Παγιωμένη πραγματικότητα στην Ελλάδα η απλήρωτη υπερεργασία
Χωρίς συλλογική σύμβαση εργασίας η πλειοψηφία των εργαζομένων στη χώρα
Δημοσίευση 11/5/2025

Τεράστια είναι η απόκλιση της Ελλάδας από τις ευρωπαϊκές επιταγές σχετικά με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, καθώς μόλις τρεις στους δέκα εργαζόμενους καλύπτονται από κάποια συλλογική σύμβαση. Και όλα αυτά τη στιγμή που η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία συστήνει στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι συλλογικές συμβάσεις να καλύπτουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων.
Την ίδια ώρα, το 29% των ανδρών και το 11% των γυναικών δήλωσαν ότι εργάζονται έξι ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα επιπλέον από όσες προβλέπει η σύμβασή τους.
Το 12% των εργαζομένων άνω των 55 ετών, το 10% της ηλικιακής ομάδας 35-54 ετών και το 5% της ηλικιακής ομάδας 17-34 ετών ανέφεραν ότι εργάζονται περισσότερες από 10 ώρες εβδομαδιαίως πέραν του συμβατικού τους ωραρίου.
Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος σημειώνει ότι «η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών εργαζομένων της χώρας καλύπτεται μόνο από ατομικές συμβάσεις εργασίας».
Παρά την εικόνα κατάρρευσης των συλλογικών συμβάσεων, η κυβέρνηση επιμένει ότι είναι εφικτός ο στόχος της για διαμόρφωση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ έως το τέλος της τετραετίας (2027). Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι εντός του 2024 υπεγράφησαν ελάχιστες κλαδικές συμβάσεις, ενώ από τις 205 επιχειρησιακές συμβάσεις που συμφωνήθηκαν, οι αυξήσεις μισθών περιορίστηκαν μόλις στο 2%.
Υπό αυτά τα δεδομένα, εντός του Μαΐου αναμένεται να ξεκινήσει κοινωνικός διάλογος με στόχο την ενίσχυση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, που βρίσκονται σήμερα στο χειρότερο σημείο των τελευταίων σαράντα ετών. Αντικείμενο του διαλόγου θα είναι ο σχεδιασμός ενός «οδικού χάρτη» ενδυνάμωσης των συμβάσεων, ώστε να αυξηθεί η κάλυψη από το σημερινό 28-30% στο 80%.
Η ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής οδηγίας για «επαρκείς κατώτατους μισθούς», η οποία επιβάλλει στα κράτη-μέλη να καλύπτουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων τους με συλλογικές συμβάσεις που θα καθορίζουν τις αποδοχές. Η οδηγία απαιτεί, επίσης, την κατάρτιση σχεδίου προώθησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης.
Σύμφωνα με την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών καλύπτεται μόνο από ατομικές συμβάσεις, ενώ οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό επηρεάζουν περιορισμένο μέρος των εργαζομένων. Εξαιρέσεις αποτελούν ορισμένες επαγγελματικές κατηγορίες, όπως οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, τουριστικά-επισιτιστικά καταστήματα, σε πετρελαιοειδή και στην καπνοβιομηχανία.
Έρευνα ΙΝΕ ΓΣΕΕ
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, το 52% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι εργάζεται επιπλέον ώρες πέραν όσων ορίζει η σύμβασή του. Συγκεκριμένα, το 15% εργάζεται 1-2 ώρες επιπλέον την εβδομάδα, το 14% 3-5 ώρες, το 8% 6-8 ώρες, το 5% 8-10 ώρες και το 9% εργάζεται περισσότερες από 10 ώρες επιπλέον κάθε εβδομάδα.
Επιπλέον, το 30% των εργαζομένων δήλωσε ότι εργάζεται περισσότερες από 10 ώρες ημερησίως, πάνω από δύο φορές τον μήνα, ενώ το 11% μία φορά τον μήνα. Το 58% ανέφερε ότι δεν υπερβαίνει τις 10 ώρες ημερησίως κατά τη διάρκεια του μήνα.
Ανησυχητικά είναι και τα ευρήματα σχετικά με την αμοιβή της υπερεργασίας: το 49% δήλωσε ότι δεν αμείβεται καθόλου για τις επιπλέον ώρες εργασίας, ενώ το 16% λαμβάνει μερική αποζημίωση. Μόλις το 34% των εργαζομένων ανέφερε ότι αμείβεται πλήρως για την υπερεργασία του.