Σταυροί και στύλοι
Γράφουν Θ. Παραδέλλης, Ε. Πλεξουσάκη, Μ. Σταματογιαννοπούλου
Δημοσίευση 16/3/2019
«Ας ξεκινήσει το πάρτυ», φώναξε ο μισάνθρωπος στη Νέα Ζηλανδία που πήγε να καθαρίσει τους αλλόπιστους, τους εχθρούς της λευκής και χριστιανικής υπεροχής. Πόσο μακριά είναι αλήθεια οι αντιλήψεις του Αυστραλού δολοφόνου από τους υπερασπιστές της τοποθέτησης ενός σταυρού «ξόανου», όπως έγραψε και ο επίσκοπος Αρσινόης Βασίλειος;
Την απόσταση μεταξύ τους ορίζει ο καθηγητής Αλέξανδρος Κουτσαντώνης απαντώντας στον συνάδελφό του Θανάση Καλαμάτα: και ποιος σας είπε κύριε Καλαμάτα μου και Επίσκοπέ μου πως η τοποθέτηση έγινε για να μας θυμίζει πως ο Σταυρός είναι το σύμβολο της θυσίας, της αλληλοπεριχώρησης, της ηθικής «ομηρίας», όπως γράφει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, από τον άλλο, της αδιαπραγμάτευτης ηθικής δέσμευσης, της συμπόνιας; Γιατί εξάλλου τότε δεν θα τοποθετούσαμε ένα τεράστιο δωδεκάμετρο σταυρό, θα μέναμε στις ταπεινές εκδοχές του, που εμφανίζονται στα ξωκλήσια ή όπου αλλού και που τόσοι λάτρεις της απλότητας και καθαρότητας του ελληνικού τοπίου περιέγραψαν με λέξεις και διαφύλαξαν φωτογραφίζοντάς τον. Όχι, για όποιον δεν το κατάλαβε, είναι πολιτική πράξη. Κρυβόμαστε από πίσω του για να κηρύξουμε το μίσος προς τον άλλο. Αγαπάμε τον δικό μας Σταυρό, όπως αγαπάμε τα δικά μας «παιδιά», όχι τους σταυρούς των άλλων και των παιδιών τους. Θέλετε κι άλλα; Αίμα και τιμή: εν τούτω νίκα! «Εν τούτω» βεβαίως οι Ισπανοί κατακτητές σφαγίασαν τους ιθαγενείς στην αμερικανική ήπειρο, φροντίζοντας στη συνέχεια να στήνουν τεράστιους σταυρούς, γιατί και εκεί όπως και εδώ έπρεπε να γίνει ορατό το πολιτικό μήνυμα της κυριαρχίας. Αυτός ο ιερός πόλεμος κ. Κουτσαντώνη είναι ο δικός σας και δική σας η ταύτιση με τους άλλους ιερούς πολεμιστές, ξέρετε, εκείνους του Isis. Γιατί και εκεί πολιτικό είναι το σχέδιο. Ακούστε από μακριά, από έναν από τους τόπους της ηθικής εξέγερσης και της αναγνώρισης της ευθύνης απέναντι στον άλλο να σας ρωτούν: «ουχί και οι εθνικοί αυτό ποιούσι;».
Και για να μείνουμε σε αυτή την ευθύνη κ. Κουτσαντώνη, υπάρχει μια διατύπωσή της που δεν χωράει «ναι μεν αλλά»: «… πείνασα, και μου δώσατε να φάω, δίψασα, και μου δώσατε να πιώ, ξένος ήμουν και με περιμαζέψατε, γυμνός ήμουν και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφτήκατε. Τότες θα αποκριθούν οι δίκαιοι και θα του πούνε: Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς και σε θρέψαμε ή να διψάς και σου δώσαμε να πιείς; Και πότε σε είδαμε ξένο και σε περιμαζέψαμε ή γυμνό και σε ντύσαμε; Και πότε σε είδαμε άρρωστο ή στη φυλακή και σε επισκεφτήκαμε; Και θ’ αποκριθεί ο βασιλιάς και θα τους πει: Πραγματικά, σας λέω, καθόσον τα κάνατε αυτά σ’ έναν από τους αδελφούς μου αυτούς τους ασήμαντους, σ’ εμένα τα κάνατε» (κατά Ματθαίον, 25, 35-36).
ΥΓ1. «Στο κάτω κάτω είναι ένας στύλος. Ένας κάθετος στύλος με έναν οριζόντιο, είναι», απάντησαν από την Πολεοδομία... (Ώρα για περισυλλογή). Γιατί ποιος θα αφαιρέσει τώρα το «δικαίωμα» οποιουδήποτε να τοποθετήσει μιαν άλλη στιγμή, σε ένα άλλο μέρος, έναν οποιοδήποτε στύλο της αρεσκείας ή της έμπνευσής του, όταν οι αρμόδιοι νίπτουν εδώ τας χείρας, ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι;
ΥΓ2. Όσο για το ερώτημα περί των συμβόλων που κοσμούν την ελληνική σημαία στην ανάρτηση του κ. Κουτσαντώνη, εκπαιδευτικός είναι, ας φροντίσει να εντρυφήσει στους τρόπους με τους οποίους κατασκευάζονται τα σύμβολα, εντάσσονται και συναπαρτίζουν ό,τι νοείται ως εθνική παράδοση.
ΥΓ3. Είμαστε ευγνώμονες στο θεολόγο Θανάση Καλαμάτα που είχε το θάρρος να γκρεμίσει τις θρησκευτικές ερμηνείες της κίνησης.
Θεόδωρος Παραδέλλης
Έφη Πλεξουσάκη
Μαρία Σταματογιαννοπούλου
Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου