«Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;». Η φράση αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Καραμανλή την άνοιξη του 1963, όταν ενημερώθηκε για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη. 80 και πλέον χρόνια μετά, τα λόγια του Κωνσταντίνου Καραμανλή ηχούν σαν μακάβρια προφητεία για όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ). Εδώ και μήνες η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά τις ενισχύσεις που δόθηκαν σε παραγωγούς από το 2017 μέχρι και σήμερα για τη χρήση βοσκοτόπων.

Μάλιστα τον περασμένο Μάιο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Αθήνα κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στο Πρωτοδικείο Αθηνών κατά 100 συνολικά υπόπτων για απάτη με γεωργικά κονδύλια, με συνολική ζημία 2,9 εκατομμυρίων ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Την ίδια ώρα, η πρώην προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου που εντόπισε σωρεία παρατυπιών με τις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, βιώνει το δικό της «Γολγοθά». Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists, η κα Τυχεροπούλου έχει καθαιρεθεί από τη θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου, ενώ έχουν ήδη κινηθεί τρεις πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος της από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και παράλληλα της έχει κατατεθεί και μήνυση. Παρά το γεγονός ότι για πολλές από τις παρατυπίες που εντόπισε σε βάρος των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων, σχηματίστηκαν δικογραφίες και έχουν ήδη παραπεμφθεί σε δίκες εμπλεκόμενα πρόσωπα.

Εντύπωση επίσης προκαλεί η στάση της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ και της ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης σε ό,τι αφορά στη σχέση της με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με την οποία η κα Τυχεροπούλου συνεργάζεται ως ειδική συνεργάτης. Αν και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ζητήσει την απόσπασή της εδώ και μήνες και το αίτημα έχει ήδη λάβει την υπογραφή του υπουργού Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη, εντούτοις μέχρι και σήμερα δεν έχει εγκριθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι Data Journalists επικοινώνησαν με το γραφείο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Kώστα Τσιάρα θέτοντας σχετικό ερώτημα. Σε απάντηση, το γραφείο του υπουργού παρέπεμψε στην ουσία στην τωρινή διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ποιος κυβερνά λοιπόν τον ΟΠΕΚΕΠΕ;

Εικονικές ενοικιάσεις βοσκοτόπων και κτηνοτρόφοι χωρίς ζώα

Το 2020, ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρης Βάρρας ενημέρωσε τις εισαγγελικές αρχές για διάφορες υποθέσεις παράνομων επιδοτήσεων, που φέρονταν να είχαν δοθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε παραγωγούς την περίοδο 2017 – 2020. Ο κ. Βάρρας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής επρόκειτο για προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για το τιμόνι του ΟΠΕΚΕΠΕ. Μία από τις υποθέσεις για τις οποίες ενημέρωσε εγγράφως τις εισαγγελικές αρχές αφορούσε σε παραγωγούς με καταγωγή από την Κρήτη. Οι συγκεκριμένοι παραγωγοί είχαν καταθέσει αιτήσεις για την κατανομή εθνικού αποθέματος το 2020 με ενοικιαζόμενα ιδιωτικά βοσκοτόπια σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Ωστόσο, σύμφωνα με όσα είχε διαπιστώσει ο κ. Βάρρας, κανείς από αυτούς δεν διέθετε ζώα παρά το γεγονός ότι εμφανίζονταν ως αγρότες. Από εσωτερική έρευνα στον ΟΠΕΚΕΠΕ είχε διαπιστωθεί επίσης ότι οι εκτάσεις που εμφανίστηκαν ως ιδιωτικές τα προηγούμενα χρόνια ήταν δημόσιες. Δηλαδή μέσα σε έναν χρόνο οι συγκεκριμένοι παραγωγοί εμφανίζονταν να έχουν νοικιάσει χιλιάδες στρέμματα βοσκοτόπων.

Μάλιστα οι ενοικιάσεις των βοσκοτόπων φέρονταν να έχουν γίνει σε τιμές πολύ χαμηλότερες από αυτές που συνήθως νοικιάζονταν οι βοσκότοποι, κάτι που κινούσε υποψίες για την πιθανότητα οι ενοικιάσεις αυτές να είναι εικονικές με σκοπό την είσπραξη κοινοτικών ενισχύσεων από το εθνικό απόθεμα, οι οποίες ανήλθαν σε ποσό περίπου 250.000 ευρώ. Οι εισαγγελικές αρχές ξεκίνησαν προκαταρκτική έρευνα. Στη συνέχεια ασκήθηκαν διώξεις σε συνολικά 16 άτομα, τα οποία παραπέμφθηκαν σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 30 Μαΐου του 2025.

