Στον πάτο της ελευθεροτυπίας στην Ευρώπη, ακόμα και στα Βαλκάνια
Κατά τα άλλα, χρόνια μας πολλά για την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου από την... τιμητική 107η θέση, παγκόσμια! Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Δημοσίευση 3/5/2023
Ο Στρατής Μπαλάσκας σε μια ανάρτηση του στο Facebook, σήμερα που είναι η Παγκόσμια Ημέρα για την ελευθερία του Τύπου έγραψε πως «σύμφωνα με την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, η Ελλάδα βρίσκεται στον παγκόσμιο πάτο. Θέση 107η μακράν όλων των Ευρωπαϊκών και Βαλκανικών χωρών. Παρέα με τη Σενεγάλη (104η θέση), το Κατάρ (105η θέση), την Ταϊλάνδη (106η θέση), την Ινδονησία (108η θέση), το Τσαντ (109η θέση) και το Περού (110η θέση)».
Το γράψαν και άλλοι, ο Στρατής όμως συμπλήρωσε στωικά «κάτι δικά μου λέω πρωινιάτικα, για ένα πολύ όμορφο κάποτε επάγγελμα που σε έκανε περήφανο...». Λυπήθηκα, που αρχές Μαΐου σε ένα τόσο ευχάριστο προεκλογικό ανοιξιάτικο κλίμα μιλάμε για τέτοια στενάχωρα πράγματα, ενώ η πολιτική φύσις ανθίζει από λογής λογής μπουμπούκια για αυτό και σπεύδω να ανασκευάσω μήπως και φτιάξω λιγάκι τη διάθεση του φίλου μου, αλλά και όλων σας.
Ας βλέπουμε τα πράγματα αισιόδοξα, ακόμα κι αν δεν είναι, ας δούμε την είδηση καλοπροαίρετα και να βρούμε τα θετικά της. Πρώτα από όλα πρέπει να τονίσουμε τη σημαντική πρόοδο σε σχέση με τη την περυσινή μας θέση που ήταν η 108η. Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο καλό ρυθμό σε μόλις 106 χρόνια το 2129 τα τρισέγγονα μας θα απολαμβάνουν μια χώρα απόλυτης ελευθερίας Τύπου. Όπως θα έλεγε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, πάμε καλά, έστω και με αργά αλλά σταθερά βήματα.
Δεν είμαστε στον πάτο, έχει και παρακάτω, είμαστε καλύτεροι από 73 ολόκληρες χώρες παγκοσμίως όπως η Βόρεια Κορέα, η Κίνα, το Μεξικό, η Κούβα, η Ρωσία κι ένα σωρό άλλες. Μπορεί να είμαστε οι τελευταίοι στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια αλλά ωστόσο αν συνυπολογίσουμε τις βαθμολογίες μας στην Eurovisionπου επίσης αναμετρούνται οι χώρες μεταξύ τους θα δούμε πως αν λέμε και γράφουμε τις ειδήσεις τραγουδιστά θα τα πάμε πολύ καλύτερα.
Πέρυσι όταν δημοσιεύτηκε η αντίστοιχη έκθεση, ο πρωθυπουργός μας κληθείς να σχολιάσει τον καταποντισμό της χώρας επισήμανε ότι πρόκειται για μία γαλλική ΜΚΟ και διαφώνησε με τα αποτελέσματα και τη μεθοδολογία της. Συγκεκριμένα σε ερώτηση από δημοσιογράφο στο George town Univercity στις ΗΠΑ είχε δηλώσει «Διαφωνώ με τον πιο εμφατικό τρόπο. Είμαστε μία ελεύθερη δημοκρατία. Κοιτάξτε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στην Ελλάδα, θα δείτε ότι οι περισσότερες από αυτές είναι πολύ επικριτικές σε ότι κάνουμε. Είναι μία χώρα στην οποία καθένας μπορεί να δημοσιεύσει οτιδήποτε».
