Η πρόσφατη περιπέτεια που περνά η ανθρωπότητα, με την εξάπλωση του κορονοϊού, είναι ένα γεγονός που μάς έχει συνταράξει συθέμελα, καθώς απειλητικούς σε τέτοια μορφή και έκταση, κίνδυνους για την ζωή, έχουν να αντιμετωπίσουν οι κοινωνίες, δεκαετίες τώρα. Αυτό που προβληματίζει είναι ο χρόνος εμφάνισης και ο ρυθμός εξάπλωσης του κορονοϊού, σε κάθε γωνιά της γης, από την μια άκρη στην άλλη, σπέρνοντας τον πανικό και την απόγνωση.

Η δυτική κοινωνία, από την αυγή του 20ου αιώνα, βρέθηκε μπροστά σε κινδύνους οι οποίοι λειτούργησαν συσσωρευτικά ως προς την προοπτική αφανισμού του ανθρώπου, στην αρχή από πολεμικές συρράξεις, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους στη συνέχεια από οικολογικές, οικονομικές και τελευταία από επιδημιολογικές απειλές, βγαλμένες, λες, από κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Η ανθρωπότητα δοκιμάστηκε επίσης από τις ρίψεις των ατομικών βομβών στο Ναγκασάκι και την Χιροσίμα, αποτέλεσμα της αλλοπρόσαλλης επιστημονικής γνώσης, αλλά και τελευταία, από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, καταστάσεις που πυροδότησαν μια αλυσίδα φαινόμενων οικολογικής καταστροφής τα οποία άρχισαν να εμφανίζονται το ένα μετά το άλλο(υπερθέρμανση του πλανήτη, τρύπα του όζοντος, κλιματική αλλαγή, λιώσιμο των πάγων στον βόρειο πόλο) και τα οποία συνεχίζουν να υφίστανται μέχρι σήμερα.

Στην πορεία του χρόνου, οι τρομοκρατικές ενέργειες στους δίδυμους πύργους της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, από ομάδα φανατικών ισλαμιστών αλλά και η ανάφλεξη των περιφερειακών πολέμων στον αραβικό κόσμο, καθώς και πρόσφατα στην Ευρώπη, μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ήρθαν να συμπληρώσουν το καταστροφικό πάζλ της ανεξέλεγκτης πορείας του ανθρώπου.

Φαινόμενα που έφεραν στην επιφάνεια το χάσμα του ανεπτυγμένου δυτικού κόσμου με χώρες του τρίτου κόσμου, καθώς και εκείνων που είχαν προέλθει από την κατάρρευση του πρώην ανατολικού μπλοκ.

Φαίνεται ότι όλες οι παραπάνω καταστρεπτικές για την ανθρωπότητα εκφάνσεις της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας, έχουν μια κοινή αφετηρία και ένα κοινό παράγοντα προέλευσης τους, τον εξαναγκασμό της φύσης να λειτουργεί με βάση τα σχέδια του ανθρώπου ώστε να παράγει εκείνα που ο άνθρωπος επιθυμεί και στην ποσότητα που θέλει.

Όνειρο το οποίο έγινε πραγματικότητα με το καταστάλαγμα της ανάλογης επιστημονικής γνώσης, ήδη από την εποχή των ανακαλύψεων του Νεύτωνα και του Δαρβίνου, την ανάπτυξη της βιομηχανικής και τεχνολογικής κοινωνίας, τις εξελίξεις στην φυσική και αστροφυσική του 20ου αιώνα και την ανάδειξη εν γένει της επιστήμης ως η μοναδική αυθεντική κατανόηση του κόσμου.

Στη εποχή μας, με αιχμή του δόρατος την επιστημονική έρευνα και την παραγωγή της τεχνολογίας ολοκληρώθηκε το δάμασμα της φύσης, ο άνθρωπος επιτέλους μπορούσε να επαίρεται ότι κατάφερε ένα όνειρο αιώνων. Φάνηκε όμως να ανοίγει το κουτί της Πανδώρας και αυτό γιατί, αυτή η επιστημονική γνώση προήλθε από την αλαζονική συμπεριφορά του ανθρώπου να θέσει στην υπηρεσία του την φύση και τον κόσμο που τον περιβάλλει αλόγιστα με κάθε μέσο, τρόπο και σκοπό.

Η φύση, σαν το αγρίμι που φυλακίζεται παρά τη θέληση του, αντιδρά και τελικά ξερνά κάθε δηλητήριο πυρηνικού ολέθρου και κάθε θραύσμα που μπήγει στα σπλάχνα της από τους αναρίθμητους πολέμους και τις δοκιμές πυρηνικών κεφαλών, για τις οποίες γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά είτε προέρχονται από οικονομικές υπερδυνάμεις είτε από χώρες που ασκούν τυραννική εξουσία.

Και όμως «ἡ φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ» μάς λέει ο Ηράκλειτος, ο οποίος μας δίνει, με αυτή του τη ρήση, τα όρια της ανθρώπινης γνώσης, για την φύση και τον κόσμο. Η σχέση του ανθρώπου, θα πρέπει να βρίσκεται στα όρια σεβασμού με την φύση και της κατανόησης του ανερμήνευτου των μυστικών της και εκείνος που θα τολμήσει να παραβεί το άβατο του κώδικα της που κρύβεται στα έγκατα της , μοιραία θα γνωρίσει και την οργή της.

Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και η σχέση του ανθρώπου με την φύση γενικότερα, αποτέλεσε το σημείο προβληματισμού ήδη από την αρχαία ελληνική σκέψη με τους προσωκρατικούς και τους Ίωνες φιλοσόφους, ειδικότερα, της Μίλητου και της Εφέσου, όπως ο Ηράκλειτος, ο Αναξίμανδρος, Θαλής.

Ο άνθρωπος, για τους προσωκρατικούς, γεννήθηκε από τα σπλάχνα της φύσης και αποτελεί αναπόσπαστο κρίκο στην εξέλιξη και ανάπτυξη της συμπαντικής κοσμικής δημιουργίας. Κάθε διάρρηξη της ειρηνικής σχέσης του ανθρώπου με την φύση αποτελεί φαινόμενο που προμηνύει μόνο κινδύνους.

Σήμερα που ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος αλλά και η ακόμα πιο βάρβαρη επέλαση υγειονομικών κινδύνων, μάς κρούουν το κώδωνα του κινδύνου, ορθώνεται επιτακτικά η ανάγκη αναθεώρησης της σχέσης με τη φύση που μας γέννησε.

Ο αρχαιοελληνικός κόσμος, με την ανάδειξη της διακριτής σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον, θα μπορούσε να λειτουργήσει σήμερα κατευναστικά για όλους τους κινδύνους και απειλές που ταλανίζουν την ανθρωπότητα , αφού το κοσμολογικό ρολόι έχει προ πολλού σημάνει μεσάνυχτα και ο κίνδυνος εξάλειψης κάθε ζωντανής μορφής γίνεται περισσότερο από ποτέ, ορατός.

*Ο τίτλος προέρχεται από το ομώνυμο έργο του Μενέλαου Λουντέμη
**Συνοδευτική φωτογραφία: Antonio Berni, manifestación,1934