Αλλάζουμε το κλίμα στα FM: «Η ορνιθοπανίδα ως αφορμή…»
Συζητάμε με τον ορνιθολόγο, Καθηγητή Οικολογίας Σπονδυλόζωων, Τριαντάφυλλο Ακριώτη, για το πλέγμα θεσμών και ανθρώπων που συντελούν στην προστασία της Φύσης. Ποιος ο ρόλος μεμονωμένων πολιτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων; Ποια τα κίνητρα και η αφετηρία
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 30/6/2025

Από τις αρχές του 20ου αιώνα, που με μεγαλύτερη ένταση κλιμακώνονται μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (περίοδος αναπτυξιακής «έκρηξης» στην Δύση), εμφανίζονται πρωτοβουλίες και Οργανώσεις που κινητοποιούνται για την προστασία της Φύσης. Άνθρωποι που είτε λόγω επιστημονικού υποβάθρου και γνώσης είτε λόγω προσωπικού ενδιαφέροντος και ευαισθησίας διαπίστωναν τις απειλές έναντι της Φύσης και θέλησαν να δράσουν. Μεταξύ αυτών και κάποιες πρωτοβουλίες στην Χώρα μας. Έτσι ιδρύθηκαν περιβαλλοντικές οργανώσεις και στην Ελλάδα. Πριν την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα – μετέπειτα Ευρωπαϊκή Ένωση – χρειάστηκε οι οργανώσεις αυτές να δράσουν προς την αφύπνιση Κράτους και Κοινωνίας, σε μια περίοδο που το «περιβαλλοντικό ζήτημα» δεν ήταν ορατό και αντιληπτό. Πριν το Κράτος εναρμονιστεί στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην καταγραφή και τεκμηρίωση της κατάστασης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ανέλαβαν δράση για προστασία απειλούμενων ειδών και οικοσυστημάτων, πολύ πριν η Πολιτεία θεσπίσει τους αρμόδιους φορείς. Ακόμη και τώρα, όμως, η συμβολή οργανώσεων παίζει ρόλο συμπληρωματικό προς τις κρατικές δομές, ενώ η συμβολή μεμονωμένων πολιτών, εθελοντών κλπ είναι πολύτιμη λόγω της γεωγραφικής τους διασποράς.
Τα πουλιά (ορνιθοπανίδα) ως ομάδα οργανισμών προκαλούσε και προκαλεί ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Από τις παραδόσεις κάποιων κοινωνιών έως και την ερασιτεχνική – φυσιολατρική ενασχόληση κάποιων ανθρώπων, φαίνεται τα πουλιά να προσελκύουν το ενδιαφέρον λόγω της πολυμορφίας τους, των χρωμάτων και των ήχων τους. Τα πουλιά είναι πιο εύκολο να παρατηρηθούν καθώς κρύβονται λιγότερο από άλλες ομάδες οργανισμών. Έτσι από πολύ νωρίς καταγράφονται μεταβολές σε πληθυσμούς και ενδιαιτήματα των πουλιών. Από τα πουλιά άρχισαν να γίνονται ορατές οι απειλές για την Φύση συνολικότερα και τα πουλιά αποτέλεσαν αφορμή για την κινητοποίηση της επιστημονικής κοινότητας και των θεσμών για την προστασία της Φύσης.
Στις μέρες μας οι πιέσεις που ασκούνται στα οικοσυστήματα ξεπερνούν την ανάγκη διάσωσης κάποιων εμβληματικών ειδών της βιοποικιλότητας. Οι πιέσεις απειλούν, πλέον, την επάρκεια και ποιότητα πόρων και συνθηκών απαραίτητων για την ασφαλή διαβίωση του ανθρώπινου πληθυσμού στον Πλανήτη. Τώρα πιά συζητάμε για τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες και προτείνονται γενικευμένης κλίμακας πολιτικές ενώ εμπλέκονται πολλές ειδικότητες, πέραν των βιοεπιστημόνων, στην προώθηση των πολιτικών αυτών.
Διαπιστώνουμε από την συζήτηση με τον κ. Φίλιο Ακριώτη ότι για κάποιους ανθρώπους η Φύση είναι πεδίο από το οποίο αντλούν χαρά, σοφία, νιώθουν δέος και σεβασμό. Η επαφή με την Φύση είναι κυρίαρχο συστατικό της ζωής τους. Και αν ακόμα ασχολούνται με αυτή επαγγελματικά, είναι δύσκολο να ορίσουν την ενασχόλησή στους με αυτή, ως δουλειά.
Μεταξύ αυτών των ανθρώπων βρέθηκαν οι πιονέροι που σε ανύποπτο χρόνο άνοιξαν δρόμους. Όμως υπάρχουν εκπρόσωποι και της νέας γενιάς που έχουν ανάλογη σχέση με την Φύση. Αντλούν από την σχέση τους αυτή και εργάζονται για την διαφύλαξή της.