Το πιο απλοϊκό επιχείρημα σε όσους θα συνταχθούν με την παραπάνω πρωθυπουργική άποψη είναι πως πραγματικά κανείς ή σχεδόν κανείς στη χώρα μας δεν έχει πρόβλημα να πει και να γράψει την άποψή του, στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για παράδειγμα αλλά και στον Τύπο αν και εκεί οι δυνατότητες των απλών πολιτών είναι πιο περιορισμένες.
Αν ωστόσο κάποιος επισκεφτεί την ιστοσελίδα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα και διαβάσει τη μεθοδολογία της έρευνας, για να κρίνει και τη σοβαρότητά της, θα διαπιστώσει κάποια απλά θέματα που σας μεταφέρω. Για να προκύψει το αποτέλεσμα της κατάταξης βαθμολογούνται πέντε διαφορετικοί δείκτες που είναι το πολιτικό, το κοινωνικοπολιτισμικό και το νομικό πλαίσιο του Τύπου, το οικονομικό πλαίσιο και η ασφάλεια των εργαζομένων. Οι βαθμολογίες σε εκατοστιαία κλίμακα είναι καλή (πράσινο από 85-100), ικανοποιητική (κίτρινο από 70 -85), προβληματική (ανοιχτό πορτοκαλί από 55-70), δύσκολη (σκούρο πορτοκαλί από 40- 55) και τέλος πολύ σοβαρή (σκούρο κόκκινο από 0-40). Για να μη σας κουράζω με νούμερα η κατάσταση στην Ελλάδα κρίνεται «προβληματική» στο πολιτικό, το νομικό και το κοινωνικό πολιτισμικό πλαίσιο, «πολύ σοβαρή» στο οικονομικό πλαίσιο και «δύσκολη» στην ασφάλεια.
Με απλά λόγια, η κατάταξη μας θα ήταν πολύ καλύτερη και δεν θα υπήρχε ουσιαστικό θέμα συζήτησης, εάν δεν υπήρχαν σοβαρές αμφιβολίες για τα οικονομικά στοιχεία των ΜΜΕ και τις πηγές χρηματοδότησής τους. Δεν είναι οι Γάλλοι εγκάθετοι της αντιπολίτευσης, που θέλουν να σπιλώσουν την Ελλάδα μας, βάζοντας την σε θέσεις κάτω ακόμα και από χώρες με Χούντα. Δυστυχώς διαπιστώνουν, όπως και εμείς πολύ καλά γνωρίζουμε, χωρίς να έχουμε πλήρη στοιχεία, πως για να λειτουργήσουν τα οποιαδήποτε μέσα μεγάλης εμβέλειας στη χώρα μας, απαιτείται η χρηματοδότησή τους από κάποιους επιχειρηματίες, μεγαλοεκδότες, μεγαλοεργολάβους ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε. Επενδυτές που ταυτόχρονα έχουν και άλλες πολυποίκιλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, εξαρτώνται από την εκάστοτε κυβέρνηση και αυτή από εκείνους, χρηματοδοτούνται χωρίς έλεγχο από την κρατική διαφήμιση και τα Μέσα τους είναι ζημιογόνα διαχρονικά και καταχρεωμένα σε τράπεζες, επομένως έχουν όλα τα απαραίτητα συστατικά ώστε να μην είναι ελεύθερα και ανεξάρτητα.
Στη χώρα μας με τη λεγόμενη λίστα Πέτσα κρατικής χρηματοδότησης, την υπόθεση Τράγκα που ξεχάστηκε απίστευτα εύκολα αν και ανέδειξε τις παθογένειες της άσκησης πίεσης μέσω της υποτιθέμενης αδέσμευτης δημοσιογραφίας, τις υπόνοιες για χρέη ρυθμισμένα ή μη μεγαλοεκδοτών, την εξάρτηση των Μέσων από ιδιοκτήτες που είναι ταυτόχρονα εφοπλιστές, επιχειρηματίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ιδιοκτήτες ποδοσφαιρικών ομάδων με πλήθος πρόθυμων ανεγκέφαλων ακολούθων, ή μεγαλοεργολάβων – νταβατζήδων (που έλεγε και μια ψυχή που αποσύρθηκε από την πολιτική), πως να μιλήσει κανείς και να επιχειρηματολογήσει για ελευθερία του Τύπου;
Επιπρόσθετα, η έρευνα μιλά για «εμπλοκή πολιτικών παραγόντων» σε «εκστρατείες μαζικής παραπληροφόρησης ή προπαγάνδας», στα δυο τρίτα από τις 180 χώρες της κατάταξης, αν αυτό κάτι σας λέει και για μας. Τέλος, εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για την εξάπλωση που παίρνει η παραπληροφόρηση ειδικά σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα τις ψευδείς εικόνες –βίντεο και φωτογραφίες– δημιουργημένες από τεχνητή νοημοσύνη, ένα νέο φαινόμενο που θα μας πλήξει εκτιμώ εντονότερα τα επόμενα χρόνια.
20 μέρες πριν τις εκλογές, σε όσους εξακολουθούν να πιστεύουν πως θέμα παραπληροφόρησης ή κατεύθυνσης της κοινής γνώμης δεν υφίσταται στην αγνή και άδολη χώρα μας, προτρέπω να ψάξουν στη σημερινή ειδησιογραφία τη λέξη Τέμπη. Ξεχάστηκαν μόλις σε δυο μήνες διότι κανένα από τα κραταιά ΜΜΕ δεν ασχολείται. Οι υποκλοπές είναι πια παρελθόν ενώ πιο πρόσφατη είναι η ανάμνηση από τη Ρωσίδα κατάσκοπο με τα εργόχειρα στο Παγκράτι και τους Πακιστανούς τρομοκράτες που θα έβαζαν βόμβα στην ισραηλινή ταβέρνα, επιτυχίες που ξέπλυναν την ΕΥΠ επιτυχώς. Πιάσαμε μετά δυο χρόνια τους πιθανούς δολοφόνους του Καραϊβάζ, ίσως να πιάσουμε και τον ηθικό αυτουργό, όλα λίγο πριν τις κάλπες, ανεξάρτητα αν αθωωθούν ελλείψει στοιχείων μεταγενέστερα. Καταδικάσαμε το Λιγνάδη, το Φιλιππίδη και το Γιωργούλη ενδεχομένως προσεχώς, και δώσαμε λύση στο Metoo, πλέον όλες οι γυναίκες μπορούν να ανασάνουν ελεύθερες στους εργασιακούς τους χώρους. Συνέλαβαν οι Βέλγοι την Καϊλή αλλά εδώ στη χώρα μας όλοι οι κατηγορούμενοι για χρηματισμούς ή άλλα αδικήματα πολιτικοί αθωώθηκανή απαλλάχτηκαν (π.χ. για την υπόθεση Novartis), διότι εντός της χώρας όλοι είναι άμεμπτοι αλλά δυστυχώς παρασύρονται σαν βγουν στο εξωτερικό
Μπορώ να γράφω σελίδες για σκάνδαλα ή υποθέσεις που ήρθαν με πάταγο κι έφυγαν αθόρυβα ως συνήθως, που αν κανείς τις θυμηθεί κουνάει το κεφάλι του με απορία και απόγνωση διότι ποτέ δεν θα μάθει καμιά αλήθεια.
Να ορίστε, παρασύρθηκα κι εγώ, ενώ είχα όλη την καλή πρόθεση να γράψω θετικά σχόλια, μεμψιμοιρώ για την ανελευθερία του Τύπου και λέω ασχήμιες μέσω του Τύπου, κοίτα να δεις το παράλογο του πράγματος. Τι ξέρουν και οι Γάλλοι που θα μας κρίνουν αν είμαστε ελεύθεροι ή όχι; Είμαστε ότι αισθανόμαστε, έτσι δεν είναι Στρατή Μπαλάσκα; Εγώ νοιώθω υπερήφανος εθνικά, ελεύθερος κι όχι πολιορκημένος και σε καλώ να με μιμηθείς μήπως και εξασφαλίσεις την ψυχική σου υγεία. Χρόνια μας πολλά για την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου από την τιμητική 107η θέση.
* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ είναι Ταξίαρχος σε αποστρατεία