Πως εκλέγονται και με ποιο μέτρο οι ευρωβουλευτές
Η αγωνία των «μικρών»
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 27/5/2024

Όταν ένα κόμμα κινείται εκλογικά στην κόψη του ξυραφιού, το «δώσε και σώσε» δεν λειτουργεί κατ΄ ανάγκην υπέρ του: κάποιοι ψηφοφόροι θα «δώσουν» για να το διασώσουν και άλλοι θα θεωρήσουν χαμένη την ψήφο τους και θα στραφούν σε πιο σίγουρα νερά για να ρίξουν, έστω και προσωρινά ή δοκιμαστικά, άγκυρα.
Σ΄ αυτή την προεκλογική κατάσταση βρίσκονται… 6-7 «μικρά» κόμματα, καθώς στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου αλλάζει ο τρόπος κατανομής των εδρών, προκαλώντας εφιάλτη στους «μικρούς»: να πάνε στη βρύση (του ελάχιστου ποσοστού 3%) και να μην καταφέρουν να πιουν νερό (εκλογή ευρωβουλευτή). Ο λόγος; Από το 100 (που αναλογεί στο σύνολο του εκλογικού σώματος) αφαιρείται πλέον το άθροισμα των ποσοστών όλων των κομμάτων που δεν θα καταφέρουν να «πιάσουν» το 3%. Και ο αριθμός που προκύπτει διαιρείται με το 21, δηλαδή τον αριθμό των ευρωβουλευτών που αναλογεί στην Ελλάδα. Φυσικά, πριν μετρηθεί και η τελευταία ευρω-ψήφος κανείς δεν μπορεί να ξέρει ποιο θα είναι αυτό το άθροισμα. Γι΄αυτό τον λόγο οι εκλογολόγοι παίρνουν τα δημοσκοπικά (ποσοτικά) ευρήματα ως υποθέσεις εργασίας για να κάνουν πάνω- κάτω τους υπολογισμούς τους.
Κατά τη… μέση υπόθεση εργασίας, το εν λόγω άθροισμα είναι (μόνο) 10%, το οποίο αφαιρείται από το 100 και διαιρείται με το 21. Ως εκλογικό μέτρο συνεπώς προκύπτει το 4,28%. (σ.σ. Στις ευρωεκλογές του 2019 το σύνολο των ποσοστών των κομμάτων που δεν έπιασαν το 3% ήταν… 20,22%!) Αυτό σημαίνει ότι από την πρώτη κατανομή κάθε κόμμα που πιάνει αυτό το μέτρο εκλέγει τους πρώτους ευρωβουλευτές του. Στη δεύτερη κατανομή υπολογίζονται τα αδιάθετα υπόλοιπα όλων των κομμάτων συν των «μικρών» που δεν έβγαλαν έδρα από την πρώτη κατανομή, αφού το ποσοστό τους ήταν κάτω από το μέτρο. Κι εδώ αρχίζει ο εφιάλτης που λέγαμε. «Σκεφτείτε ότι ένα κόμμα πήρε, για παράδειγμα, 3,2%, που αντιστοιχεί σε x αριθμό ψήφων, αλλά το αδιάθετο υπόλοιπο ενός μεγαλύτερου κόμματος το υπερβαίνει. Η έδρα θα πάει σ΄αυτό και ότι στο “μικρό”», εξηγούν οι εκλογικοί αναλυτές.
Κρατική χρηματοδότηση με 1,5%
Βάσει των παραπάνω (και πάντα με υπόθεση εργασίας τις τελευταίες δημοσκοπήσεις) υπολογίζεται ότι από τις 21 ευρω-έδρες που αναλογούν στη χώρα, οι 18, περίπου, θα κατανεμηθούν σε Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., ΚΚΕ, Ελληνική Λύση και, πιθανότατα, στην Πλεύση Ελευθερίας, η οποία εντοπίζεται λίγο, αλλά σταθερά, πάνω από το 3%.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, τις τρεις έδρες που απομένουν θα τις διεκδικήσουν η Νίκη, η Νέα Αριστερά, οι Δημοκράτες, το ΜέΡΑ25, η Φωνή Λογικής και…το «άλλο» - εάν, βεβαίως, πιάσουν το 3% και εάν ο αριθμός των ψήφων τους είναι μεγαλύτερος από τα αδιάθετα υπόλοιπα των «μεγάλων». Όσο το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων κάτω από 3% είναι μεγαλύτερο τόσο μειώνεται το μέτρο εκλογής ευρωβουλευτή. Για παράδειγμα, στην περίπτωση που οι «εκτός» αθροίσουν συνολικά 18%, θα διαιρεθεί ο αριθμός 82 με το 21 και θα βγει μέτρο 3,90%. Και πάει λέγοντας. Για την εξασφάλιση κρατικής χρηματοδότησης πάντως αρκεί ένα ποσοστό 1,5%.
Αποχή, νέοι, ψήφος στο παραβάν
Στο σημείο αυτό… κλείνουν τα κομπιουτεράκια και αρχίζουν οι πολιτικοί υπολογισμοί: Πόση θα είναι η αποχή; Από ποια δεξαμενή δυνητικών ψηφοφόρων θα προέλθει; Ποια καμπάνια ή άλλος παράγοντας θα πείσει το 10-12% των ψηφοφόρων που, κατά τις μετρήσεις, αποφασίζουν τι θα ψηφίσουν κυριολεκτικά στο παραβάν; Οι κυβερνητικές προσδοκίες συνδέονται με τη χαμηλή προσέλευση νέων, οι οποίοι, μετά το περσινό «διάλειμμα», δείχνουν να επιστρέφουν δημοσκοπικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι εκ δεξιών της Ν.Δ. «μικροί» ποντάρουν στην «ψήφο τιμωρίας» που θα θελήσουν να δώσουν οι παραμένοντες στη δεξιά όχθη ψηφοφόροι με αιχμή, πάλι, τη Συμφωνία των Πρεσπών - αν και αποφεύγουν, μέχρι τώρα τουλάχιστον, να επαναλάβουν τα γνωστά συλλαλητήρια με τις χλαμύδες και τους Βουκεφάλες.
Ο Ανδρέας Λοβέρδος προσδοκά να προσελκύσει όσους από το παλιό εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ ψήφισαν Ν.Δ. στις εθνικές εκλογές, θέλουν (επίσης) να στείλουν «μήνυμα» στην κυβέρνηση αλλά δεν επιστρέφουν στο κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη: «τους είναι πιο εύκολο… να παρκάρουν στους Δημοκράτες από το να ψηφίσουν οτιδήποτε άλλο», είναι η εκτίμηση. Το «θέλω» της Νέας Αριστεράς είναι -τι άλλο;- να την ακολουθήσουν (και) στην ευρω-κάλπη όσοι συμφώνησαν με την αποχώρησή τους από τον ΣΥΡΙΖΑ. «Αρκεί να μην επιλέξουν κάποιοι την εξ αριστερών αποχή», λένε στελέχη της ομάδας, που παραδέχονται ότι το πολεμικό κλίμα που καλλιέργησαν μετά την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην προεδρία του κόμματος και η διπλή διάσπαση του φθινοπώρου «ίσως να έστειλε ένα τμήμα ψηφοφόρων στο σπίτι τους»…
Εσχάτως οι «μικροί» κυκλοφορούν και άλλη μία γραμμή άμυνας: να πιάσουν το 3%, έστω και χωρίς να βγάλουν ευρωβουλευτή, ώστε να «μπουν» στο πολιτικό παιχνίδι με αξιώσεις για τις επόμενες εθνικές εκλογές. Σε πείσμα τής, κατά γενική ομολογία, εκτίμησης όλων των εκλογικών αναλυτών ότι η εθνική ψήφος δεν είναι τόσο χαλαρή όσο η ευρωβουλευτική.