Μια απαρίθμηση έργων που έχουν υλοποιηθεί, σχεδιάζονται ή πρόκειται να υλοποιηθούν ήταν η παρουσία του «Αναπτυξιακού Προγράμματος για το βόρειο Αιγαίο του 2030» που πραγματοποιήθηκε με την συμμετοχή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Μυτιλήνη και συγκεκριμένα στην αίθουσα του Επιμελητηρίου Λέσβου, λίγο μετά τις 1.00 το μεσημέρι. Αξιοσημείωτο πως στο προεδρείο εκτός από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν ο Περιφερειάρχης βορείου Αιγαίου Κωνσταντίνος Μουτζούρης, ενώ συντονιστής στην εκδήλωση ήταν ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Θανάσης Κοντογεώργης. Ο κ. Μουτζούρης προλόγισε την εκδήλωση. 

Στην εκδήλωση συμμετείχαν και μίλησαν μεγάλος αριθμός κυβερνητικών στελεχών, στελέχη της Περιφερειακής Αρχής βορείου Αιγαίου, τόσο από την Λέσβο όσο και από την Χίο, στελέχη της Δημοτικών Αρχών Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου,  επικεφαλείς φορέων της Λέσβου, στελέχη της Ν.Δ. και ένας μικρός αριθμός επιχειρηματιών της Λέσβου. Στην παρουσίαση μίλησαν για τους τομείς ευθύνης τους, κατά σειρά, ο Υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης, ο Υφυπουργός Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Δημήτρης Πολίτης, ο Υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, ο Υφυπουργός αρμόδιος για την Αντεγκληματική Πολιτική Λευτέρης Οικονόμου, ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Χρήστος Τριαντόπουλος, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η Υφυπουργός αρμόδια για θέματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής Ζέττα Μακρή, ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Γεωργαντάς και η Υφυπουργός Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη. 

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερα από 340 έργα και παρεμβάσεις, προϋπολογισμού 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Κάποια από αυτά έχουν ήδη υλοποιηθεί όπως είναι η παραχώρηση των αεροδρομίων Μυτιλήνης και Σάμου στην Fraport και η κατασκευή νέου αεροσταθμού στη Μυτιλήνη

«Αυτό το οποίο ξεχωρίζει με αυτά τα Σχέδια από προηγούμενες εκθέσεις ιδεών έχει να κάνει με το γεγονός ότι κάθε έργο το οποίο παρουσιάζεται εδώ είναι κοστολογημένο, έχει συγκεκριμένο φορέα υλοποίησης και φυσικά εξασφαλισμένους πόρους. Οπότε θα έλεγα ότι είναι κι ένα συμβόλαιο λογοδοσίας, το οποίο θα επιτρέπει και στην τοπική κοινωνία να παρακολουθεί την πρόοδο όσων έχουμε δεσμευθεί ότι θέλουμε να υλοποιήσουμε την επόμενη τετραετία», σημείωσε ο Πρωθυπουργός.

Αναφερόμενος στην Μόρια ο κ. Μητσοτάκης είπε «Η Μόρια δεν θυμίζει σήμερα, σε τίποτα τις εικόνες που είχαμε βιώσει. Αντιμετωπίσαμε το μεταναστευτικό  -  μη μας κουνάνε το δάχτυλο για το κράτος δικαίου αυτοί που έθεσαν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια της πατρίδας και διέσυραν τη χώρα διεθνώς» ενώ σε άλλο σημείο πρόσθεσε «Τίποτα από αυτά τα οποία περιγράφεται σε αυτό εδώ το σχέδιο δε θα μπορούσε να είχε γίνει πράξη εάν δεν είχαμε αντιμετωπίσει το τεράστιο πρόβλημα το οποίο βρέθηκε να διαχειρίζεται το Βόρειο Αιγαίο, που δεν είναι άλλο από το πρόβλημα των ανεξέλεγκτων μεταναστευτικών ροών». 

Η αναφορά του Πρωθυπουργού στο μεταναστευτικό ζήτημα και τις πτυχές του ήταν εκτενέστατη και φυσικά άσκησε κριτική στην αντιπολίτευση. Και τόνισε πως αν μετά τις εκλογές η Ν.Δ. είναι στην κυβέρνηση θα συνεχιστεί η ίδια πολιτική. 

Στην συνέχεια κατηγόρησε τον Αλέξη Τσίπρα ότι μετά από διαπραγμάτευση 17 ωρών έφερε το τρίτο μνημόνιο στην Ελλάδα και φόρτωσε χρέη 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ εκείνος πήγε στις Βρυξέλλες και μετά από διαπραγμάτευση πέντε ημερών έφερε το ταμείο Ανάκαμψης και πόρους 31 δισεκατομμυρίων ευρώ και ο κ. Μητσοτάκης πρόσθεσε: «Και τελικά πέρα από τα χρώματα, την αριστερά, τη δεξιά, το κέντρο, ένα πράγμα μένει: ποιος λύνει τα προβλήματα. Εμείς έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματα. Και να λύνουμε και να αντιμετωπίζουμε κρίσεις που μας προκύπτουν και να διαχειριζόμαστε δύσκολους γείτονες».

