× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Τα διαφορετικά κάλαντα της Πρωτοχρονιάς του 1948 στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ

Συμμετείχε η Φιφή Χελιώτη σύζυγος του συμπατριώτη μας Φρίξου Πρωτογερέλλη

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 31/12/2019

Τα διαφορετικά κάλαντα της Πρωτοχρονιάς του 1948 στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ

Από τις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, τα διαφορετικά κάλαντα, της ιστορικής αισιοδοξίας, της υπερηφάνιας και της αξιοπρέπειας, "μακριά ροδίζει η ανατολή" τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ένα κεφάλαιο αγωνιστικού ήθους, μεγάλης ψυχικής δύναμης οι γυναίκες πολιτικές κρατούμενες μέσα από τις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ το 1948, τραγουδούν μέσα από τα κάγκελα τηςφυλακής, μαζί με τη φύση, το νέο χρόνο που έρχεται και διαδηλώνουν με αξιοπρέπεια και περηφάνια το άσβεστο πάθος τους για λευτεριά και ειρήνη.Κάλαντα γραμμένα και τραγουδισμένα από αντάρτισσες και πολιτικές κρατούμενες.

Μακριά ροδίζει η ανατολή
κάθε κλωνί κι ένα πουλί
πανηγυρίζει η φύση
το νιο χρόνο που θα αρχίσει.
Με της καμπάνας τη βουή
χαράζει μέρα γιορτινή
η αρχή του νέου χρόνου
και το τέλος κάθε πόνου.
Ερείπια και μνήματα
στέλνουν χαράς μηνύματα
πως θα σωθεί το δάκρυ
μες στην πλάση απ’ άκρη σ’ άκρη.
Γιορτάζουμε στη φυλακή
με έναν πόνο μιαν ευχή
χαρά παντού να ανθίσει
της ειρήνης ο ύμνος να αντηχήσει.
Ευχόμαστε στην καθεμιά
με την καινούρια την χρονιά
στο σπίτι να γυρίσει
και χαράς ζωή να αρχίσει.
Με την καινούρια την χρονιά
παντού ειρήνη και χαρά
τραγούδι να αντηχήσει
σε ανατολή και δύση.

Οι φυλακές Αβέρωφ μέχρι την Κατοχή ήταν Εφηβείο και ως Δικαστική Φυλακή Αθηνών.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξαν δεσμωτήριο εκατοντάδων αντιστασιακών (οι μελλοθάνατοι περνούσαν την τελευταία τους νύχτα έξω από το κυρίως κτίριο, σε ιδιαίτερο κελί, το λεγόμενο Αράπης).

Κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1944 υπήρξαν θέατρο σφοδρότατων μαχών και για ένα μικρό διάστημα πέρασαν στον έλεγχο του ΕΛΑΣ, ενώ ένα μέρος τους γκρεμίστηκε από ανατίναξη.

Στην επταετία της χούντας, από τις φυλακές Αβέρωφ περνούσαν όλοι πριν δικαστούν. Η λειτουργία τους διακόπηκε το 1971. Τελικά το 1972 οι φυλακές Αβέρωφ γκρεμίστηκαν και πέρασαν στην ιστορία.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Από το 1945 τα κτίρια των Φυλακών Αβέρωφ άρχισαν να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για πολιτικούς κρατούμενους. Παράλληλα οι γειτονικές γυναικείες φυλακές, που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας ’70 φιλοξένησαν γυναίκες πολιτικές κρατούμενες με τα παιδιά τους, περιελάμβαναν 101 κελία, θαλάμους εργασίας, εκκλησία, σχολεία και βοηθητικές εγκαταστάσεις.

Οι εκτελέσεις των γυναικών άρχισαν τον Ιούλιο του 1946 και συνεχίστηκαν αδιάλειπτα μέχρι τη λήξη του εμφυλίου.

