Σαπφώ: Ο πιο φιλόξενος πλανήτης
Άρτεμις Λεοντή: Εύα Σικελιανού-Πάλμερ Υφαίνοντας το μύθο μιας ζωής
Δημοσίευση 10/5/2024
Γράφει η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΗΣΗ, Καθηγήτρια, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου
Στο ευρύ ελληνικό κοινό, η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού είναι γνωστή ως η πρώτη σύζυγος του ποιητή Άγγελου Σικελιανού, αφοσιωμένη μεταφράστρια του έργου του, και πιστή συνεργάτιδα του στις Δελφικές Γιορτές και της Δελφικής Ιδέας, που είχε ως αποστολή να καταστήσει τους Δελφούς, διεθνές κέντρο του πολιτισμού και του πνεύματος. Αυτές οι συμβατικές συστάσεις αντανακλούν μια σχετικά συντηρητική και μεροληπτική πρόσληψη της παρουσίας και του έργου της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού, διότι προσδένονται μιας ανδροκεντρικής ιστορίας γνώσης που συχνά παραγνωρίζει ή αποσιωπά την πολύμορφη συμβολή των γυναικών στο γίγνεσθαι της κάθε εποχής. Η Άρτεμις Λεοντή, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στην έδρα του Τμήματος Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, είναι η συγγραφέας της πολιτισμικής βιογραφίας της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού, που πρόσφατα εκδόθηκε από τον οίκο Πατάκη, σε εξαίσια μετάφραση από την Κατερίνα Σχινά, στην σειρά Προσωπογραφίες με Διευθυντή σειράς, τον Χάρη Βλαβιανό. Πρόκειται για μια συναρπαστική μελέτη και ενδελεχή έρευνα που φιλοτεχνεί το πορτρέτο της πολυσχιδούς Εύας Πάλμερ-Σικελιανού αναδεικνύοντας με την λεπτότητα της ιστορικής ακρίβειας και της μέγιστης αξιοποίησης ενός μεγάλου μέρους των τεκμηρίων που συνδέονται με τον ενήλικο βίο της Πάλμερ και μετέπειτα Σικελιανού, την πρωτοποριακή δράση μιας εκκεντρικής και ευφυέστατης διανοούμενης των αρχών του προηγούμενου αιώνα.
Με την καρτερικότητα της μαραθωνοδρόμου, η Άρτεμις Λεοντή, διασχίζει τον ωκεανό των αρχείων και των υλικών τεκμηρίων που συνοδεύουν την ζωή και το έργο της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού για να συστήσει εκ νέου στο ελληνικό κοινό την γυναίκα που έμεινε γνωστή στην Ελλάδα ως η Ιέρεια των Δελφών. Το φάσμα των αρχείων και των υλικών τεκμηρίων είναι άφθονο καθώς περιλαμβάνει ένα μεγάλο όγκο από φωτογραφίες, χιλιάδες αδημοσίευτες επιστολές, σκηνικά αντικείμενα, κοστούμια και υφαντά, κείμενα και μουσικές συνθέσεις τα οποία συνδέονται με την εκρηκτική και ασυνήθιστη δημιουργικότητα της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού. Ένα παραδειγματικό ήθος χαρακτηρίζει τον τρόπο που η συγγραφέας, Άρτεμις Λεοντή, αξιοποιεί τα τεκμήρια της ζωής διασταυρώνοντας τα, επιμελώς, με το πνεύμα της κάθε εποχής, τα πολιτισμικά ρεύματα και άλλα σημαντικά πρόσωπα.Αυτό το ήθος επιτρέπει την διαύγεια μιας σπουδαίας θεωρητικά ενήμερης αφήγησης.
Η ρίζα της πολυσχιδούς ζωής και έργου της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού ήταν η συντροφική και δημιουργική ανάγνωση της ποίησης της Σαπφούς, η πρωτότυπη ερμηνευτική της προσέγγιση που γέννησε τις σαπφικές παραστάσεις, αυτές που διαμόρφωσαν την προσωπικότητα της. Πλασμένη από την Σαπφώ, η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού υπήρξε μια πρωτοπόρος των παραστατικών τεχνών, της επιτέλεσης και της δέσμευσης μιας γνήσιας διανοούμενης που μετουσιώνει τις αντισυμβατικές της ιδέες σε καθημερινή πράξη. Βυθίστηκε στο παρελθόν για να μας χαρίσει ένα πρωτότυπο μέλλον, το οποίο χάρη στην ακάματη έρευνα της Λεοντή, μπορούμε να το οραματιστούμε υπέρ όλων εκείνων που εξωθούνται από τις κυρίαρχες κοινωνικές συμβάσεις στο περιθώριο της ζωής.