Η δικηγόρος, ο ιδιοκτήτης ΚΥΔ και τα βοσκοτόπια στον Γράμμο

Μία ακόμη περίπτωση που κινητοποίησε τις εισαγγελικές αρχές, αφορούσε στην παροχή ενισχύσεων για ιδιωτικά βοσκοτόπια στην περιοχή του Γράμμου. Όπως και στην περίπτωση των παραγωγών από την Κρήτη έτσι και εδώ, παραγωγοί εμφανίστηκαν ως ενοικιαστές βοσκοτόπων στην περιοχή του Γράμμου. Ένα από τα πρόσωπα ήταν δικηγόρος που διαμένει στην Αττική και εμφανιζόταν να έχει νοικιάσει βοσκοτόπια στον Γράμμο από κάτοικο της Λάρισας. Το ίδιο φερόταν να έχει κάνει και συγγενικό της πρόσωπο με βοσκοτόπια στο Γράμμο και πάλι από τον ίδιο κάτοικο της Λάρισας, που εμφανιζόταν ως ιδιοκτήτης. Με τις εκτάσεις αυτές αιτήθηκαν την καταβολή εθνικού αποθέματος για το 2019. Ωστόσο, όπως προέκυψε από τον έλεγχο του ΟΠΕΚΕΠΕ οι εκτάσεις που εμφανίστηκαν ως ενοικιαζόμενες, τα προηγούμενα χρόνια ήταν δημόσιες.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, προέκυψε και κάτι ακόμη. Οι δύο αιτούντες για τα βοσκοτόπια ήταν στενοί συγγενείς ιδιοκτήτη Κέντρου Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ). Τα ΚΥΔ έχουν συγκεκριμένο ρόλο στη διαδικασία των ενισχύσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Μέσω αυτών κατατίθενται οι αιτήσεις των αγροτών για την είσπραξη επιδοτήσεων. Επρόκειτο για σύμπτωση στην περίπτωση του Γράμμου που κίνησε τις υποψίες της τότε διοίκησης του ΟΠΕΚΕ και της υπαλλήλου που έκανε τον εσωτερικό έλεγχο. Οι εισαγγελικές αρχές ξεκίνησαν προκαταρκτική έρευνα. Στη συνέχεια ασκήθηκαν ποινικές διώξεις ενώ παραπέμφθηκαν σε δίκη έξι πρόσωπα. Μεταξύ αυτών η δικηγόρος, ο πρώην ιδιοκτήτης του ΚΥΔ κτλ. Η δίκη πρόκειται να διεξαχθεί στις 21 Μαΐου του 2025.

Τα ευρήματα της τότε προϊσταμένης Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ

Οι αναφορές του καθηγητή Βάρρα στις εισαγγελικές αρχές, βασίστηκαν στους ελέγχους που είχε κάνει η τότε προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου.

Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists η κα Τυχερόπουλου φέρεται να ενημέρωσε αναλυτικά τον κ. Βάρρα για τις παρατυπίες που είχε διαπιστώσει στις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ωστόσο στη συνέχεια τα πράγματα πήραν μια απρόσμενη τροπή. Έπειτα από ένα χρόνο, από την τοποθέτησή του, ο κ. Βάρρας απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, μετά από απαίτηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη. Μιλώντας δημόσια ο κ. Βάρρας συνέδεσε την απομάκρυνσή του από τον ΟΠΕΚΕΠΕ με «οργανωμένα συμφέροντα» και τις «ευρωπαϊκές επιδοτήσεις». Αμέσως μετά την απομάκρυνσή του, ο κ. Βάρρας διορίστηκε σε θέση μετακλητού συνεργάτη στο γραφείο Διοίκησης και Οργάνωσης της Γενικής Γραμματείας του πρωθυπουργού. Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists, στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι ο κ. Βάρρας είναι ένας «άριστος τεχνοκράτης που προσπάθησε να κάνει τη δουλειά του με εντιμότητα».

