Οι άγνωστοι ήρωες της Μυτιλήνης
Οι Λιμενικοί Ηλίας Καζάκος και Γιώργος Κωτούλας εκτελέστηκαν για την αντιστασιακή τους δράση σττις 5 Ιουνίου 1942
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 4/6/2025

Ήταν 5 Ιουνίου 1942 μια μέρα σαν την αυριανή όπου στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα των Ναζιστικών Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής οι Ηλίας Καζάκος και Γιώργος Κωτούλας. Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι ο Πλωτάρχης Λ.Σ. Ηλίας Καζάκος διετέλεσε Λιμενάρχης Μυτιλήνης το διάστημα από 10-05-1939 έως 31-01-1942. Μετά την κατάρρευση του μετώπου το 1940, αντί να διαφύγει στο εξωτερικό, προτίμησε να παραμείνει στη θέση του, κι απ' αυτή να βοηθήσει τη σκλαβωμένη πατρίδα.
Έτσι συγκρότησε και τέθηκε επικεφαλής κλιμακίου μυστικής οργανώσεως η οποία, εκτός των άλλων, σκοπό είχε τη φυγάδευση απ' την κατεχόμενη Ελλάδα στη Μέση Ανατολή, Αξιωματικών και άλλων σημαινόντων προσώπων.
Περίπου 1000 άτομα, συνολικά, φυγαδεύτηκαν από τον Ηλία Καζάκο στα μικρασιατικά παράλια, μεταξύ των οποίων και Άγγλοι αξιωματικοί και στρατιώτες που είχαν προωθηθεί στη Λέσβο απ' την ηπειρωτική Ελλάδα.Παράλληλα, το κλιμάκιο του Ηλία Καζάκου συγκρότησε ειδική ομάδα που συνεργαζόταν με την Εθνική Οργάνωση «ΟΜΗΡΟΣ» της Αθήνας, με σκοπό τη συγκέντρωση και διαβίβαση πληροφοριών γύρω απ' τις κινήσεις των στρατευμάτων κατοχής και τη διάταξη των οχυρωματικών έργων στη Λέσβο.
Το κλιμάκιο του Ηλία Καζάκου συνδέθηκε απευθείας με Συμμαχική Υπηρεσία κατασκοπείας που είχε την έδρα της στη Σμύρνη, στην οποία και μεταβίβαζε τακτικότατα πληροφορίες.Στα μέσα του 1942 οι Γερμανοί υποψιάζονται τις κινήσεις της ομάδας του και το γεγονός αυτό τον αναγκάζει να διαφύγει στην Αθήνα απ' όπου συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς και φυλακίζεται στις φυλακές Αβέρωφ.
Παρά τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε δεν αποκάλυψε τους συνεργάτες του. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στις φυλακές Βουλιαγμένης, όπου του ανακοινώθηκε λίγες μέρες αργότερα ότι κρατείτο ως όμηρος και ότι σε περίπτωση οποιασδήποτε δολιοφθοράς θα εκτελείτο.
Στις 4 Ιουνίου και μετά από ένα σαμποτάζ στα Λιόσια η ναζιστική διοίκηση κατοχής της Αθήνας ανακοίνωσε ότι «κατόπιν της διαπραχθείσης απόπειρας κατά την νύχτα 4 Ιουνίου επί του τμήματος σιδηροδρομικής γραμμής Λιοσίων –Αθηνών, διετάχθη η εκτέλεσις ορισμένου αριθμού κρατουμένων…».
Το πρωί της επομένης, στις 5 Ιουνίου 1942 εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής οι Υποπλοίαρχοι του Λιμενικού Σώματος Ηλίας Καζάκος και Γιώργος Κωτούλας, ο Επισμηναγός της Αεροπορίας Μιχάλης Ακύλας, οι ναυτικοί στο σκάφος της διαφυγής Δημήτρης Γιαγκουδάκης και Παναγιώτης Δημαράς, ο εργάτης Γιώργος Αναγνωστόπουλος και οι φοιτητές Λευτέρης Κιοσσές του τμήματος χημείας και Νίκος Μοσχόπουλος της ιατρικής. Οι δυο τελευταίοι γιατί εξέδιδαν την αντιστασιακή εφημερίδα «Φωνή των Σκλάβων».
Στο τελευταίο γράμμα του προς τον αδελφό του ο Γεώργιος Κωτούλας έγραφε:
«Γεώργιος Γρηγ. Κωτούλας Φυλακές Αβέρωφ, Πέμπτη, 4 Ιουνίου 1942, ώρα 10 μ.μ.».
Αγαπητέ Κώστα,
Πεθαίνω με το όνομα της γλυκιάς Ελλάδας στα χείλη. Η τύχη με κυνήγησε τα τελευταία χρόνια, την ευχαριστώ όμως που μου έδωσε την ευκαιρία να προσφέρω τη ζωή μου για την Πατρίδα, την οποία οραματίζομαι μεγάλη. Εκφράζω προς τους προσφιλέστατους μου γονείς την ευγνωμοσύνη μου για τη στοργή με την οποία με ανέθρεψαν. Πρέπει να παρηγορηθούν για το θάνατο μου… Εις τα αγαπητά μου ξαδερφάκια Μήτσο και Νίκο κληροδοτώ την αγάπη για την Πατρίδα. Ζητώ απ΄ όλους συγχώρεση για όσες φορές σας επίκρανα. Τις τελευταίες στιγμές της ζωής μου σκέπτομαι μαζί με σας και τους καλούς μου φίλους, τους οποίους ασπάζομαι. Είμαστε στο κελί χέρι χέρι με τον Ηλία. Σας φιλώ όλους χίλιες φορές!».
Το αντίστοιχο σημείωμα του Ηλία Καζάκου προς τη μητέρα του αναφέρει:
«Λιλή μου, Κατίνα μου, Πίπη.
Μετά 10 λεπτά είμεθα προ του εκτελεστικού απόσπάσματος.
Θάρρος, υπερηφάνεια.
Πάντες, 8 εν όλω εστάθημεν και είμεθα ψύχραιμοι. Αξιωματικοί εγώ, ο Κωστούλας χέρι με χέρι, γράφω όρθιος, στο πακέττο. Να ζητήσετε το γράμμα μου από τον Παπαντώνη και τας αποσκευάς μου από τους φύλακας Αβέρωφ Νο 73.
Σας φιλώ πάλιν
Ηλίας
Αιώνια μαζί σας
Κυρίαν Κατίναν Ρωσέττη-Παγκράτι
Διεύθυνση σπιτιού: Μεσολογγίου 5, Αθήνα».
Μεταθανάτια του απονεμήθηκε ο βαθμός του πλωτάρχη και τιμήθηκε με τον πολεμικό σταυρό Γ΄ τάξης. Στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων υπάρχει αναμνηστική πλάκα για να υπενθυμίζει την θυσία του Καζάκου. Τιμώντας της μνήμη των Ηλία Καζάκου και Γεώργιου Κωτούλα το Λιμενικό Σώμα έδωσε το όνομα τους σε δυο νεότευκτα Παράκτια Περιπολικά Σκάφη.