× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Ένα αναγκαίο ταξίδι στη σφαίρα των ιδεών με τον Δημήτρη Χριστόπουλο

Αξέχαστη θα παραμείνει η παρουσίαση του βιβλίου του, με τις καίριες παρεμβάσεις των Δημήτρη Μάντζαρη και Λίζας Παπαδημητρίου

Γράφει η ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Δημοσίευση 11/12/2023

Ένα αναγκαίο ταξίδι στη σφαίρα των ιδεών με τον Δημήτρη Χριστόπουλο

Βρεθήκαμε στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Δημήτρη Χριστόπουλου «Ταξίδι στο κράτος. Κυριαρχία, δίκαιο, δικαιώματα» που διοργάνωσαν οι εκδόσεις «Πόλις» και το βιβλιοπωλείο Book and Art στο ξενοδοχείο Λέσβιον στη Μυτιλήνη το μεσημέρι του Σαββάτου 8 Δεκεμβρίου, το μπαρ του οποίου γέμισε από κόσμο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο συγγραφέας, καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών από το 2021 είναι γνωστός για τις δημόσιες παρεμβάσεις στα ζητήματα ενδιαφέροντός του και ακτιβιστής των δικαιωμάτων σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο.

Προσπαθεί να συνδυάσει την θεωρητική τεκμηρίωση των παρεμβάσεων του με τη στρατηγική της υλοποίησής τους.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όπως μας είπε έπειτα από δύο δεκαετίες τριβής με τους πρωτοετείς φοιτητές του Τμήματός του, θεώρησε σκόπιμο αν όχι αναγκαίο να προσφέρει στο κοινό με απλά λόγια τις έννοιες του κράτους και του δικαίου. Ο ίδιος εξάλλου διαπιστώνει κάθε χρόνο από το 2001 ότι ο νεοεισερχόμενοι φοιτητές έχουν κάποιες γνώσεις σε σχέση με αυτές τις έννοιες που πρέπει να αναιρεθούν, να ταρακουνηθούν συθέμελα. Όπως για παράδειγμα ότι το ελληνικό έθνος είναι ένα προϊόν των δύο τελευταίων αιώνων και όχι κληρονομιά από τους Αρχαίους Ελληνες.

Ο Δημήτρης Μάντζαρης

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Για το βιβλίο μίλησε αρχικά ο Δημήτρης Μάντζαρης, διδάκτορας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τον οποίο επέλεξε ο Δημήτρης Χριστόπουλος εκτιμώντας το εύρος και το βάθος της σκέψης του κάνοντας λόγο για στόφα ιστορικού.

Έννοιες, όπως το κράτος και τα δικαιώματα, η κυριαρχία, το έθνος και ο λαός, που τις ακούμε καθημερινά και για κάποιους, είναι στοιχεία μιας ιδεολογικής ταυτότητας, που όπως μας λέει ο Χριστόπουλος στο βιβλίο του, είναι «παιδιά της νεωτερικότητας», ανέφερε αρχικά ο Δ. Μάντζαρης.

«Ο Δημήτρης Χριστόπουλος θεωρεί πως το τέλος του τριακονταετούς θρησκευτικού πολέμου στην Ευρώπη και η Συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648, είναι η απαρχή, το πρόπλασμα του κράτους, όπως το ξέρουμε σήμερα», πρόσθεσε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Παράλληλα στο βιβλίο, είπε ο Δ. Μάντζαρης αναλύεται η έννοια του λαού, ως του έμψυχου στοιχείου του κράτους, ενώ η ιθαγένεια, προσδιορίζει ποιός ανήκει στο λαό ενός κράτους και ποιός όχι:

«Σήμερα η ύπαρξη και η ένταξη σε υπερεθνικούς οργανισμούς όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ΝΑΤΟ, έχει οδηγήσει τα κράτη να εκχωρήσουν μέρος της κυριαρχίας τους σ’ αυτούς. Έτσι, πολιτικές, όπως η αγροτική πολιτική, οι δημοσιονομικές πολιτικές και εσχάτως η εξωτερική πολιτική και η άμυνα, μπορούν να εκχωρηθούν από τα κράτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα. Αντίθετα, το δικαίωμα ενός κράτους να δίνει και να παίρνει ιθαγένεια, διατηρείται ως αποκλειστική του αρμοδιότητα μη δεχόμενο επ’ ουδενί την εκχώρησή του. Τα κράτη θεωρούν αδιανότητο να μην ασκούν αποκλειστικά αυτά την αρμοδιότητα εκχώρησης ή αφαίρεσης ιθαγένειας.

Έτσι η αφαίρεση της ιθαγένειας είναι μια τιμωρία που επιλέγει το κράτος για έναν πολίτη του, που θέλει να εκδιώξει από το λαό του. Με αφαίρεση της ιθαγένειας τιμωρήθηκαν χιλιάδες έλληνες κομμουνιστές ηττημένοι του Εμφυλίου για πάνω από 35 χρόνια, ως την επιστροφή τους στην Ελλάδα μετά το 1983, ενώ ακόμα και σήμερα που μιλάμε κάποιοι από αυτούς, ελάχιστοι αν ζουν ακόμα, δεν επανέκτησαν ποτέ την ελληνική ιθαγένεια ως σλαβομακεδόνες «μη έλληνες το γένος», μην έχοντας τη δυνατότητα να επιστρέψουν ποτέ για να πεθάνουν στους τόπους που γεννήθηκαν.

Και ερχόμαστε τώρα στη μαγική λέξη «έθνος». Μια έννοια για την οποία έχουν σκοτωθεί εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον ορισμό που μας δίνει ο συγγραφέας, «Έθνος είναι η κοινότητα αλληλεγγύης, που σφυρηλατείται μέσω της πεποίθεσης ότι η φυσική της σχέση είναι το κράτος».

Ποια όμως είναι η σχέση του έθνους με το κράτος; Πότε ένα έθνος, χωρίς κράτος είναι αδικαίωτο; Έχουν οι Βάσκοι και οι Καταλανοί στην Ισπανία το ίδιο δικαίωμα να έχουν το δικό τους κράτος, όπως οι Παλαιστίνιοι ή οι Κούρδοι; Που φτάνουν τα όρια της αυτοδιάθεσης ενός έθνους σε σχέση με την ανεξαρτησία; Είναι η γλώσσα και η θρησκεία στοιχεία που συγκροτούν εθνική ταυτότητα; Έλληνας τελικά γεννιέσαι ή γίνεσαι; Ο Δημήτρης Χριστόπουλος απαντά στα ερωτήματα αυτά, θέτοντας στη συζήτηση κι έναν ακόμα σημαντικό παράγοντα. Τις μετακινήσεις των πληθυσμών σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο. «

Ο Δ. Μάντζαρης έκλεισε με δύο ακόμα παρατηρήσεις :

«Η πρώτη αφορά στην παρομοίωση του Δημήτρη Χριστόπουλου της κρατικής κυριαρχίας με τον αρχαιοελληνικό Κένταυρο. Μισός άνθρωπος με ικανότητες και ευελιξία και μισό κτήνος που μπορεί να ασκεί βία.

Η δεύτερη παρατήρηση έχει να κάνει με το δισυπόστατο χαρακτήρα των δικαιωμάτων. Για τον συγγραφέα δικαιώματα διεκδικούν όσοι συμμετέχουν στο κίνημα “Black Lives Matter”, αλλά ομοίως δικαιώματα διεκδικούν και οι οπαδοί του Ντόλαντ Τράμπ, που διαμαρτύρονται ότι τα μέτρα για την πανδημία του κορωνοϊού τους στερούν τις ελευθερίες τους.

Τα δικαιώματα όμως είναι κυρίως γι’ αυτούς που θέλουν να σκέφτοναι διαφορετικά. Και εδώ παραθέτει ένα κείμενο της Ρόζας Λούξεμπρουγκ, αυτής της σπουδαίας επαναστάτριας του 20ου αιώνα από το βιβλίο της «Η Ρωσική Επανάσταση» το 1918, όπου χαιρετίζει μεν την Οκτωβριανή Επανάσταση, αλλά ταυτόχρονα ασκεί δριμεία κριτική στον Λένιν και στις πρακτικές των Μπολσεβίκων, καθώς διέβλεπε σ’ αυτές στοιχεία ολοκληρωτισμού.

