Σε μεγάλη ύφεση η ελαιοκομία της Λέσβου
Ένας κλάδος που θα μπορούσε να δώσει ως 5.000 θέσεις εργασίας οδηγείται σε σταδιακή απονέκρωση
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΑΒΗΣ Δημοσίευση 14/3/2019
Η ελαιοκομική περίοδος 2018 – 2019 είναι μια από τις χειρότερες όλων των εποχών για τον ελαιώνα της Λέσβου. Oι κλιματολογικές συνθήκες του περασμένου καλοκαιριού σε συνδυασμό με την μεγάλη καθυστέρηση στην έναρξη του προγράμματος της δακοκτονίας οδήγησαν στην απώλεια του καρπού σε ποσοστό 80% περίπου. Δεν είναι η πρώτη φορά που η ελαιοκομία του νησιού δέχθηκε μεγάλο πλήγμα. Αντίστοιχα προβλήματα είχαμε και στο παρελθόν. Θυμίζουμε τον παγετό του 2004 που έχει ως αποτέλεσμα να καταστραφούν πολλά δέντρα.
Τα παραπάνω προβλήματα - κι άλλα που τα αναφέρουμε σε άλλο σημείο – έχουν ως συνέπεια οι παραγωγοί να μην αποκομίζουν εισόδημα από την καλλιέργεια της ελιάς. Η έλλειψη εισοδήματος οδηγεί τους παραγωγούς σε επιλογές που στόχο έχουν την περιστολή των δαπανών και την εξεύρεση εναλλακτικών εισοδημάτων.
Η πρώτη αντίδραση των ελαιοπαραγωγών της Λέσβου στην απώλεια του καρπού για την περίοδο 2018 – 2019 ήταν η μείωση των καλλιεργητικών φροντίδων. Ειδικότερα το Σεπτέμβριο του 2018 σταμάτησαν οι ψεκασμοί για την αντιμετώπιση του δάκου και άλλων εχθρών της ελιάς. Δεν έγιναν ψεκασμοί θρέψεις μετά την συγκομιδή και περιορίστηκαν κατά πολύ οι λιπάνσεις στις αρχές του νέου χρόνου. Αποτέλεσμα της παραπάνω κατάστασης είναι και τα εκτεταμένα κλαδέματα που γίνονται σε πολλές περιοχές της Λέσβου που καθιστούν μεγάλα τμήματα του ελαιώνα του νησιού μη παραγωγικό για τα επόμενα τρία χρόνια. Πολλοί ελαιοπαραγωγοί στοχεύουν να αποκομίσουν εισόδημα από την πώληση του προϊόντος των κλαδεμάτων ως καυσόξυλα.
Το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι να μειώνεται δραστικά η παραγωγή ελαιολάδου. Έτσι οδηγηθήκαμε στην πτώση της μέσης παραγωγής ελαιολάδου στην Λέσβο από τους 20.000 τόνους στους 10.000 τόνους την προηγούμενη δεκαετία. Κι όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα μεγάλη μείωση της παραγωγής του νησιού η έκταση του προβλήματος θα φανεί τα επόμενα χρόνια.
Διαρθρωτικά προβλήματα
Εκτός από τα όσα αναφέραμε πιο πάνω η ελαιοκομία στην Λέσβο αντιμετωπίζει σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα, όπως είναι:
α) η μη άρδευση του σε ποσοστό 95%,
β) η μη εκπαίδευση των ελαιοπαραγωγών με αποτέλεσμα να γίνονται καταστροφικά λάθη στην αντιμετώπιση των ασθενειών και κατά την εκτέλεση των καλλιεργητικών φροντίδων,
γ) η κατάτμηση το σε μικρά ελαιοκτήματα,
δ) τα μη παραγωγικά εδάφη που για δεκαετίες δεν έχουν τύχη της αναγκαίας φροντίδας για την αναβάθμιση τους,
ε)η έλλειψη αγροτικών δρόμων.
στ) η έλλειψη επιστημονικής υποστήριξης των παραγωγών στην οργάνωση της παραγωγής αλλά και στην αντιμετώπιση των ασθενειών
ζ)η αδυναμία των τοπικών συνεταιρισμών να παρέμβουν στην αγορά συγκεντρώνοντας τις κύριες ποσότητες που παράγονται στο νησί,
η)η μεγάλη πτώση των τιμών παραγωγού σε επίπεδα που κάτω του κόστους παραγωγής.
θ)ο εκτεταμένος χαρακτηρισμός εγκαταλλειμένων ελαιώνων σε δάση ή δασικές εκτάσεις. Ένα πρόβλημα που δεν το έχουμε δει ως σήμερα σε όλες τις διαστάσεις του.
Ο συνδυασμός διαρθρωτικών και συγκυριακών προβλημάτων δημιουργούν συνθήκες εγκατάλειψης του ελαιώνα, μείωσης της παραγωγής ελαιολάδου, μείωσης του αγροτικού εισοδήματος, μείωσης των θέσεων εργασιάς στο κλάδο και εν τέλει στην σταδιακή απονέκρωση του. Δεν είναι τυχαίο ότι άνω του 30% των ελαιώνων του νησιού δεν δηλώνονται ούτε καν για την λήψη αγροτικών επιδοτήσεων.
Τα παραπάνω προβλήματα μπορούν να αντιμετωπισθούν αρκεί να υπάρξει σχεδιασμός και πολιτική βούληση για να ξαναζωντανέψει ο ελαιώνας. Δυστυχώς η διαχρονική εφαρμοζόμενη πολιτική του κράτους (τοπικού και κεντρικού) δείχνει ότι δεν είναι προτεραιότητα η ανασυγκρότηση της ελαιοκομίας του νησιού σε στέραιες βάσεις. Παρότι έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξαναγίνει ένας δυναμικός κλάδος που θα δίνει δουλειά σε πάνω από 5.000 αγρότες και εργάτες γης.