× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Στον Αϊβαλιώτη Αη Γιώργη τον Αμπατζή

Η γνωστή - «άγνωστη» ιστορία του μικρού εξωκκλησιού στο λόφο πάνω από το δρόμο, στην έξοδο του δρόμου από το Αϊβαλί στη Σμύρνη

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 22/4/2023

Στον Αϊβαλιώτη Αη Γιώργη τον Αμπατζή
' χρόνος ανάγνωσης

Στο ύψωμα πάνω από το σημείο που ενώνεται ο δρόμος του Αϊβαλιού με την κεντρική οδό που συνδέει την πόλη του Τσανάκαλε με τη Σμύρνη ο επισκέπτης των Μικρασιατικών παραλίων μπορεί να δει ένα εντυπωσιακού μεγέθους και αρχιτεκτονικής εξωκλήσι.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τον Άη Γιώργη τον επονομαζόμενο και Αμπατζή που στέκει ως τις μέρες μας όρθιος κόντρα στο μίσος προς τον άλλως δοκούντα και στους ερευνητές χαμένων θησαυρών που τον έχουν κατασκάψει πιστεύοντας στο θρύλο που λέει πως στα θεμέλια του είναι θαμμένα χίλια μύρια χρυσά τάλαρα!

Για την ιστορία και μόνο, λίγα μέτρα παραπέρα, προς το δρόμο υπάρχει ένα μεγάλο μπαζωμένο πηγάδι. Εκεί σύμφωνα με το θρύλο το Σεπτέμβριο του 1922, θάφτηκαν ζωντανοί, ιερείς και λαϊκοί της Αϊβαλιώτικιας Πολιτείας.

Το ξωκλήσι το χτίσαμε κατά που τέλειωνε ο αιώνας πάνω από τη στροφή του δρόμου για την Αϊβαλιώτικια αλυκή. Αρχιμάστορας κι αρχιτέκτονας ένας ξιπασμένος που ‘χε έρθει από τη Μυτιλήνη και όλο έλεγε πως πρέπει να σταματήσουμε να φτιάχνουμε στα μέρη μας εκκλησιές απλές με κιονοστοιχία στην είσοδο που οι γραμματιζούμενοι ονομάζαν «αιολικές βασιλικές». Και πως σιγά σιγά πρέπει να ξαναζωντανέψει και στη γειτονιά ο βυζαντινός ρυθμός. Που πάει να πει πως έπρεπε να φτιάχνουμε κι εδώ εκκλησιές στο σχήμα του σταυρού με τρούλο αψηλό... Καλά τα έλεγε ο ξιπασμένος αρχιμάστορας, οι Τούρκοι να βλέπαμε τι θα λέγανε όμως σαν γυρεύαμε άδεια για κάτι τέτοιο...

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στη θέση τούτου του μεγάλου εξωκλησιού που χτίσαμε υπήρχε ένα άλλο μικρότερο κι ερειπωμένο χτισμένο πολλά πολλά χρόνια πριν από έναν ράφτη Αϊβαλιώτη πού ‘φτιαχνε χαμηλά σκούρα χοντρά επανωφόρια που στα μέρη μας τα λένε αμπάδες. Ο ράφτης λένε είχε δει στον ύπνο του τον Άη Γιώργη που τον είχε διατάξει να χτίσει την εκκλησιά μες το κτήμα του μισή ώρα δρόμο απ’ το νοσοκομείο της πολιτείας. Διαταγή τ’ Αγιού ήταν, τι νάκανε ο ράφτης ο αμπατζής, έχτισε την εκκλησιά. Στ’ όνομα - ποιανού άλλου; - τ’ Αϊ Γιώργη που χάρη στη δουλειά τ’ ιδρυτή του έγινε Άη Γιώργης Αμπατζής.

Ο Άη Γιώργης ο Αμπατζής πάντως δεν τα κατάφερε ποτέ του να γιορτάσει ανήμερα της γιορτής τ’ Αγιού μια και στην Πολιτεία, στ’ Αϊβαλί, είχαμε μεγάλο Άη Γιώργη που ‘χαν χτίσει οι κοντραμπατζήδες με τ’ άλλα τα παλικάρια απ’ το μερδικό τ’ Αγιού για να μπουν στο μάτι των Μυτιληνιών.