Αντίθετα για την κα Τυχεροπούλου ξεκίνησε ο προσωπικός της «Γολγοθάς». Μέχρι και σήμερα κάποιες από τις επόμενες διοικήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, έχουν κινήσει τρεις φορές πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος της, ενώ έχει κατατεθεί και μήνυση σε βάρος της για υπεξαίρεση εγγράφων. Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists επρόκειτο για υπηρεσιακά έγγραφα τα οποία βρέθηκαν στο προσωπικό της γραφείο στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Κάτι που εγείρει ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο πρόκειται για υπεξαίρεση εγγράφων. Μέχρι και σήμερα τα δύο από τα τρία πειθαρχικά έχουν «παγώσει», ενώ το τρίτο βρίσκεται σε εξέλιξη προς αναζήτηση τυχόν πειθαρχικών ευθυνών. Είναι πράγματι εντυπωσιακή η στάση των διοικήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ απέναντι σε μια υπάλληλο που εντόπισε παρατυπίες για τις οποίες εμπλεκόμενοι έχουν παραπεμφθεί σε δίκες ενώπιον της Δικαιοσύνης, ενώ σε μία περίπτωση έχουν υπάρξει πρωτόδικες καταδίκες.

Η απόσπαση στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία που εκκρεμεί

Την ίδια ώρα εντύπωση προκαλούν όσα υπογραμμίζει στους Data Journalists ο δικηγόρος Αντώνης Βαγιάνος ο οποίος έχει αναλάβει τη νομική εκπροσώπηση της κας Τυχεροπούλου. Όπως επισημαίνει, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία που ήδη συνεργάζεται με την κα Τυχεροπούλου αξιοποιώντας την τεχνογνωσία της, έχει ζητήσει την απόσπασή της στο Γραφείο των Ευρωπαίων Εισαγγελέων. Ωστόσο αν και η απόσπαση έχει πάρει την υπογραφή του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη εντούτοις μέχρι και σήμερα παραμένει «μπλοκαρισμένη στο συρτάρι του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Τσιάρα».

«Η κυρία Τυχεροπουλου είναι μια από τις εμπειρότερες αν όχι η εμπειρότερη ελέγκτρια του ΟΠΕΚΕΠΕ και τα πορίσματα των ελέγχων της έχουν οδηγήσει σε σχηματισμό πολλών δικογραφιών και σε καταδικαστικές αποφάσεις για δημιουργία τεχνητών προϋποθέσεων λήψης ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης είναι η μόνη υπάλληλος του ΟΠΕΚΕΠΕ που συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ως ειδική συνεργάτιδα. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τη διευκόλυνση των ερευνών της έχει ζητήσει την απόσπασή της στο Γραφείο των Εντεταλμένων Ευρωπαίων Εισαγγελέων, η οποία όμως αν και έχει ήδη υπογραφεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη παραμένει εδώ και μήνες μπλοκαρισμένη στο συρτάρι του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, ο οποίος για αδιευκρίνιστους λόγους αρνείται να την υπογράψει.

Την ίδια στιγμή εντός του ΟΠΕΚΕΠΕ η κυρία Τυχεροπούλου αντιμετωπίζεται ως ξένο σώμα. Αφού καθαιρέθηκε εκδικητικά από την θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου, διαπομπευόμενη στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ ως “υπηρεσιακά ανεπαρκής”, τοποθετήθηκε σε θέση “ψυγείο” στο Πρωτόκολλο του Οργανισμού αποκομμένη από κάθε πρόσβαση στο μηχανογραφικό σύστημα. Παράλληλα, η Διοίκηση έχει μέχρι σήμερα κινήσει τρεις πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον της (εκ των οποίων οι δύο παραμένουν αδρανείς εδώ και μήνες) και μια μήνυση.

Είναι φανερό ότι η παρουσία της κυρίας Τυχεροπούλου εντός του Οργανισμού είναι ενοχλητική και για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται κάθε μέσο για να παραμείνει αναξιοποίητη και σε αδράνεια. Ταυτόχρονα είναι φανερό ότι διάφοροι κύκλοι επιθυμούν να παρεμποδίζουν και τη συνεργασία της με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Τα ανωτέρω γεννούν ακόμη περισσότερα ερωτηματικά για τη στάση του κυρίου Τσιάρα, που δεν επιτρέπει την απόσπαση ώστε να αξιοποιηθεί η Τυχεροπούλου στο Γραφείο Εντεταλμένων Ευρωπαίων Εισαγγελέων για να διευκολύνει τις έρευνες», τονίζει στους Data Journalists ο κ. Βαγιάνος.

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης: «Έχουμε διαβιβάσει το αίτημα στον ΟΠΕΚΕΠΕ»

Οι Data Journalists επικοινώνησαν με το γραφείο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Kώστα Τσιάρα θέτοντας σχετικό ερώτημα για την απόσπαση της κας Τυχεροπούλου.

Από το γραφείο του υπουργού δόθηκε η εξής απάντηση:

«Ως υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, διαβιβάσαμε το αίτημα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στον ΟΠΕΚΕΠΕ και θα κινηθούμε άμεσα και με βάση τις προβλέψεις της Ελληνικής και Ενωσιακής Νομοθεσίας».

Πάντως το αίτημα για απόσπαση της κας Τυχεροπούλου έχει τεθεί από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εδώ και μήνες, κάτι που εγείρει ερωτήματα για τη στάση αυτή από την πλευρά του ΟΠΕΚΕΠΕ και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Πολλώ δε μάλλον που από τον περασμένο Ιανουάριο, πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει αναλάβει ένα πρόσωπο που προέρχεται από τη Δικαιοσύνη, ο πρόεδρος Εφετών επί τιμή, Νικόλαος Σαλάτας. Ένας δικαστής με μακρά θητεία και στο ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων στο παρελθόν, γνωστός για τις σχέσεις του με την παράταξη της ΝΔ.

Οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και τα κατηγορητήρια
Την ίδια ώρα στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έχουν μπει οι επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη χρήση βοσκοτόπων. Τον περασμένο Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Αθήνα κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στο Πρωτοδικείο Αθηνών κατά 100 συνολικά υπόπτων για απάτη με γεωργικά κονδύλια, με συνολική ζημία 2,9 εκατομμυρίων ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πρόκειται για τρία κατηγορητήρια που κατατέθηκαν τους τελευταίους μήνες, ύστερα από έρευνες για κυκλώματα εξαπάτησης της ΕΕ όσον αφορά σε επιδοτήσεις για τη χρήση βοσκοτόπων, όπως αναφέρονταν σε σχετική ανακοίνωση.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι ύποπτοι υπέβαλαν την περίοδο 2017-2020 ψευδείς δηλώσεις ιδιοκτησίας ή παραποίησαν συμβάσεις μίσθωσης αγροτεμαχίων που στην πραγματικότητα δεν είχαν στην κατοχή τους ή δεν είχαν μισθώσει. Όπως αναφερόταν στην ανακοίνωση, η πλειονότητα των υπόπτων ζούσε σε διαφορετικά μέρη της χώρας από αυτά που είχαν δηλώσει στις αιτήσεις τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες των Data Journalists οι Ευρωπαίοι Εισαγγελείς ερευνούν τις ενισχύσεις που δόθηκαν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και μετά το 2020. Πρόκειται για μια περίοδο που οι διοικήσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ άλλαζαν σαν τα «πουκάμισα». Στο μικροσκόπιο των ερευνών έχει τεθεί ο τρόπος με τον οποίο στήθηκε η απάτη σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, όπως επίσης και η τυχόν εμπλοκή στελεχών και υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το ερώτημα όμως που εύλογα τίθεται με βάση και όσα συμβαίνουν στον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι κατά πόσο τυχόν εμπλεκόμενοι υπάλληλοι έδρασαν κατ’ εντολή των πολιτικών τους προϊσταμένων ή όχι.

Εάν δηλαδή δόθηκαν πολιτικές εντολές για να δοθούν παρανόμως κοινοτικές ενισχύσεις σε παραγωγούς μόνο και μόνο για την ικανοποίηση της εκλογικής τους πελατείας. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα πρόκειται μόνο για οικονομικό αλλά και για κολοσσιαίο πολιτικό σκάνδαλο.

Το πρόστιμο των 281 εκατ. ευρώ και το «μάτι» της Κομισιόν
Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το 2024, η Κομισιόν επέβαλε πρόστιμο ύψους 281 εκατ. ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ για ενισχύσεις που δόθηκαν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022. Πιο αναλυτικά, με βάση την απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Agri (DG AGRI) οι καταλογισμοί αφορούν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022 δηλαδή τις αιτήσεις ΟΣΔΕ των ετών 2019,2020 και 2021 εκ των οποίων τα 260,361 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις έκτασης και 22,855 εκατ. ευρώ για πολλαπλή συμμόρφωση.

Η Κομισιόν διαπίστωσε ότι το 2020 σημειώθηκε αφύσικη αύξηση των αιτήσεων στη χώρα μας από το εθνικό απόθεμα δικαιωμάτων στην περιφέρεια των βοσκοτόπων χωρίς ζώα. Το 2022 οι ελληνικές αρχές πραγματοποίησαν σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής εκτεταμένους ελέγχους και δεσμεύσεις στους πληθυσμούς των δικαιούχων που υπέβαλαν αίτηση για δικαιώματα βοσκοτόπων χωρίς ζώα.