Το βράδυ της 9ης Ιουλίου μαθαίνουμε από τον επίσημο λογαριασμό στο Twitter της Ελληνικής Αστυνομίας πως «Πραγματοποιήθηκε οργανωμένη επιχείρηση σε χώρους του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Συνελήφθησαν επτά άτομα για εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών». Λίγες μόνο ώρες μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης η είδηση επιχειρείται να παρουσιαστεί ως εικόνα από το άμεσο μέλλον. Η απόφαση περί κατάργησης του Πανεπιστημιακού Ασύλου υπήρξε μια από τις λιγοστές ευκρινείς προεκλογικές δεσμεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. Βεβαίως δεν απασχόλησε κανέναν από τους θιασώτες αυτής της «μεταρρύθμισης» ποια η εξέλιξη της προαναφερθείσας είδησης, τι να απέγιναν οι προσαχθέντες; Απαγγέλθηκαν κατηγορίες και αν ναι ποιες ήταν; Δε θα την αποκαλύψω, κάντε την έρευνα σας.

Η κατάργηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου «με ένα άρθρο κι ένα νόμο» οικοδομείται επί μιας συσκοτιστικής ρητορικής που τα έχει όλα: Άσυλο ανομίας, εμπόριο ναρκωτικών, αποθήκες πυρομαχικών στις κτιριακές υποδομές, παραεμπόριο και μαύρη οικονομία, βία. Αυτό το οργουελικό σκηνικό στοχεύει απευθείας στον καθωσπρεπισμό της μέσης ελληνικής οικογένειας, στην ατάκα που μονολογούν οι μανάδες μας όταν βλέπουν «ειδήσεις», στο «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο» του Έλληνα φορολογούμενου. Εισήχθη για συζήτηση με τη διαδικασία του κατεπείγοντος και πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία αποκομμένο από κάποιον ευρύτερο νόμο που ρυθμίζει ζητήματα των Πανεπιστημίων. Είναι όμως το ζήτημα όντως επείγον; Ανταποκρίνεται αυτή η ζοφερή περιγραφή στη πραγματικότητα;

Για να μη νομίζετε πως υπεκφεύγω φυσικά και στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια υπάρχουν σοβαρά ζητήματα τα οποία χρήζουν αντιμετώπισης. Αυτά τα ζητήματα ωστόσο είναι συγκεκριμένα, εστιασμένα και γνωστά και σίγουρα δεν γεννήθηκαν ούτε διογκώθηκαν από το Πανεπιστημιακό Άσυλο. Υπάρχει κανείς εχέφρων πολίτης ο οποίος πιστεύει ότι το παραεμπόριο, το εμπόριο ναρκωτικών ακόμα και η βία υπάρχουν στην κοινωνία μας λόγω της ύπαρξης του πανεπιστημιακού ασύλου; Κατά την άποψή μου το μέχρι πρότινος ισχύον νομικό καθεστώς περιέγραφε ένα σαφές πλαίσιο για την καταπολέμησή τους. Συγκεκριμένα ο τελευταίος νόμος (ν. 4485/2017, άρθρο 3 § 2) όριζε ότι «επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων, καθώς και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση». Αυτό που δεν υπήρξε για δεκαετίες είναι η πολιτική βούληση των κυβερνώντων για αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων.

Από τα βουλευτικά έδρανα των δύο μεγάλων κομμάτων έχουν περάσει ουκ ολίγοι πανεπιστημιακοί καθηγητές, πρώην πρυτάνεις, άνθρωποι με σπουδές πολλών χρόνων στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Αλήθεια έχουν να επιδείξουν αυτοί οι άνθρωποι υπαρκτές ενέργειες για τη διασφάλιση του Πανεπιστημιακού Ασύλου; Κάποιες ενέργειες τους; Καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές για τα εγκλήματα που μηρυκάζουν στο δημόσιο λόγο; Τα παραδείγματα θα είναι μεμονωμένα και σποραδικά αν αναλογιστεί κανείς πως από το 1982 μέχρι σήμερα ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έχουν κυβερνήσει την Ελλάδα σχεδόν 34 χρόνια.

Αλήθεια, ποιος κερδίζει από αυτή την ενορχήστρωση δυσφήμισης των Ελληνικών Πανεπιστημίων; Μα φυσικά όσοι επιβουλεύονται τη συρρίκνωση του προκειμένου να κερδοφορήσουν από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και όσοι επιθυμούν την εξόντωση όλων των θεσμών που διαμορφώνουν σκεπτόμενους και ελεύθερους πολίτες. Πυροβολούμε τα πόδια μας όταν συκοφαντούμε τα έδρανα που μόρφωσαν τους γιατρούς που εμπιστευόμαστε την υγεία μας, τους δικηγόρους και τους δικαστές που εμπιστευόμαστε το δίκιο μας, τους δασκάλους που εμπιστευόμαστε το μέλλον των παιδιών, τους μηχανικούς που εμπιστευόμαστε τα σπίτια μας. Πυροβολούμε τα πόδια μας όταν συκοφαντούμε ιδρύματα στα οποία ξοδεύουμε χιλιάδες ευρώ προκειμένου να πετύχουν οι νέοι και οι νέες της πατρίδας μας κάνουμε κακό μόνο στο μέλλον τους.

