Αξιολόγηση ή αποτίμηση;
Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΠΙΩΤΑΣ*
Δημοσίευση 5/10/2021
Στην εκπαίδευση είναι πολλές οι φορές που έχουμε μιλήσει για μια λέξη. Για μια λέξη που μόνο θυμηδία προκαλεί στις τάξεις των εκπαιδευτικών.
Η μόνη λέξη που αν και το περιεχόμενό της, εφαρμόζεται, δοκιμάζεται, ισχύει στην εκπαιδευτική διαδικασία στην Ελλάδα, εντούτοις μόλις τολμήσει η επίσημη πολιτεία και το προς τούτο αρμόδιο Υπουργείο να προσπαθήσει να την εφαρμόσει, κηρύσσεται πόλεμος μεταξύ αυτού και των εκπαιδευτικών.
Άραγε ποιο είναι το πρόβλημα; Τις πταίει; Τί είναι αυτό που εμποδίζει τόσο τους εκπαιδευτικούς ώστε να αποδεχθούν, διαχρονικό το ζήτημα, την αξιολόγηση τόσο ως λέξη όσο και ως περιεχόμενο;
Αξιολόγηση της Σχολικής Μονάδας. Κι εδώ μπαίνει μια σειρά ερωτημάτων, εδώ αρχίζει το μυαλό να τρελαίνεται, καθώς μιλάμε για κάτι που είναι τόσο συγκεχυμένο κι απροσδιόριστο, όση είναι και η σύγχυση στο κεφάλι αυτών που εισηγήθηκαν και πρότειναν μια τέτοια μορφή «αξιολόγησης». Αξιολόγηση για την εκπαίδευση λέμε…
Ίσως στην πλούσια γλώσσα μας, να υπάρχει κάποια άλλη λέξη, η οποία να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί της ήδη χρησιμοποιούμενης, η οποία να μην φέρει αυτό το βεβαρυμμένο παρελθόν…
Έτσι εφέτος χρησιμοποιήθηκε η λέξη «Αποτίμηση» για να εκφραστεί η «μέτρηση» των αποτελεσμάτων της περσινής πρώτης εφαρμογής της «αξιολόγησης».
Πρώτα πρώτα, η λέξη αποτίμηση απέχει πολύ από την έννοια της αξιολόγησης: Όπως σταχυολογούμε από το Βικιλεξικό:
ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ είναι η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του αξιολογώ: το να εντοπίσει κάποιος τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία κάποιου ή κάτι και να κρίνει με βάση αυτά τα στοιχεία την επίδοση, την αποτελεσματικότητα ή την αξία του, ειδικά σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους ή άλλα πράγματα.
Ενώ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ είναι η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του αποτιμώ, ο υπολογισμός της οικονομικής αξίας ή της σπουδαιότητας κάποιου αντικειμένου ή γεγονότος.
Επομένως για να αποτιμήσουμε κάτι θα πρέπει να έχουμε την τιμή ή τις τιμές διακριτών και μετρήσιμων παραμέτρων.
Τί μπορούμε όμως να μετρήσουμε στην εκπαίδευση; Στην Ελληνική εκπαιδευτική διαδικασία; Να ξεκινήσουμε από κάποια πράγματα τα οποία μπορούν να «αποτιμηθούν» Να μετρηθούν δηλαδή.
Α) Διδακτήρια, αίθουσες διδασκαλίας, εργαστηριακοί χώροι, χώροι άθλησης, σχολικές αυλές…
Ας προσεγγίσουμε τη δική μας πραγματικότητα. Την πραγματικότητα της Λέσβου και της πόλης της Μυτιλήνης… Παραδείγματα τρανά. Που ισχύουν σε όλη τη χώρα. Θέμα που δεν απασχολεί μόνο την διοίκηση της εκπαίδευσης, αλλά και τους εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, διαχρονικά.
