Στην 5η Εκπομπή ‘ΘΑΛΑΤΤΑ’ του Ραδιοφωνικού Σταθμού ΣΤΟ ΝΗΣΙ FM 99, οι οικοδεσπότες Καθηγητές Δρόσος Κουτσούμπας και Γιώργος Κόκκορης από το Τμήμα Ωκεανογραφίας & Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου είχαν προσκεκλημένη την Επίκουρη Καθηγήτρια Αλεξάνδρα Μεζίτη από το Τμήμα Ωκεανογραφίας & Θαλασσίων Βιοεπιστημών. Το θέμα της Εκπομπής ήταν οι «Μικροοργανισμοί και Θαλάσσιο Περιβάλλον - η αόρατη πλειοψηφία».

Η ζωή στον πλανήτη μας ξεκίνησε από τους μικροοργανισμούς. Οι μικροοργανισμοί βρίσκονται παντού αλλά δεν τους βλέπουμε. Ο αριθμός τους στη θάλασσα θα μπορούσε να ξεπεράσει τον αριθμό των άστρων και αν μπορούσαμε να προσθέσουμε τη μάζα τους θα ξεπερνούσε τη μάζα όλων των υπόλοιπων οργανισμών. Οι μικροοργανισμοί επίσης μπορούν να κάνουν σχεδόν τα πάντα και βρίσκονται παντού στους Ωκεανούς καθώς τους συναντάμε ακόμα και στα πιο αφιλόξενα περιβάλλοντα, δηλαδή σε ακραίες θερμοκρασίες, pH και αλατότητες από τα πολύ ρηχά οικοσυστήματα έως και τα μεγαλύτερα βάθη.

Αν και στην καθημερινότητά μας πολλές φορές οι μικροοργανισμοί έχουν συνδεθεί με δυσάρεστα φαινόμενα, όπως οι μολύνσεις και οι ασθένειες, τόσο για άλλους οργανισμούς όσο και για τον άνθρωπο, οι παθογόνοι μικροοργανισμό, δηλαδή αυτοί που προκαλούν αυτά τα προβλήματα, αποτελούν τη μειοψηφία στο σύνολο των μικροοργανισμών, Συγκεκριμένα στη θάλασσα παθογόνοι μικροοργανισμοί εντοπίζονται σε πολύ συγκεκριμένες και επιβαρυμμένες περιοχές. Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι προφανώς σημαντικοί για τη δημόσια υγεία και πρέπει να αντιμετωπίζονται κατάλληλα. Από την άλλη πλευρά οι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι σημαντικοί για πλήθος ωφέλιμων διεργασιών όπως η δέσμευση του CO2, η ρύθμιση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου. Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί είναι οι ρυθμιστές του κλίματος όχι μόνον σε μεγάλη κλίμακα αλλά και σε τοπικό επίπεδο.

Επιπλέον οι μικροοργανισμοί ως συμβιώτες είναι απαραίτητοι για την επιβίωση των ανώτερων εξελικτικά οργανισμών (φυτά και ζώα). Αυτό που ονομάζουμε μικροβίωμα, είναι κρίσιμο για την επιβίωση των ανώτερων οργανισμών στη θάλασσα αλλά και παντού, συνεισφέροντας στην πέψη και την απορρόφηση της τροφής αλλά και στην ανοσία και την άμυνα από άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς. Το συγκεκριμένο κομμάτι του μικροβιώματος είναι πάρα πολύ σημαντικό και για τον Κλάδο των Υδατοκαλλιεργειών. Η παραγωγή από τις Υδατοκαλλιέργειες αυξάνεται και θα συνεχίσει να αυξάνεται εκθετικά αφού υπολογίζεται ότι θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα παροχής αρκετής και πλούσιας σε θρεπτικά τροφής για τον παγκόσμιο πληθυσμό (υπολογίζεται σε περισσότερα από 9 δις μέχρι το 2050). Δεδομένης της τεράστιας σημασίας των Υδατοκαλλιεργειών σήμερα, ο Κλάδος καλείται να ανταποκριθεί σε πολλές προκλήσεις όπως η βιωσιμότητα, το μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα κ.α.. Επίσης ο τομέας των Υδατοκαλλιεργειών δίνει όλο και μεγαλύτερη σημασία στη συνεισφορά του μικροβιώματος στην αποτελεσματική χρήση των τροφών αλλά και στην ευζωία των ζώων. Επίσης εξετάζεται εκτενώς η χρήση προβιοτικών συμπληρωμάτων, δηλαδή μικροοργανισμών που θα αυξάνουν την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών αλλά και θα βελτιώνουν την υγεία των ιχθύων. Τέλος, η καλή κατάσταση της υγείας των ιχθυο-αποθεμάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους μικροοργανισμούς, παθογόνους και μη, αλλά και στις αλλαγές του μικροβιώματος.

Το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου μέσω του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών, αλλά και των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών, παρέχει τη διεπιστημονική γνώση που απαιτείται για τη μελέτη των αλλαγών στη μικροβιακή ποικιλότητα με την χρήση συμβατικών μεθόδων αλλά και σύγχρονων Μοριακών Τεχνικών Αλληλούχησης DNA, Επιπλέον, το Τμήμα υλοποιεί σημαντικό αριθμό Εθνικών και Ευρωπαϊκών έργων, όπου μελετάται η σημασία της μικροβιακής ποικιλότητας σε διαφορετικά περιβάλλοντα, συμβάλλοντας έτσι στην επιστημονική γνώση και ταυτόχρονα εκπαιδεύοντας και απασχολώντας πληθώρα νέων επιστημόνων που αύριο, εφοδιασμένοι με τις κατάλληλες δεξιότητες, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις πολλαπλές προκλήσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον.