«Υγιείς Αρχές, Ελπιδοφόρο Μέλλον» για την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, 7η Απριλίου
Γράφει η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΗΣΗ, Καθηγήτρια Ψυχολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου
Δημοσίευση 7/4/2025

Η 7η Απριλίου έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ., 1948) ως Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία που, φέτος, είναι αφιερωμένη στην υγεία των νέων μητέρων και των νεογνών, την ανάπτυξη πολιτικών για την προστασία και την στήριξη της υγιούς κύησης, του τοκετού, της μεταγεννητικής περιόδου και των νεογνών, καθώς οι επιδημιολογικοί δείκτες βρεφικής θνησιμότητας και θνησιμότητας, λόγω μαιευτικών επιπλοκών και άλλων παραγόντων, είναι σχετικά δυσμενείς: πάνω από 2.000.000 μωρά πεθαίνουν κατά τον πρώτο μήνα της ζωής τους παγκοσμίως, ενώ όλο και περισσότερο, αυξάνονται οι καταγγελίες των γυναικείων και των φεμινιστικών οργανώσεων για μαιευτική – γυναικολογική βία συχνά συνδεόμενη με έμφυλες προκαταλήψεις από μια μερίδα της ιατρικής κοινότητας.
Η μαιευτική-γυναικολογική βία είναι πολύμορφη και ενδεικτικά περιλαμβάνει: α) ιατρικές στάσεις που υποτιμούν ή περιφρονούν τα αναφερόμενα από τις γυναίκες συμπτώματα, β) στέρηση εξηγήσεων και απουσία συναίνεσης για παρεμβάσεις στο σώμα της επιτόκου που δεν θα έπρεπε να γίνονται, γ) αναίτιες καισαρικές, δ) υπερβολική ιατρικοποίηση της κύησης, ε) αγνόηση της ψυχολογίας της επιτόκου, όπως η τοκοφοβία, στ) απολίνωση του ομφάλιου λώρου και απευθείας παράδοση στην μαία χωρίς η μητέρα να το αγκαλιάζει, η) παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας κατά την γυναικολογική εξέταση (πχ. κίνηση τρίτων κατά τον υπέρηχο).
Η δημόσια συζήτηση για τα θέματα της μαιευτικής βίας έχει ανοίξει στην Ελλάδα με την συμβολή των κοινωνικών επιστημών που ενδιαφέρθηκαν για την σχέση μεταξύ μητρότητας και ιατρικής εξουσίας, την ιατρικοποίηση του θηλυκού σώματος και των τόπων γέννας.
Η φετινή καμπάνια του Π.Ο.Υ. «Υγιείς Αρχές, Ελπιδοφόρο Μέλλον» υπογραμμίζει την σημασία των ψυχολογικών παραγόντων που επηρεάζουν την είσοδο των γυναικών στην μητρότητα: η μελαγχολία της λοχείας περιγράφει τα συναισθήματα του άγχους και της αγωνίας της νέας μητέρας για το νέο της ρόλο και τις ευθύνες, τις προσδοκίες που σκαρφαλώνουν επάνω της από το συγγενικό περιβάλλον, και τις εσωτερικές της αντιφάσεις που γεννιούνται από ασυμφιλίωτες επιθυμίες.
Η γέννηση ενός παιδιού συνιστά ένα μείζον γεγονός ζωής που συνοδεύεται από καθολικές αλλαγές της προσωπικής και της κοινωνικής ζωής της μητέρας και είναι απαραίτητη η στήριξη της τόσο από τον σύντροφο όσο και από επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι επισκέπτριες υγείας. Τόσο οι μαίες κατά την περίοδο της κύησης και του τοκετού όσο και οι επισκέπτριες υγείας μπορούν να παίξουν έναν καθοριστικό ρόλο στην αυτενέργεια των επίτοκων, την τεχνική τους καθοδήγηση στην αυτοφροντίδα αλλά και την φροντίδα του νεογνού.
Χωρίς αμφιβολία, όταν φροντίζουμε τις νέες μητέρες και τα νεογνά, χτίζουμε το μέλλον των κοινωνιών, γιατί είναι τα θεμέλια του. Η ποιότητα της φροντίδας κατά τα δύο πρώτα χρόνια είναι κρίσιμης σημασίας για την μετέπειτα ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, και τούτο έχει αντίκτυπο στην συνοχή του κοινωνικού ιστού. #hopefulfutures