Γράφει λοιπόν η Ρόζα: «Η ελευθερία μόνο για τους οπαδούς της κυβέρνησης και μόνο για τα μέλη ενός κόμματος - όσο πολυάριθμα κι αν είναι αυτά – δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία νοείται πάντα ελευθερία για κείνον που σκέφτεται διαφορετικά: Όχι από φανατισμό για τη “δικαιοσύνη”, αλλά γιατί απ’ αυτό εξαρτάται κάθε τι που διδάσκει, εξυγιαίνει, ξεκαθαρίζει μέσα στη πολιτική ελευθερία και γιατί η ελευθερία χάνει την αποτελεσματικότητά της, όταν καταντά προνόμιο... Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους του δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο. Από το νόμο αυτό κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει...»»

Η Λίζα Παπαδημητρίου

Η Λίζα Παπαδημητρίου, ΒΑ Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, MSc Middle East Politics, SOAS, University of London και υπεύθυνη Ανθρωπιστικών Θεμάτων σε αποστολές των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» και της «Αλληλεγγύης Λεσβου», ήταν από τις πρωτοετείς φοιτήτριες του Χριστόπουλου το 2008 και τα μάτια της τον οδηγούσαν στο μάθημα όπως είπε και την καμαρώνει για την πορεία της.

«Δεν είναι τυχαίο που ο  Δημήτρης ο Χριστόπουλος σε  υποχρεωτικό μάθημα πρώτου έτους το οποίο ξεκίναγε στις 8.15 το πρωί -και ανοίγω παρένθεση εδώ ομολογουμένως η ώρα είναι μια βαρβαρότητα για φοιτητούδια που μόλις επέζησαν το ναυάγιο των πανελλαδικών και σιγά σιγά ανακτούν την χαρά της ζωής, και σαν να μην έφτανε αυτό, το μάθημα είχε επιπλέον και τον αδυσώπητο τίτλο « Εισαγωγή στην Θεωρία του κράτους και του δικαίου- καταλαβαίνετε λοιπόν πως υπ αυτές τις συνθήκες δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Δημήτρης ο Χριστόπουλος κατόρθωνε να κάνει διδασκαλία πάντα σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο. Κάποιοι από εμάς, όπως ο Σάνι ένας συμφοιτητής μας για παράδειγμα , ενώ δούλευαν βραδινή βάρδια για να επιβιώσουν ήταν εκεί κάθε φορά για το μάθημα του Χριστόπουλου» ανέφερε αρχικά η κ. Παπαδημητρίου.

« Δεν θα μπορέσετε να αφήσετε το βιβλίο γιατί με αυτό θα περιηγηθείτε στο μακρύ ταξίδι των εννοιών του πολιτικού, της κυριαρχίας, του κράτους και του δικαίου όπως αυτές διατυπώθηκαν από τους μεγάλους θεωρητικούς, στον ιστορικό χρόνο που γεννήθηκαν, μετασχηματίστηκαν και επιβιώνουν όπως επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Και θα περιηγηθείτε με τρόπο κατανοητό. 

Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έχουν επιχειρήσει να διαβάσουν την « Πραγματεία Περί βίας» του Βάλτερ Μπένγιαμιν, ή τα έργα του Κάρλ Σμιτ ή της ‘Άρεντ.  Σας διαβεβαιώ πως αν δεν έχετε διαβάσει τους κλασσικους μετά το Ταξίδι στο Κράτος θα θελήσετε να το κάνετε. Ακόμα και αν το κάνετε μόνο από αντίδραση στον περιεκτικό και εξαιρετικά πειστικό τρόπο με τον οποίο  αποδίδει την σκέψη τους ο Δημήτρης ο Χριστόπουλος στο ‘ Ταξίδι στο Κράτος’. 