 Το πρόγραμμα που παρουσιάσθηκε από το πολυμελές κυβερνητικό κλιμάκιο και τον Πρωθυπουργό περιλαμβάνει 340 έργα και παρεμβάσεις συνολικού προϋπολογισμού 1,9 δις ευρώ. Αναπτύσσεται σε τέσσερις άξονες:

α) τη δημιουργία σύγχρονων δικτύων και υποδομών για την αναπτυξιακή βελτίωση των συνδέσεων και της ασφάλειας των μετακινήσεων, β) την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών, γ) την υλοποίηση επενδύσεων που προσδίδουν μεγαλύτερη αξία στην περιοχή και δ) την υλοποίηση έργων για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και την πράσινη μετάβαση.

 Σύγχρονα δίκτυα και υποδομές

Στον τομέα των οδικών υποδομών, ο φάκελος περιλαμβάνει την αναβάθμιση του οδικού άξονα Καλλονής – Σιγρίου και τα έργα για τη βελτίωση του οδικού άξονα Καλλονής – Πέτρας στη Λέσβο, καθώς και για τις παρακάμψεις του Πυθαγορείου και της Χώρας στη Σάμο. Παράλληλα δρομολογείται η εμβληματική κατασκευή της νότιας παράκαμψης Μυτιλήνης, αλλά και η βελτίωση της Εθνικής Οδού «Σάμος – Καρλόβασι».

Εστιασμένες παρεμβάσεις προβλέπονται επίσης για την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών των νησιών του Βορείου Αιγαίου, όπως η δημιουργία νέου εμπορικού και επιβατικού λιμένα στο Σιγρί της Λέσβου, ενώ έχει ήδη ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του λιμένα Ευδήλου Ικαρίας. Επιπλέον, σχεδιάζεται η επέκταση του μόλου Αγίου Κήρυκου στην Ικαρία και δρομολογούνται έργα για νέα αλιευτικά καταφύγια, αλλά και για τη βελτίωση των υφιστάμενων.

Ταυτόχρονα, αναβαθμίζονται οι υποδομές των αεροδρομίων των νησιών. Ειδικότερα, ολοκληρώθηκε ήδη η αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών των αερολιμένων Μυτιλήνης και Σάμου. Αντίστοιχα έργα δρομολογούνται στα αεροδρόμια Χίου και Ικαρίας που έχουν και αυτά ενταχθεί στο δίκτυο των περιφερειακών αεροδρομίων, ενώ εκτελούνται ήδη έργα επέκτασης και βελτίωσης υποδομών στα αεροδρόμια Χίου και Λήμνου. 

Δίπλα σε κάθε πολίτη και ποιότητα ζωής

Ο δεύτερος άξονας αποβλέπει στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των πολιτών, με έμφαση στη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος και την ασφάλεια.  

Ειδικότερα, στο πρόγραμμα προβλέπονται 200 εκατομμύρια ευρώ για δομές φιλοξενίας, λειτουργικά κόστη, ανάπτυξη ψηφιακών συστημάτων, καθώς επίσης 30 εκατ. ευρώ για έργα και 28 εκατ. ευρώ για έκτακτες επιχορηγήσεις και αποζημιώσεις κατοίκων, από το Ταμείο Ανάκαμψης. Έμφαση δίνεται ιδιαίτερα στην αξιοποίηση των εκτάσεων των πρώην Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, μετά την ολοκλήρωση των κλειστών ελεγχόμενων δομών σε Σάμο, Λέσβο και Χίο.  

Στο πεδίο της ασφάλειας, ο φάκελος περιλαμβάνει την επιχειρησιακή διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, τη διακλαδική συνεργασία για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας κατά την τουριστική περίοδο, καθώς και νέες υπηρεσίες και ενίσχυση δομών. 

Σε ό,τι αφορά τη στήριξη των πληγέντων και την αποκατάσταση από φυσικές καταστροφές, κατανέμονται 138 εκατομμύρια ευρώ. 111,36 εκατ. στους πληγέντες, από τα οποία 2,9 εκατομμύρια ευρώ μέσω του «Samos Pass».

Όσον αφορά τα έργα για τον πολιτισμό, 87 εκατομμύρια προορίζονται για την ανάδειξη και αποκατάσταση των πολιτιστικών υποδομών, με σημαντικότερες την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου, προϋπολογισμού 17 εκατομμυρίων ευρώ, και την αποκατάσταση του Κάστρου Μυτιλήνης, προϋπολογισμού 12 εκατομμυρίων ευρώ. 