Οι κερκίδες των γηπέδων δεν διαθέτουν κανενός είδους άσυλο κι όμως έχουν μετατραπεί σε σχολείο βίας που παράγει ουκ ολίγες συγκρούσεις. Τα μεγάλα θέρετρα διακοπών δεν διαθέτουν κανενός είδους άσυλο κι όμως έγιναν κάδρα σκληρών γυναικοκτονιών. Οι σταθμοί του μετρό και τα πάρκα δεν διαθέτουν κανενός είδους άσυλο κι όμως εκεί συχνά καταφεύγουν οι άνθρωποι που ζούνε μέσα στην επισφάλεια αλλά και όσοι τους εκμεταλλεύονται. Τα λιμάνια δεν διαθέτουν κανενός είδους άσυλο κι όμως τα τελευταία χρόνια έχουν δεσμευτεί εκεί εκατοντάδες τόνοι ναρκωτικών. Αλλά και στα μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ που διαθέτουν κανενός είδους άσυλο δε διαβάσαμε πρόσφατα για τεράστιο σκάνδαλο αδιαφάνειας και αντιγραφών; Δεν διαβάσαμε πρόσφατα για το μακελειό στη Βόρεια Καρολίνα, τη Καλιφόρνια, το Τέξας, το Ρόζενμπεργκ. Ας μη γελιόμαστε το Πανεπιστημιακό Άσυλο μετατρέπεται σε φενάκη προκειμένου όσοι πραγματικά πρέπει να θεραπεύσουν σοβαρά ζητήματα της κοινωνίας να συγκαλύπτουν την ανεπάρκεια τους.

Το Πανεπιστημιακό Άσυλο προστατεύει την διακίνηση των ιδεών αλλά και την ανεξαρτησία των διαδικασιών των πανεπιστημιακών οργάνων, των φοιτητικών συλλόγων, των συλλόγων εργαζομένων. Διαδικασίες που έχουν αποδείξει πως προστατεύουν δημοκρατικές αξίες και κατακτήσεις του λαού και που σε όλη την ιστορική διαδρομή του ελληνικού κράτους διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο. Ας μη γελιόμαστε αυτή ακριβώς τη λειτουργία προσπαθεί να παρουσιάσει η κυβέρνηση ως ξένη με το δημόσιο πανεπιστήμιο, αυτή ακριβώς προσπαθεί να καταστείλει με το δόγμα «νόμος και τάξη».

Οι συζητήσεις για το πανεπιστημιακό άσυλο ανατρέχουν στην Ε’ Αναθεωρητική Βουλή, όπου η μειοψηφία (μεταξύ άλλων, Δ. Τσάτσος, Γ.Α. Μαγκάκης, Α. Παπανδρέου, Ε. Παπανούτσος) διατύπωσε την άποψη πως η -προστατευόμενη ήδη από το Σύνταγμα του 1975- ακαδημαϊκή ελευθερία (άρθρο 16 § 1 ισχύοντος Συντάγματος) κατοχυρώνεται ουσιαστικά και πραγματικά μόνο σε συνδυασμό με το άσυλο. Άσυλο [ < α (στερητικό) + συλάω-ώ (=αφαιρώ, λεηλατώ, λαφυραγωγώ) ] σημαίνει χώρος «ιερός» και «απαραβίαστος». Συχνά αντιμετωπίζεται ως ελληνική ιδιοτροπία, ως μια αναχρονιστική ρύθμιση που έχει απολέσει το νόημα της, ως ένα κουσούρι που συνιστά τροχοπέδη για την «εύρυθμη ανάπτυξη» των Πανεπιστημίων. Και για να μιλάμε ειλικρινά εκεί συνίστανται οι μεγάλες ιδεολογικές διαφορές, στον σκοπό, τις στοχεύσεις, τον ρόλο εν τέλει του Πανεπιστημίου. Ας συζητήσουμε τουλάχιστον για αυτό ώστε να καταδειχθούν οι απόψεις του καθενός και της καθεμιάς.

Μια συμβουλή: Αν θέλει η κυβέρνηση να καταπολεμήσει τη παραβατικότητα στα Πανεπιστήμια ας ξεκινήσει από τη φοιτητική της παράταξη. Από τις οργανωμένες λογοκλοπές σε συνεργασία με ορισμένους καθηγητές, από τα δίκτυα εξάρτησης στη συνδιοίκηση και τις εκλογές, από τους μπράβους που συχνά – πυκνά χρησιμοποιούν σε διάφορες διαδικασίες, από το τεράστιο φακέλωμα προσωπικών δεδομένων κατά τις εγγραφές πρωτοετών φοιτητών, από τα κοσμικά πάρτι έντονου φορολογικού ενδιαφέροντος που οργανώνουν είτε στα ίδια τα ιδρύματα είτε σε γνωστά μαγαζιά, από τη διάχυση ρατσιστικού και σεξιστικού λόγου για να αναφερθώ μόνο σε κάποια παραδείγματα της καθημερινότητας.

Μία πρόσκληση: Ξέρω δεκάδες συναδέλφους, που έχουμε επενδύσει το μέλλον μας στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο που θα χαιρόμασταν πάρα πολύ να σας ξεναγήσουμε στις υποδομές του, να σας μιλήσουμε για τα πραγματικά μας προβλήματα, να σας παρουσιάσουμε τις δουλειές μας. Είναι μια μάχη λογικής έναντι του παραλόγου και θα την δώσουμε.

Ο Παντελής Προμπονάς είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας