Η αυτόχθονα Κολοβή, η Καζνταγλιώτισσα και η Λαδολιά
Γνωρίστε τις ποικιλίες της ελιάς στη Λέσβο!
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΑΒΗΣ Δημοσίευση 23/5/2024
Οι ελαιώνες της Λέσβου, σε ποσοστό 65 – 70% καλύπτονται από την ποικιλία Κολοβή. Στους ελαιώνες της κεντρικής και νότιας Λέσβου είναι σχεδόν αποκλειστική η καλλιέργεια της Κολοβής. Η καλλιέργεια της Αδραμυτινής κυριαρχεί στην βόρεια και την βορειανατολική Λέσβο. Η Λαδολία καταλαμβάνει ένα ποσοστό περίπου 3 % του ελαιώνα του νησιού. Άλλες ποικιλίες καλλιεργούνται σε ποσοστό μικρότερο του 2%.
α) Η Κολοβή, πήρε την ονομασία της από την μορφή του καρπού της, ο οποίος δεν παρουσιάζει ουρά. Τα κλαδιά του δέντρου εκτείνονται προς τα πλάγια κι όχι προς τα πάνω γι’ αυτό χαρακτηρίζεται ως πλαγιόκλαδη. Ο καρπός της είναι μεσαίου μεγέθους (μεσόκαρπη) με σχέση σάρκας προς πυρήνα 4,5 προς 1. Η ελαιοπεριεκτικότητα του καρπού σε μέσα επίπεδα φθάνει στο 25%. Πρόκειται για μια σπάνια ποικιλία ελιάς που την συναντά κανείς σχεδόν αποκλειστικά σε νησιά του Βορείου Αιγαίου.
β) Η Αδραμυτινή ποικιλία είναι η δεύτερη σημαντικότερη ποικιλία ελιάς που καλλιεργείται στην Λέσβο. Στα βόρεια χωριά του νησιού αποκαλείται με το προσωνύμιο Καζνταγλιώτισσα Τη συναντάμε κατά κύριο λόγο στη βόρεια και βορειοανατολική Λέσβο. Το όνομά της δείχνει πως προήλθε από τον κόλπο του Αδραμυτίου. Δίνει κι αυτή δέντρα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους. Με σχέση σάρκας προς πυρήνα 3 προς 1. Χαρακτηρίζεται ως μεσόκαρπη ποικιλία και ο καρπός έχει ελαιοπεριεκτικότητα που ανέρχεται στο 23%. Το ελαιόλαδο που παράγει έχει γλυκιά γεύση και είναι άριστης ποιότητας.
γ) Η Λαδολιά είναι δέντρο μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους, ορθόκλαδη, ο καρπός που παράγει είναι μεσαίου μεγέθους με σχέση σάρκας προς πυρήνα 4 προς 1. Η περιεκτικότητα του καρπού σε ελαιόλαδο είναι περίπου 28%, ενώ το λάδι που παράγει είναι καλής ποιότητας. Η ποικιλία πήρε το όνομα της από το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της, δηλαδή την μεγάλη περιεκτικότητα του καρπού σε ελαιόλαδο. Ο καρπός αυτής της ποικιλίας κυρίως χρησιμοποιείται ως βρώσιμη ελιά κι όχι ως ελαιοποιήσιμη.
Στο διεθνές συνέδριο «Η ελαιοκαλλιέργεια στη Λέσβο του νέου αιώνα – Προβλήματα και προοπτικές του Λεσβιακού ελαιολάδου» που πραγματοποιήθηκε 10 – 12 Σεπτεμβρίου του 1998 ο γεωπόνος Στρατής Τσιρτσής σημειώνει πως πιθανότατα η Κολοβή είναι αυτόχθονα ποικιλία ελιάς της Λέσβου.
Στο ίδιο συνέδριο ο τότε χημικός της ΕΑΣ Λέσβου Γιώργος Δεληγιάννης αναφερόμενος στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου που παράγεται από τις τοπικές ποικιλίες σημειώνει: «Η κολοβή έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε λάδι, εξαιρετικής ποιότητας, με έντονο άρωμα, απαλή γλυκιά γεύση και είναι από τις καλύτερες ελαιοποιήσιμες ποικιλίες τόσο από πλευράς ελαιοπεριεκτικότητας όσο και ποιότητας. Η αδραμυτινή με συμμετοχή 30% στους ελαιώνες, δίνει λάδι λεπτόρρευστο, με εξαιρετικό άρωμα».
Σε άλλο σημείο τονίζει: «Οι περιοχές στις οποίες καλλιεργείται η ελιά, είναι ορεινές ή ημιορεινές, με ξερικά, φτωχά σε οργανική ουσία εδάφη. Αυτή η ιδιομορφία της καλλιέργειας, σε σχέση με την ποικιλία είναι που προσδίδει στο λεσβιακό ελαιόλαδο την υπεροχή σε γευστικότητα και τον εμπλουτισμό σε αρωματικές ύλες».
Οι ποικιλίες ελιάς του νησιού, σε συνδυασμό με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες δίνουν στο ελαιόλαδο το χαρακτηριστικό χρυσοκίτρινο χρώμα του και την λεπτόρρευστη υφή του.