Οι Τούρκοι ψηφοφόροι των μεγάλων αστικών κέντρων επέφεραν ένα βαρύτατο πλήγμα στον Ερντογάν και το κυβερνόν  Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στις τοπικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν χθες, Κυριακή καθώς μολονότι σε εθνικό επίπεδο ο συνασπισμός του με τους «Γκρίζους Λύκους» του Μπαχτσελί κέρδισε την πλειοψηφία, οι υποψήφιοί του στις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας και την πρωτεύουσα Άγκυρα, έχασαν.

Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι το ΑΚΡ και οι ακροδεξιοί εθνικιστές εταίροι του έχασαν πέραν της Άγκυρας, την Σμύρνη, τα Άδανα, την Αττάλεια και τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της Τουρκίας: την Κωνσταντινούπολη.

Ο Τούρκος πρόεδρος είχε ριχτεί με όλες του τις δυνάμεις στην προεκλογική εκστρατεία ενόψει αυτών των εκλογών, πραγματοποιώντας περί τις 100 προεκλογικές συγκεντρώσεις κι ομιλίες σ’ όλη τη χώρα, ανάγοντας την ψηφοφορία σε δημοψήφισμα για το πρόσωπό του, μέσα σε πλήρη οικονομική «θύελλα».

Μολονότι διατήρησε μια μικρή πλειοψηφία σε εθνική κλίμακα (51,67%), τα αποτελέσματα φέρουν την αντιπολίτευση νικήτρια στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, τις δύο κύριες πόλεις της χώρας, στις οποίες υπερίσχυε, εδώ και 25 χρόνια, το AKP και οι ισλαμιστές προκάτοχοί του.

Στην Κωνσταντινούπολη, οι δύο κύριοι υποψήφιοι έρχονταν στήθος με στήθος και χθες το βράδυ ανακοίνωσαν αμφότεροι τη νίκη τους. Όμως ο πρόεδρος της Εκλογικής Επιτροπής (YSK) Σαντί Γκιουβέν δήλωσε σήμερα πως τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δείχνουν πως προηγείται ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Εκρέμ Ιμάμογλου, κατά 28.000 ψήφους έναντι του πρώην πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην Άγκυρα σχετικά με τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών της Κυριακής, ο πρόεδρος της Ανωτάτης Εκλογικής Επιτροπής είπε ότι «ο υποψήφιος του CHP οδηγεί την κούρσα με 4.159.650 ψήφους έναντι του Γιλντιρίμ που έχει λάβει 4.131.761 ψήφους».

Ο Γκιουβέν πρόσθεσε: «Μέχρι στιγμής έχουν καταμετρηθεί τα αποτελέσματα που προέρχονται από 31.102 κάλπες στο σύστημά μας, υπολείπονται 84 η καταμέτρηση των οποίων δεν έχει ολοκληρωθεί λόγω των ενστάσεων».

Το κρατικό τουρκικό πρακτορείο Anadolu αναγνωρίζει επίσης πως προηγείται ο Ιμάμογλου αλλά με 48,8% των ψήφων, έναντι 48,5% του Γιλντιρίμ.

Όποιο πάντως κι αν είναι το αποτέλεσμα της μάχης της Κωνσταντινούπολης, ο Ερντογάν έχει ήδη καταγράψει μια ηχηρή ήττα χάνοντας την πρωτεύουσα της χώρας, όπου ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Μανσούρ Γιαβάς έρχεται πρώτος με 50,90% των ψήφων, έναντι 47,06% του υποψήφιου της πλειοψηφίας Μεχμέτ Οζασεκί.

Ωστόσο, σε μια ένδειξη ότι δεν θα επιτρέψει να χάσει τις δύο κύριες πόλεις της Τουρκίας χωρίς να κάνει τίποτα, το AKP ανακοίνωσε στη διάρκεια της περασμένης νύκτας πως θα καταθέσει προσφυγές για να επανεξετασθεί η εγκυρότητα δεκάδων χιλιάδων ψηφοδελτίων, τα οποία θεωρεί άκυρα και να γίνει ανακαταμέτρηση.

Φοβούμενη νοθεία, η αντιπολίτευση κάλεσε από την πλευρά της τους ξένους παρατηρητές και τους εκλογικούς της αντιπροσώπους  να μην φύγουν από τα εκλογικά τμήματα, ακόμη και «να μην κοιμηθούν για 48 ώρες».

Το «χαστούκι» στον Ερντογάν ήταν ισχυρό τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όπου διετέλεσε δήμαρχος, όσο και στην Άγκυρα όπου το AKP είχε συντριπτική υπεροχή στην δημοσιογραφική κάλυψη της προεκλογικής του εκστρατείας.

Τα αποτελέσματα έδειξαν, επίσης ότι το κυβερνών κόμμα του, το AKΡ δεν μπορεί να διατηρήσει την πλειοψηφία, χωρίς τη  συνεργασία του με το ακροδεξιό κι εθνικιστικό κόμμα MHP του Μπαχτσελί.

Η δεινή οικονομική κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει τώρα στην Τουρκία, φαίνεται πως κατέβαλε το AKP και ήταν ο κύριος λόγος της ήττας του στα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς πολλοί ψηφοφόροι, τους οποίους συνάντησε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων στα εκλογικά τμήματα της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας έβαζαν το θέμα αυτό στην κορυφή των ανησυχιών τους.

Καθώς το AKP είχε στηριχθεί σε μια ισχυρή ανάπτυξη για να επιτύχει τις εκλογικές νίκες του από το 2002 και μετά, αυτή τη φορά χρειάσθηκε να διαχειριστεί την πρώτη ύφεση εδώ και 10 χρόνια, με πληθωρισμό ρεκόρ άνω του 20% και ανεργία σε συνεχή άνοδο.

«Η οικονομική κρίση έπληξε αληθινά τους ψηφοφόρους του» εξηγεί ο Μπερκ Εσέν, επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Άγκυρας.

«Ο Ερντογάν πέτυχε την υποστήριξη της βάσης του υποσχόμενος πως η πολιτική σταθερότητα θα έφερνε την οικονομική ευημερία» λέει, όμως «ούτε το ένα, ούτε το άλλο δεν επιτεύχθηκαν στη διάρκεια των προεδρικών θητειών του».

Σε συνέντευξη Τύπου στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν αναγνώρισε χθες, ότι το κόμμα του έχασε τον έλεγχο σε αρκετές πόλεις και δεσμεύτηκε ότι «θα επικεντρωθεί στην πραγματοποίηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων, χωρίς να υπονομεύονται οι αρχές της ελεύθερης αγοράς» καθώς πολλοί αναλυτές μετέδιδαν ότι η εκλογική ήττα του ΑΚΡ στις μεγάλες πόλεις οφειλόταν στις επιλογές του Τούρκου προέδρου για την οικονομία .

Η τουρκική οικονομία συρρικνώθηκε για δεύτερο τρίμηνο στη σειρά στο τέλος του περασμένου έτους και ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού είναι σχεδόν 20%, παρόλο που μειώθηκε σε σχέση με άλλες περιόδους του 2018 που ήταν περισσότερο από πέντε εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερος, στο 25%.

Τα νοικοκυριά αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στις αυξήσεις των τιμών, ενώ οι εταιρείες αισθάνονται πίεση από τα υψηλά επιτόκια που χρησιμοποιεί η κεντρική τράπεζα για να περιορίσει τον πληθωρισμό και να κερδίσει την αξιοπιστία της αγοράς. Η γενική δυσαρέσκεια για την οικονομία ενδέχεται να ενίσχυσε σημαντικά τα κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης γράφει σήμερα το «Reuters».

Οι ξένοι επενδυτές είναι επίσης δυσαρεστημένοι με την τρέχουσα πορεία της οικονομικής πολιτικής στην Τουρκία. Θα ήθελαν η τουρκική κυβέρνηση να προωθήσει τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, να κρατήσει ένα σφιχτό πρόγραμμα για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα και να δώσει στην κεντρική τράπεζα την ελευθερία να κάνει τη δουλειά της. Ο Ερντογάν δήλωσε την Κυριακή ότι θα είναι αφοσιωμένος σε ένα οικονομικό πρόγραμμα που δεν θα θέσει σε κίνδυνο τις ελεύθερες αγορές. Αλλά αρκετές φορές υπήρξαν αποκλίσεις μεταξύ της ρητορικής και των ενεργειών του.

Ο γνωστός οίκος αξιολόγησης Moody’s ανακοίνωσε σήμερα ότι η χρήση των συναλλαγματικών διαθεσίμων ήταν αρνητική εξέλιξη για την πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας και ότι η μείωση των αποθεματικών από την κεντρική τράπεζα για να στηριχθεί η τουρκική λίρα, προκαλεί  ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και την ανεξαρτησία της.

Παράλληλα, η νέα υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας στις διεθνείς αγορές και η αβεβαιότητα όσον αφορά το πώς θα αντιδράσει η κυβέρνηση και ποια πολιτική θα εφαρμόσει για την ύφεση επιτείνει τον κίνδυνο περαιτέρω φυγής κεφαλαίων, όπως προσθέτει ο οίκος Moody’s, σημειώνοντας πως τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών πιθανόν θα καθορίσουν την πολιτική της Άγκυρας ως προς τα μακροοικονομικά.

Εντούτοις, η αύξηση των επιτοκίων ενδέχεται να είναι μια πολιτικά δύσκολη απόφαση για τον Ερντογάν και ενδεχομένως να έβλαπτε μια ήδη αδύναμη οικονομία, όπως είναι σήμερα αυτή της Τουρκίας.