Η χορωδία των φυλακισμένων γυναικών
Η Χορωδία αποτελεί ένα μέρος της δραστηριότητας, που ανέπτυξαν οι πολιτικές κρατούμενες στις Φυλακές Αβέρωφ. Η φυλάκισή τους, η καταδίκη τους σε ισόβια, ακόμα και σε θάνατο, δεν τους στέρησε τη θέληση, το κουράγιο να οργανώσουν τη ζωή τους και τις άμυνες τους στη νέα πραγματικότητα – πίσω από τα κάγκελα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Από την πρώτη στιγμή, ό,τι ήξερε η καθεμιά, το πρόσφερε και στις άλλες. Ετσι, κάθε πρωί η Βούλα Μαγουλά και η Ελένη Κιολεΐδου είχαν αναλάβει τη γυμναστική των κρατουμένων γυναικών. Οι γιατρίνες Ηρώ Χατζημάρκου, Μαντώ Δημητριάδου, Μαρία Νικολέτου έσωσαν πολλές γυναίκες, φροντίζοντας έγκαιρα να μεταφερθούν σε νοσοκομεία. Οι φοιτήτριες οδοντιατρικής Ζωή Αρσένη, Καίτη Παπαδάκη, Ελένη Παπαθεοδώρου, Λίτσα Ραμπαούνη και Φιφή Χελιώτη έγιναν βοηθοί του οδοντιάτρου της φυλακής. Οι δικηγόροι Αργυρώ Δροσάκη, Αριάδνη Χριστοπούλου, Δανάη Κουχτσόγλου μελετούσαν και προσπαθούσαν να βρουν στοιχεία αθωωτικά για την αναίρεση της ποινής των μελλοθανάτων. Οι φιλόλογοι Ειρήνη Ζάγκα, Λίζα Κότου, Λίτσα Νάση, Κλειώ Πολυζωίδου, Χάρις Σαρκοπούλου, Μαρούσα Σαρλή, Τούλα Τσιτίλου, Ιφιγένεια Ψαλτοπούλου διδάσκουν αυτές που άφησαν το Γυμνάσιο κι εκείνες που προορίζονταν για το Πανεπιστήμιο.

Οι δασκάλες Αμαλία και Ευρυδίκη Γιαννοπούλου, Φανή Γουσοπούλου, Καλυψώ Αλεξούλη, Καίτη Ζεύγου, Πέπη Καραγιάννη, Ευθυμία Κιάου, Πόπη Κορναράκη, Μαργαρίτα Κωτσάκη, Ιουλία Πλουμπίδου, Αννα Λαμπριανού, Δήμητρα Τερζάκη μάθαιναν ανάγνωση και γραφή τις αγράμματες, που έφταναν σχεδόν το 80%. Μαθηματικά δίδασκε η Ισμήνη Σιδηροπούλου και στενογραφία η τραπεζική υπάλληλος Φεβρωνία Χρυσαφίδου. Μέχρι και ξένες γλώσσες δίδασκαν οι Αννα Εφραιμίδου, Ηρώ Ιωαννίδου, Μπεάτα Κιτσίκη, Νίνα Ξανθού, Αύρα Παρτσαλίδου. Λογιστικά δίδασκαν οι Δήμητρα Αλεξανδρίδου, Ελένη Γαλέου, Ελπίδα Μαλιοπούλου, Φρόσω Πετρίτση, που κατάφεραν να εκπαιδεύσουν τέλειες λογίστριες, οι οποίες δούλεψαν αργότερα και βγάλανε το ψωμί τους από αυτή τη δουλιά.

Οι ηθοποιοί Μαλαίνα Ανουσάκη, Σωτηρία Ιατρίδου, Ολυμπία Παπαδούκα και Μαρία Φωκά ανέλαβαν την ψυχαγωγία των κρατουμένων, ενώ οι νηπιαγωγοί Δέσποινα Ζυμαρίδου, Αννα Κατσούλη, Βούλα Μαγουλά, Άννα και Ελένη Πέπα ασχολούνταν με τα 90-100 παιδιά, που βρίσκονταν στη φυλακή με τις μητέρες του

Η ηχογράφηση των τραγουδιών έγινε το 1977, όταν ένα τμήμα της χορωδίας των φυλακισμένων γυναικών (του 1948) βρέθηκε μετά από τριάντα σχεδόν χρόνια. Η λογοκρισία τότε είχε απαγορεύσει την έκδοσή του στην Ελλάδα, με τη δικαιολογία ότι "αναμοχλεύει το παρελθόν".

Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 2002 από την εταιρία "Protasis", με τη σύμφωνη γνώμη των εν ζωή κρατουμένων τότε γυναικών.

[ΠΗΓΗ]
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Ιστορίες «στο Ν» για την ιστορία και τοπογραφία της Λέσβου

Ο Δημήτρης Μάντζαρης συζητά με το Σπύρο Καράβα, ομότιμο καθηγητή Νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Το εγκαταλειμμένο Γαλλικό ‑ Συμμαχικό νεκροταφείο στα Λουτρά

Θα μπορούσε ο χώρος όλος να μετατραπεί σε χώρο τιμής;
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

«Λιώστε τους...»

Η τραγική ιστορία του πρόσφυγα από την Πέργαμο Ηλία Αργυριάδη που εκτελέστηκε μαζί με το Νίκο Μπελογιάννη σαν σήμερα 30 Μαρτίου 1952, Η τύχη της διαλυμένης οικογένειας του
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η εμφάνιση του Χριστιανισμού στη Λέσβο

Η Δέσποινα Ανδρέου μίλησε στις «Ιστορίες στο Νησί» για την εμφάνιση του Χριστιανισμού και για το πότε δημιουργήθηκαν οι δύο Μητροπόλεις στο νησί της Λέσβου
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

25 χρόνια από τους βομβαρδισμούς στην Γιουγκοσλαβία

Η επιτροπή ειρήνης Λέσβου εξέδωσε ανακοίνωση για τη θλιβερή επέτειο έναρξης των βομβαρδισμών το 1999
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η Ψωροκώσταινα, η Αιβαλιώτισσα πρόσφυγας στο Ναύπλιο...

Η ιστορία μιας γυναίκας που έγινε συνώνυμο του νεοελληνικού κράτους
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Καρναβάλι και 25η Μαρτίου 1944 στην Αγιάσο

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ, Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Όταν ο Μυτιληνιός «φουστανελάς» μπήκε στο Μουσείο του Λούβρου

Με αφορμή τη σημερινή συμπλήρωση 90 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου λαϊκού μας ζωγράφου θυμόμαστε πως το 1961 το κοσμοπολίτικο Παρίσι υποδέχθηκε τα έργα του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Αποκριές στη Μυτιλήνη το 1913

Λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση του νησιού -Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΓΡΗΓΟΡΑ*
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η Μελίνα της Μυτιλήνης

Ένα χρέος της πόλης στη μεγάλη Ελληνίδα που δεν υλοποιήθηκε ποτέ μπορεί να εξοφληθεί από τη δημοτική αρχή του Παναγιώτη Χριστόφα
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

«Ανοιξε την πύλη να τους δείρουμε»

4 χρόνια από την «Καράβα», μια αδημοσίευτη μαρτυρία του τότε διοικητή του Στρατοπέδου της Παγανής όπου βρίσκονταν τα ΜΑΤ, Δ. Χατζηχαραλάμπους, Ταξίαρχο ε.α.- Τι έγινε με τον Μουτζούρη και τον πρωθυπουργό;
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μια εκδήλωση με πολλά σύγχρονα διδάγματα

Η ζωή και η δράση του Μητροπολίτη Μηθύμνης Διονύσιου την περίοδο του Μεσοπολέμου και της Κατοχής παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Καλλονής