Προσωπικά, θα σας ενημερώσω πως έχω διδάξει σε σχολικές αίθουσες που στεγάζονταν σε νάρθηκες εκκλησιών, σε αποθήκες, σε νεοκλασσικά σπίτια, σε υπόγεια, σε σοφίτες, χωρίς θέρμανση το χειμώνα, χωρίς κλιματισμό το καλοκαίρι, σε όποιες συνθήκες μπορεί κανένας να φανταστεί. Και όχι μόνο πριν τριανταπέντε χρόνια, όταν ξεκινούσα τη θητεία μου στη Δημόσια Εκπαίδευση.
Σήμερα δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά σε πολλές περιπτώσεις προσεγγίζουν τέτοιες ακραίες καταστάσεις. Σχολικές αίθουσες χωρισμένες με γυψοσανίδες, ειδικού τύπου σχολεία να συστεγάζονται με γενικής εκπαίδευσης, Σχολικά συγκροτήματα να στεγάζουν παιδιά σε διαφορετικές βαθμίδες εκπαίδευσης… Κι από την άλλη να έχουν φτιαχτεί υπερσύγχρονες σχολικές μονάδες, σε περιοχές όμως που δεν υπάρχουν… μαθητές. Στοιχεία υπάρχουν. Γνωστά σε πολλούς είναι.
Άρα τί θα αποτιμήθεί στην περίπτωση τέτοιων διδακτηρίων;
Β) Ας δούμε τις υποδομές σε εργαστήρια Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και γενικότερα σε συσκευές και υλικά νέων τεχνολιγιών. Είδαμε την ένδεια των δημόσιων σχολείων με την περσινή αναστολή λειτουργίας, το lockdown ντε, σε ηλεκτρονικά μέσα. Ας μην πούμε και για τα μέσα που διαθέτουν τα γραφεία (;) εκπαιδευτικών και διευθυντών των σχολικών μονάδων…Υπολογιστές, δίκτυα, εκτυπωτικά μηχανήματα. Αποτίμηση είπατε; Καλά που υπάρχουν και κάποια Ευρωπαϊκά προγράμματα, μέσα από τα οποία κάποια σχολεία μπόρεσαν να προμηθευτούν ορισμένα υλικά.
Γ) Εργαστήρια Φυσικών Επιστημών. Και όπου υπάρχουν, ένα σωρό άχρηστα όργανα, μεγάλες προμήθειες από συγκεκριμένες προμηθεύτριες εταιρείες, χωρίς σύνδεση με το αναλυτικό και το ωρολόγιο πρόγραμμα. Όμως οι προθήκες γεμάτες. Κι αυτά όπως και τα προηγούμενα, καταχωρημένα και καταγεγραμμένα στα βιβλία υλικού των σχολείων.
Και χίλια ακόμα πράγματα που μπορώ να σας απαριθμήσω, τα οποία μπορούν να μετρηθούν, δεν υπάρχει όμως ανάγκη αυτό να γίνει… Όπως οι σχολικές βιβλιοθήκες. Που σε όλα τα σχολεία ρημάζουν…
Ας μην απατώμεθα λοιπόν. Τα λόγια τα μεγάλα εύκολα λέγονται… Οι νόμοι γρήγορα ψηφίζονται…άντε όμως να τους εφαρμόσεις εκεί που δεν μπορούν να εφαρμοστούν…
Κι αν κάποιοι λένε, γιατί αυτό ακούγεται, οι εκπαιδευτικοί δεν θέλουν την αξιολόγηση, ας έρθουν οι ίδιοι να αξιολογηθούν σ αυτές τις συνθήκες… κι ακόμα όποιος μπορεί, ας «αποτιμήσει» αυτή τη σχέση την αμφίδρομη του σεβασμού και της καθημερινής αγωνίας της πλειοψηφίας των Ελλήνων Εκπαιδευτικών μ αυτά τα δεδομένα, να κάνουν όσο πιο καλά μπορούν τη «δουλειά» τους, για να έχουν ένα αποτέλεσμα με θετικό πρόσημο πιο πολύ για τους μαθητές αλλά και για την προσωπική ικανοποίησή των ίδιων.