Σε ό,τι αφορά την παιδεία, το σχέδιο περιλαμβάνει παρεμβάσεις προϋπολογισμού 56 εκατ. ευρώ, για την κατασκευή κτιρίου της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη, την αναβάθμιση των υποδομών σε όλες τις βαθμίδες, τη δημιουργία νέων μονάδων, καθώς και τον διορισμό 1.341 εκπαιδευτικών και την πρόσληψη 4.516 αναπληρωτών.

Στον τομέα της υγείας, έχουν δρομολογηθεί παρεμβάσεις ύψους 22 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση και επέκταση των νοσοκομείων Μυτιλήνης, Χίου και Σάμου και των κέντρων υγείας, αλλά και για τον εκσυγχρονισμό του βιοϊατρικού εξοπλισμού. 

Αγροτική παραγωγή και πράσινη μετάβαση

Σε ό,τι αφορά τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, το αναπτυξιακό σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή του φράγματος Τσικνιά στη Λέσβο. Το έργο, προϋπολογισμού 104 εκατ. ευρώ, θα βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων άρδευσης και ύδρευσης του νησιού, με ένα σημαντικό μέρος των πόρων για τη χρηματοδότησή του να προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Παράλληλα, εντός του έτους αναμένεται να ολοκληρωθούν οι συμπληρωματικές εργασίες της κατασκευής του φράγματος Κόρης - Γεφύρι Χίου.

Σε εξέλιξη βρίσκονται έργα της ΔΕΔΔΗΕ, προϋπολογισμού 45 εκατ. ευρώ, που θα συνεισφέρουν στη συνολική αναβάθμιση των ενεργειακών υποδομών της Περιφέρειας και περιλαμβάνουν την κατασκευή υποσταθμών και την υπογειοποίηση δικτύων. Ενώ, υπό σχεδιασμό βρίσκεται η εγκατάσταση δύο νέων υποβρύχιων καλωδίων Μέσης Τάσης (46 χλμ. έκαστο) για τη διασύνδεση της Ικαρίας με τη Σάμο και την κάλυψη της συνολικής ζήτησης της Ικαρίας.

Για τη διαχείριση απορριμμάτων, υλοποιούνται, μεταξύ άλλων, έργα αποχέτευσης, επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων προϋπολογισμού 12,6 εκατ. ευρώ στα Βατερά Λέσβου, δίκτυο αποχέτευσης και εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων προϋπολογισμού 6 εκατ. ευρώ στην Αγιασό, καθώς και δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων του Δήμου Λήμνου, προϋπολογισμού 5,7 εκατ. ευρώ.

Επένδυση και αξία στην περιοχή

Όσον αφορά την επιχειρηματικότητα, το αναπτυξιακό πρόγραμμα περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση έξι έργων ερευνητικών φορέων στη δράση ενίσχυσης του ερευνητικού δυναμικού σε περιοχές με χαμηλή έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, ενώ προωθούνται και οι συνεργασίες φορέων (επιχειρήσεις σε συνεργασία με ερευνητικούς φορείς) σε έργα Έρευνας & Καινοτομίας σε δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας. Τα ερευνητικά έργα συνεργασίας είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2023. 

Για την ενίσχυση της απασχόλησης γίνονται ενέργειες μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα, με έμφαση κυρίως σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο κοινωνικού και εργασιακού αποκλεισμού.

Μέσω του αναπτυξιακού νόμου υλοποιούνται ιδιωτικές επενδύσεις 125,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 0,3 εκατ. ευρώ στον πρωτογενή τομέα, 9,1 εκατ. ευρώ στη μεταποίηση, 110,7 εκατ. ευρώ στον τουρισμό και 5,2 εκατ. ευρώ στις υπηρεσίες. Η στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων ανέρχεται σε 63,7 εκατ. ευρώ (επιχορηγήσεις επενδύσεων και φορολογικές απαλλαγές). Η υπαγωγή των επενδυτικών σχεδίων του αναπτυξιακού νόμου παρουσιάζει: α) ποσοστιαία ετήσια αύξηση κατά 117% από το 2019 στο 2022 β) ποσοστιαία ετήσια αύξηση κατά 56% του συνολικού επενδυτικού κόστους των υπαγόμενων επενδυτικών σχεδίων από το 2019 στο 2022 και γ) ποσοστιαία ετήσια αύξηση των νέων θέσεων εργασίας επενδυτικών σχεδίων αναπτυξιακού νόμου από το 2019 στο 2022 κατά 27%.

Μέσω του νέου αναπτυξιακού νόμου υλοποιούνται ιδιωτικές επενδύσεις 56,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 14,8 εκατ. ευρώ στο καθεστώς «Αγροδιατροφή» και 36,03 εκατ. ευρώ στο καθεστώς «Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων». Η στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων ανέρχεται σε 33 εκατ. ευρώ.