με επικεφαλής τον ταξίαρχο Turnbull, απαιτώντας να αποβιβαστούν στο νησί. Η ηγεσία του τοπικού ΕΑΜ άμεσα αντιλήφθηκε τον κίνδυνο, ότι η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων στο νησί θα άλλαζε τους συσχετισμούς και θα έδινε τη δυνατότητα στην «Αντίδραση», να επιβάλλει το δικό της καθεστώς στη Λέσβο, εκτοπίζοντας την εαμική διοίκηση. Έτσι, παρά την αμηχανία που κυριαρχούσε στη στάση του ΕΑΜ απέναντι στους Άγγλους, η τοπική του ηγεσία στάθηκε κάθετη απέναντι στις αξιώσεις τους για απόβαση των στρατευμάτων, γράφοντας μια ιστορική σελίδα δόξας για το ΕΑΜ, καθώς η Λέσβος ήταν το μόνο μέρος, που σε αντίθεση με ότι έγινε στην Αθήνα, το ΕΑΜ νίκησε το Δεκέμβρη του 1944.