Στη χάρη του όμως μαζευόταν κάθε λίγο και λιγάκι το ισνάφι των ραφτάδων και λειτουργούσε κι έκανε και κόλλυβα για τις ψυχές των πεθαμένων αμπατζήδων και Πρωτομαγιές μάζευε κόσμο και τότες αντιλαλούσε ο τόπος από νταούλια και βιολιά. Γιόμιζε ο τόπος γύρω τριγύρω απ’ τον Άη Γιώργη τον Αμπατζή κόσμο που ‘τρωγε αρνί στο φούρνο και γλεντούσε με απτάλικους χορούς και καρσιλαμάδες.

Στ’ Αϊβαλί ξαναπήγα προτού ξαναγριέψουν τα πράγματα το ’55. Πήρα μια κούρσα και τράβηξα κατά τον Άη Γιώργη τον Αμπατζή. Κατασκαμμένος γιατί λέει οι Τούρκοι θαρρούσαν πως στα θεμέλια του είχαν θάψει οι Ρωμιοί χρυσά νομίσματα. Και γκρεμισμένο το χτιστό τέμπλο του γιατί λέει τα ντουβάρια του έκλειναν πλάκες χρυσές. Παρά τα σκαψίμα τα όμως ο Άγιος - μεγάλη η χάρη Του - τα κατάφερε και έστεκε όρθιος. Φεύγοντας είδα έναν Τούρκο να φυτεύει στην νοτιοανατολική γωνιά της εκκλησιάς ένα κυπαρίσσι. Να κρατά συντροφιά στον Άγιο των ραφτάδων...

 * Η σημερινή μας ιστορία πρωτοδημοσιεύτηκε από τον υπογράφοντα στο περιοδικό ΓΕΩ της Ελευθεροτυπίας το 2000 στα πλαίσια στήλης με θέμα «ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ στην ιστορία». Ο συντάκτης έγραφε σαν να ζει τα γεγονότα ή το χτίσιμο μνημείων της αρχαιότητας αλλά και πιο σύγχρονα. Ήταν μια ιδέα του αξέχαστου Σταύρου Απέργη, από τους σπάνιους δημοσιογράφους, που έφτιαξε ένα περιοδικό που διανέμοντας δωρεάν με την εφημερίδα κάθε Σαββάτο για «να κάνει τους αναγνώστες να ταξιδεύουν». Η φωτογραφία είναι σύγχρονη.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Κορίτσι έξι χρόνων μόνο χωρίς γονείς, έξω από την Ασφάλεια

Οι πρώτες μέρες της χούντας στη Μυτιλήνη μέσα από τις αναμνήσεις - Γράφει η ΝΟΡΑ ΡΑΛΛΗ*
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 20/4/2025

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Χρονογραφικό Πάσχα 100 ετών

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ, συγγραφέας, Δρ. Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Αθησαύριστη χρονογραφική Ανάσταση

Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ, Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Η φωτογραφία!

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Λέσβου
ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ

Στα σοκάκια της Πέργαμος, «μι του Χριστέλ(ι)που πουνεί»

Ιστορίες της Μεγάλης Εβδομάδας σε εκκλησιές που πια δεν υπάρχουν, με ανθρώπους που έλειψαν, ελπίζοντας σε μιαν Ανάσταση
ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Δωρεάν πάρκινγκ μόνο για… ενοικιαζόμενα;

Γράφει η ΜΑΡΙΝΑ ΠΟΛΛΑΤΟΥ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Τροπάριο της Κασσιανής: Κατάνυξη και συντριβή μετανοίας

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΥΡΓΙΩΤΗΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Μη Κρατικά Πανεπιστήμια: Ανοίγουμε από Σεπτέμβρη και σας περιμένουμε…

Γράφει η ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΤΣΙΓΚΡΑ, Υποψήφια Διδακτόρισσα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Οι δυο κόσμοι

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Λέσβου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Αποχαιρετισμός στα όπλα

Μια Επιστολή-Αφιέρωση (ίσως και εξομολόγηση) του δικηγόρου ΝΙΚΟΥ ΧΩΡΙΑΤΕΛΛΗ προς τον αγαπητό συνάδελφο και φίλο του Δημήτριο Φωκίωνος Βουνάτσο ενταύθα