«Τι παναπεί… πας και τρως ψουμάρες;»
Η 92χρονη θεία Δέσποινα μίλησε για δίαιτα, αλλά και για την αναγκαιότητα ο άνθρωπος να «αυτοκυβερνιέται» στην παρουσίαση του βιβλίου του ανηψιού της, Βασίλη Κατσίλα
Γράφει η ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ Δημοσίευση 17/4/2025
Δεν ήταν η κεντρική ομιλήτρια. Δεν κρατούσε μικρόφωνο. Δεν ακολούθησε πρόγραμμα, ούτε είχε προετοιμάσει σημειώσεις. Και όμως, στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Βασίλη Κατσίλα με τίτλο «Fuck the Diet», η 92χρονη θεία Δέσποινα (αδερφή της γιαγιάς του συγγραφέα) έκλεψε τις καρδιές όλων, μιλώντας με ντοπιολαλιά και ψυχή, μέχρι που αγκάλιασε τον Παντελή Πατερέλλη.
«Αυτό που ζεις είσαι νέος, λες “δεν βαριέσαι”… έλα που περνάνε τα χρόνια και σε τυχαίνουν. Και δεν φτάνει ούτε η σύνταξη στη τσέπη σου, τίποτα. Περιμένεις τώρα, αν έχεις οικογένεια, να παραγγέλνεις συνέχεια τα φαγιά να έρχονται και να μην μένει τίποτα στην τσέπη σου. Περιμένεις τα παιδιά σου το Σεπτέμβριο που ανοίγουνε τα σχολεία να λες “θέλω λεφτά”; Όχι εμείς, εμείς δεν πηγαίναμε πουθενά. Εγώ πήγαινα στη δουλειά μου και τα πουδαρέλια μου τρέχανε αίμα, που ήταν γυμνά, χωρίς κάψεις.»
Με αυθεντικότητα, στο βιβλιοπωλείο Book and Art, το βράδυ της Μ. Δευτέρας 15 Απριλίου η θεία Δέσποινα δεν μίλησε μόνο για τις δυσκολίες που πέρασε. Μίλησε για την αξιοπρέπεια. Για την ευθύνη. Για τη σιωπηλή περηφάνια εκείνης της γενιάς που έμαθε να στέκεται όρθια χωρίς φωνές- γιατί δεν είχε επιλογή. Τα λόγια της δεν ήταν απλώς αναμνήσεις· ήταν σχόλιο για το σήμερα.
«Αυτά άσχετο είναι με την ομιλία σου», είπε στον συγγραφέα- ανηψιό της, και το ακροατήριο ξέσπασε σε γέλια «αλλά ένα πράγμα σου λέω: δεν πρέπει να απογοητεύεσαι. Ήρθον, ήδον και απήλθον. Ο Θεός που προχωρεί στη ζωή μας… συμβαίνει, κι αρρώστιες. Εδώ βασιλείς πεθαίνουν, και άλλα πράγματα γίνονται. Αλλά η οικογένεια και ο άνθρωπος πρέπει να αυτοκυβερνιέται. Να μην χάνει αυτό το πράγμα που ήταν νέος. Θα λέει: εγώ θα παλέψω. Εγώ δεν έχω κόρ’; Δεν έχω και γαμπρό;;– αλλά είναι η χαρά μου!»
Η φωνή της, ελαφρώς ραγισμένη αλλά σταθερή, κουβαλούσε τα βάρη μιας ζωής γεμάτης εργασία: «45 λεγω χρόνια εργασία έχω. Πήγαινε η Δέσποινα, στάσου εκεί, όρθια, να πληρουθώ. Του κατάλαβες μωρό μου; Ο άνθρωπος κάνει αυτό το πράγμα. Τώρα έχουν βιβλία, μαθαίνουν… τι παναπει πας και τρως ψουμάρεες; Να διαβάσεις, να μορφωθείς. Έχεις οικογένεια; Οικονομία. Το παν του σήμερα. Όχι να φωνάζουμε και να πηγαίνουμε δεξιά και αριστερά και να ξοδεύουμε. Και να έρχεται ο μήνας και να λέμε δεν φτάνουν…»
Η παρέμβασή της δεν αφορούσε μόνο τη θεματική του βιβλίου· άγγιξε κάτι πολύ βαθύτερο. Ήταν μια ειλικρινής υπενθύμιση των αξιών που φαίνεται να ξεθωριάζουν: της αυτάρκειας, της υπευθυνότητας, της φροντίδας για την οικογένεια, της οικονομίας. Και το έκανε χωρίς διδακτισμό, αλλά με αξιοπρέπεια, σοφία και χιούμορ.
Μέχρι που αγκάλιασε τον Παντελή Πατερέλλη γιατί μιλούσε για κείνον πιο πριν, μια που ο γιος του ο Πρόδρομος ήταν στο πάνελ των ομιλητών για το βιβλίο…
Σε μια εποχή όπου τα λόγια κυκλοφορούν άφθονα, η φωνή της γιαγιάς Δέσποινας ακούστηκε σαν καμπάνα και μια ευχάριστη παρότρυνση: να μην απογοητευόμαστε, να παλεύουμε, να μην χάνουμε το μέτρο.
Και τελικά, μέσα από τη ντοπιολαλιά της και το βάθος της εμπειρίας της, μας χάρισε κάτι πολύτιμο: μια στιγμή αλήθειας που θα θυμόμαστε για πολύ καιρό.