Όταν θα έχετε διαβάσει το βιβλίο θα σας έχουν αποτυπωθεί στην μνήμη κάποιες έννοιες όπως για παράδειγμα η σχέση εθίμου, πεποίθησης δικαίου και δικαίου γιατί θα έχετε πέσει πάνω στο παράδειγμα του Ινδού Σίχ του οποίου η πεποίθηση δικαίου – το έθιμο- επιβάλλει να φορά το τουρμπάνι ακόμα και όταν οδηγεί το μηχανάκι αντί για το κράνος γεγονός που όμως τελικά δεν αποδέχονται τα Γερμανικά ή τα βρετανικά δικαστήρια και τον καταδικάζουν» πρόσθεσε.

Ο Δημήτρης ο Χριστόπουλος διαταράσσει, σημείωσε «αυτά που θεωρούμε αυτονόητα, όπως το τί είναι καλό και τί είναι κακό, και θα αναδείξει με εξαιρετικά πειστικό τρόπο πως δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα τους, όπως για παράδειγμα στην συζήτηση που κάνει περι πραξικοπήματος και επανάστασης. Θα μας πει ο Χριστόπουλος πως και οι δυο προϋποθέτουν μια συνομωσία ( που κατά γενική ομολογία θεωρούμε ότι είναι κατι κακό) με την διαφορά ότι η δεύτερη, η επανάσταση δηλαδή, έχει και μια κρίσιμη πληθυσμιακή μάζα από πίσω, έναν λαό ή ένα έθνος, ενώ το πραξικόπημα όχι… γι’αυτό και τα πραξικοπήματα τα κάνει ο στρατός.

Η' για παράδειγμα για ένα νεοσύστατο κράτος ξέρουμε από τις διεθνείς σχέσεις πως η αναγνώριση είναι κρίσιμη για την επιβίωσή του. Θα διαβάσουμε λοιπόν στο ‘ Ταξίδι’ πως το πρώτο κράτος που αναγνώρισε το νεοσυσταθεν ελληνικό κράτος το οποίο ξεπήδησε από το όπως το γράφει ο Χριστόπουλος ‘μεγαλειώδες γεγονός της χειραφέτησης της ελληνικής επανάστασης’  ήταν η Αιτή. Και μπορεί να μας κανει να  σκεφτούμε, τουλάχιστον εμένα αυτό μου προκάλεσε, ότι κοίτα τελικά ήταν αυτοί οι βρωμοπόδαροι – για να δανειστώ εδώ την φραση από τον Σταυρο τον Κωσταντακόπουλο έναν άλλο καθηγητή μας που μας έφυγε νωρίς - οι πρώην σκλάβοι Αιτινοί που αναγνώρισαν το νέο κράτος καθότι κάτι λιγότερο από 20 χρόνια πριν την ελληνική επανάσταση είχαν οι ίδιοι αποτινάξει τον Γαλλικό ζυγό. 

Η πάλι με την συζήτηση που κάνει στο Ταξίδι για την πεμπτουσία του πολιτικού την οποία και συμπυκνώνει στις έννοιες του αποκλεισμού και της συμπερίληψης. Θα μας κάνει να σκεφτούμε την αναγνώριση ως μια στρατηγική συμπερίληψης περισσότερο ανεκτικής και μη βίαιης και πως αυτή σχετίζεται με την αυτοπεποίθηση που έχει ένα κράτος η όχι. Ένα κράτος με ισχυρή νομιμοποίηση δεν φοβάται την ετερότητα ίσα ίσα την αποζητά κιολας. Θα μας επισημάνει αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στην αναγνώριση και την αφομοίωση και που δεν είναι άλλο από την αξίωση στην αδιαφορία, στην αδιαφορία του κράτους μια ομάδα να μιλάει την γλώσσα της, να έχει την θρησκεία της να φοράει αυτά που θέλει αρκεί να μην παραβιάζει τους νόμους του. 

Η πιο συχνή στρατηγική συμπερίληψης θα μας πει ο Χριστόπουλος είναι η αφομοίωση και παρότι πολιτική ένταξης προϋποθέτει και την βία του αποκλεισμού. Καθώς διάβαζα τις σελίδες αυτές μου ήρθε στο νου το καλοκαίρι που μας πέρασε με τις καταστροφικές φωτιές στον Έβρο όταν συγκλονισμένοι παρακολουθούσαμε τον αυτόκλητο πολιτοφύλακα, ο οποίος τυγχάνει να είναι Αλβανικής καταγωγής και ο οποίος στοίβαζε μετανάστες στην καρότσα του. Παρανομούσε κατάφωρα όπως παρανομούν και όλοι αυτοί οι αυτόκλητοι στον Έβρο και όπου αλλού, ωστόσο αν τον ρωτάγαμε θα μας έλεγε ότι δεν καταλαβαίνει γιατί κατηγορείται. Δεν ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός που τον Μαρτιο του 2020 εξήρε τους Εβρίτες γιατί φυλάνε Θερμοπύλες; Πιθανόν θα μας έλεγε είναι ότι είναι Έλληνας και προστατεύει τον τόπο του από τους ξένους εισβολείς πεποίθηση που έχουν και πολλοί ομοϊδεάτες του στον Έβρο. Και θυμήθηκα που μερικά χρόνια πριν κάποιοι βροντοφώναζαν στο Σύνταγμα ‘ Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ Αλβανέ’ παράδειγμα που το μνημόνευε συχνά και ο Χριστόπουλος και σκεφτόμουν πως να κοίτα την έκανε η βία τη δουλειά της. Έγινε Έλληνας και τί Έλληνας μάλιστα. Βίαιη η αφομοίωση και συγχρόνως εξαιρετικά ατελής. Ευτυχώς που για το συγκεκριμένο περιστατικό παρενέβη τελικά η εισαγγελία του Αρείου Πάγου και πλέον η υπόθεση αυτή έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης για τις ποινικές ευθύνες της δράσης του και για το πιθανό ρατσιστικό κίνητρο πίσω από αυτή, όχι για τις ιδέες του. 

Σε τέτοιου τύπου αναζητήσεις μας βάζει το Ταξίδι στο Κράτος. Και είναι αντίστοιχες με αυτές που προκαλεί ο Δημήτρης ο Χριστόπουλος και με τις δημόσιες παρεμβάσεις του. Δεν θα ξεχάσω το 2015 όπου ενώ όλοι μίλαγαν για προσφυγική κρίση ήρθε ο Χριστόπουλος και μας λεει ‘ λάθος’ δεν πρόκειται για προσφυγική κρίση αλλά για κρίση υποδοχής. Το προσφυγικό είναι φαινόμενο θα μας πει στο ‘ Αν το προσφυγικό ήταν πρόβλημα θα είχε λύση’. Κρίση αντιπροσώπευσης έχουμε σήμερα θα μας πει αλλού και θα πρέπει τα νέα οράματα να μην ετεροκαθορίζονται από την αντζέντα του κυρίαρχου αλλά να συμπεριλάβουν τα αιτήματα για κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη. Με νηφαλιότητα λοιπόν και χωρίς κορώνες παρακινεί την σκέψη μας ο Χριστόπουλος όπως κάνει και με το Ταξίδι στο Κράτος. Γιατί αυτό δεν πρέπει να κάνει ένας δάσκαλος;  Να μην παραμένει κλεισμένος στην μελαγχολική ακαδημαϊκή ελίτ της διανόησης, να μην παράγει στείρα γνώση,  αλλά να κινείται εδώ ανάμεσά μας ταράσσοντας τις βεβαιότητες μας και δημιουργώντας παράλληλα χώρο για την ελπίδα. Για αυτό λοιπόν και για αυτό το ταξίδι και για τα προηγούμενα και αυτά που θα έρθουν σε ευχαριστούμε Δάσκαλε.» 

Ο συγγραφέας

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος αναφέρθηκε στο ταξίδι κυριολεκτικά στους τόπους και μεταφορικά στη σφαίρα των ιδεών, επισημαίνοντας την ομορφιά της Λέσβου όχι μόνο ως τοπίου, αλλά ως φοβερού τόπου που κουβαλά τις ανθρώπινες μετακινήσεις, τη μανία για τη Δύση και άλλα. Από την ακαδημαϊκή του διαδιασκαλία διαπιστώνει ότι τα παιδιά δεν είναι εθισμένα στο ταξίδι και ο ίδιος τους εισάγει ουσιαστικά με το μάθημά του, αλλά και εμάς τους αναγνώστες και αναγνώστριεςς στην ανατομία του πολιτικού σώματος με ιστορικά γνώριμα παραδείγματα που έρχονται να ανατρέψουν βεβαιότητες.

Αναφέρθηκε στη συγκυρία της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας, η οποία σημείωσε ότι ασθμαίνει και ότι πρέπει η Αριστερά να αγωνίζεται σε τρία επίπεδα, στα κοινωνικά κινήματα, στο θεσμικό κίνημα και στο ιδεολογικό κίνημα για Κλιματική Δικαιοσύνη και δημοκρατία.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Δυναμική Λεσβιακή παρουσία στην έκθεση «Δεύτερη ευκαιρία»

Πραγματοποιείται στο Μποδοσάκειο Κτήριο του ΨΝΑ στο Αθήνα
ΘΕΑΤΡΟ

«Ο Καθρέφτης» παράσταση κούκλο‑θεάτρου για έφηβους και ενήλικες

Πόση απομόνωση μπορείς ν' αντέξεις; Μάλλον λιγότερη απ' όση νομίζεις
ΒΙΒΛΙΟ

Βιβλία Λέσβιων Συγγραφέων

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΔΑΦΙΩΤΗ*
ΜΟΥΣΙΚΗ

Το Bar Gallea βάζει ξανά φωτιά στη νύχτα της Μυτιλήνης

Το αγαπημένο στέκι για χορό και διασκέδαση επιστρέφει ανανεωμένο για τη νέα σεζόν με ένα μεγάλο opening party την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου στις 11 το βράδυ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Έκθεση Φωτογραφίας του περιβαλλοντολόγου Μιχάλη Μπάκα

Την έκθεση παρουσιάζει το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημιου Αιγαίου με θέμα ζώα, φυτά και οικότοποι της Λέσβου
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Οι μαθητές του Αιγαίου πρωταγωνιστούν στο σινεμά

Το γνωστό φεστιβάλ «CINEμάθεια» δημιουργεί-εδώ και 12 χρόνια «γέφυρες» ανάμεσα στα νησιά του Αιγαίου, και ανάμεσα σε σχολεία του ελληνισμού της διασποράς,
ΘΕΑΤΡΟ

Έρχεται η Ποντικοπαγίδα στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης

Ο ΕΘΟΚ παρουσιάζει την Κυριακή 6 Οκτωβρίου στις 8 το βράδυ το θρυλικό αστυνομικό έργο της Αγκάθα Κρίστι
ΜΟΥΣΙΚΗ

Μαθήματα για μικρούς και μεγάλους στο Αναγνωστήριο Αγιάσου

Οι εγγραφές ξεκίνησαν για δραστηριότητες χορού, θεάτρου, μουσικής, εικαστικών και χορωδίες
ΒΙΒΛΙΟ

Αυτό τον Οκτώβρη, μαθαίνουμε βιβλιοδεσία στην Tortuguita

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα των μαθημάτων και κλείστε εγκαίρως θέση
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Η λογοτεχνία συνάντησε τη φωτογραφία στην Καλλονή

Η δυναμική συνύπαρξη δύο μορφών τέχνης στο επίκεντρο της πολιτιστικής ζωής
ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Κλείνει το βιβλιοπωλείο Χαλκίδη, μετά από 70 χρόνια παρουσίας στη Μυτιλήνη

Συγκινητική ανάρτηση της Μαρίας Χαλκίδη για το τέλος μιας εποχής ρομαντικής, που οι άνθρωποι αγαπούσαν το βιβλίο, σεβόταν τις σελίδες του και διάβαζαν για να γίνουν καλύτεροι
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Ένα μικρό μουσείο στο Λευκό χαρτί στη Μυτιλήνη

Από το Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2024, ξεκινά ένα μοναδικό πρόγραμμα που μεταμορφώνει τον αγαπημένο χώρο των παιδιών της Μυτιλήνης σε ένα μικρό μουσείο