Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Πρόεδρος Ερντογάν αποφάσισε την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί συνθήκη ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, κατά της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2011 με πρωτοβουλία της τουρκικής διπλωματίας. Ο ίδιος ο κ. Ερντογάν προσφέρθηκε να δώσει το όνομα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Το 2012 η Τουρκία έγινε η πρώτη χώρα που επικύρωσε τη σύμβαση, κίνηση που προβλήθηκε ως επανάσταση από τους κύκλους του Τούρκου Προέδρου.

Γιατί λοιπόν ο ίδιος ο κ. Ερντογάν, που ξεκίνησε τη Σύμβαση το 2011, αποφάσισε να αποχωρήσει τώρα από αυτήν;

Το σημαντικότερο είναι ότι οι γυναίκες είναι μία από τις καλύτερα οργανωμένες ομάδες αντιπολίτευσης και για πολύ σοβαρό λόγο. Η κατάσταση των γυναικών στην Τουρκία έχει χειροτερέψει σημαντικά λόγω του συντηρητισμού του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Το κόμμα του κ. Ερντογάν πιστεύει ότι οι γυναίκες πρέπει να αποδεχτούν το ρόλο τους ως συζύγου και μητέρας πάνω απ' όλα. Ισχυρίζονται ότι αυτό απαιτούν τα τουρκικά έθιμα και οι ισλαμικοί κανόνες και ότι οι άνδρες και οι γυναίκες δεν μπορούν να είναι ίσοι. Οι γυναίκες δεν πρέπει να εργάζονται, πρέπει να μένουν σπίτι και να μεγαλώνουν παιδιά.

Αυτή η νοοτροπία, που δίνει στους άνδρες δικαιώματα επί των γυναικών τους, φαίνεται στο μέγεθος της βίας κατά των γυναικών, της ενδοοικογενειακής βίας και της γυναικοκτονίας. Για να δώσω ορισμένους αριθμούς: Πέρυσι 409 γυναίκες δολοφονήθηκαν, και το 2021, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, 89 γυναίκες έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Οι φεμινιστικές οργανώσεις οργανώνουν διαμαρτυρίες για ακόμα μια δολοφονία, με το όνομα μιας άλλης γυναίκας σχεδόν κάθε μέρα!

Οι περισσότεροι γυναικοκτόνοι άνδρες λαμβάνουν ελαφρυντικά "καλής συμπεριφοράς" από τους δικαστές. Ακόμη και η εμφάνιση με γραβάτα στο δικαστήριο έχει θεωρηθεί ως καλή συμπεριφορά και τους δόθηκαν απαλλαγές.

Με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 38% των γυναικών στην Τουρκία έχουν υποστεί βία από τον σύντροφό τους τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Τα αιτήματα πολλών γυναικών για προστασία από την αστυνομία, απορρίπτονται με το επιχείρημα, ότι τέτοια πράγματα συμβαίνουν σε μια οικογένεια.

Γιατί λοιπόν τώρα;

Πρώτον, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είχε ψηφιστεί ομόφωνα από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση και, σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος δεν έχει δικαίωμα να την ακυρώσει. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Ερντογάν ξεπερνά το όριο αυτό. Πιθανώς να θέλει να τονίσει ακριβώς αυτό, ως ένδειξη ισχύος: ότι η εξουσία του, ως Προέδρου, δεν μπορεί να περιοριστεί ακόμη και από το Νόμο.

Δεύτερον, η χώρα έχει περάσει αρκετές κρίσεις σε διάφορα επίπεδα: οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, διοικητικό και τώρα κρίση διαχείρισης της πανδημίας του Covid-19. Το πιο σημαντικό είναι, ότι η οικονομική κρίση βαθαίνει, δυσχεραίνοντας πολύ την επιβίωση της κοινωνικής πλειοψηφίας, ενώ ο κύκλος του Προέδρου ζει μέσα στην υπερβολή, με διάφορα σκάνδαλα διαφθοράς να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, γεγονός που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή των πολιτών. Η δημοκρατία έχει περιοριστεί απλώς σε εκλογές, ενώ οι φυλακές είναι γεμάτες με αντιπολιτευόμενες, επικριτικές φωνές. Αυτό δείχνει επίσης μια κρίση δικαιοσύνης.

Πώς αντιδρά η κυβερνώσα συμμαχία σε αυτό;

Αυξάνοντας την πίεση προς τους πολιτικούς της αντιπάλους, αλλά και την ανομία και τον αυταρχισμό.  Όπως όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά από την πρόσφατη ιστορία, κάθε φορά που οι δεξιές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τέτοια αδιέξοδα, προσφεύγουν στην επίκληση των γνωστών «αξιών»: έθνος, θρησκεία, οικογένεια.

Και τότε είναι που οι γυναίκες γίνονται στόχος. Γιατί η υποταγή τους είναι κρίσιμη για τη θρησκεία και τους οικογενειακούς θεσμούς! Είτε πρόκειται για το Ισλάμ, είτε για τον Χριστιανισμό, βλέπουμε ακριβώς το ίδιο έργο ξανά και ξανά.

Το πιο ανησυχητικό τις τελευταίες μέρες είναι το ειρωνικό hashtag #morardinizmi, που σημαίνει «γίνατε μοβ;» και αναπαράγεται στο Twitter από τους υποστηρικτές του AKP. Εάν ένα στοιχειώδες κάλεσμα, για να σταματήσουμε τη βία και τις δολοφονίες γυναικών, δεν μπορεί να ενώσει μια κοινωνία, τότε πολύ δύσκολα μπορεί να βρεθεί κάτι που να την ενώσει ξανά.

Αυτό αποτελεί άλλη μια ένδειξη, ότι η τουρκική κοινωνία έχει πολωθεί τουλάχιστον σε δύο μέρη, που είναι θανάσιμα εχθρικά μεταξύ τους και, ακόμη χειρότερα, δεν μπορούν να ζήσουν μαζί πια! Πώς άραγε να συνυπάρξουν αρμονικά τα θύματα, που γίνονται στόχος, δέχονται επιθέσεις και βλέπουν τις ζωές τους να απειλούνται καθημερινά, με τους θύτες κι όσους τους υποστηρίζουν;

*Η ΠΙΝΑΡ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ είναι Δρ Οικονομικών