Παρατηρώ μια φωτογραφία σε ένα απόκομμα εφημερίδας της Μυτιλήνης του 1928 που μου έστειλε η πολύτιμη Μαρία Γρηγορά, προϊσταμένη ή ότι άλλο είναι, της βιβλιοθήκης της Μυτιλήνης. Προσέχω τα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού όσο τουλάχιστον μου το επιτρέπει ετούτο το πολυκαιρισμένο κιτρινισμένο χαρτί. Η πρωταθλήτρια β΄ κατηγορίας Λέσβου, γράφει η λεζάντα, η ομάς «Πρόσκοπος» του ορφανοτροφείου μας.

1929, λίγα χρόνια μετά την Καταστροφή και μια χούφτα προσφυγόπουλα, προφανώς μέλη της προσκοπικής ομάδος του ορφανοτροφείου, φτιάξανε μια ποδοσφαιρική ομάδα. Εκεί στις κάμαρες του παλιού τούρκικου διοικητηρίου. Που έγινε «Άσυλο του εν Λέσβω παιδός» για να στεγάσει τα ορφανά της μεγάλης ιδέας για να καταντήσει σήμερα γενική γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Φτιάξανε το λοιπόν μια ποδοσφαιρικής ομάδα και απλώς…. ΝΊΚΗΣΑΝ. Ναι αμούστακα παιδιά του ορφανοτροφείου, που ζήσανε γιατί κάποιος τα έσπρωξε σε μια βάρκα και πέρασαν.

Μεγαλωμένα το ένα δίπλα στο άλλο με σφιγμένες τις γροθιές σαν που τις σφίγγουν οι πρόσφυγες κι ορκίζονται να νικήσουν.
Γιατί δεν ξέρω αν τα ξέρετε αλλά οι πρόσφυγες, τα προσφυγόπουλα της σημερινής μας ιστορίας, νικούν. Πάντα νικούν.

Κι ας τους κουρεύουν με τη ψιλή, κι ας τους στέλνουν στο 5ο Δημοτικό σχολείο Μυτιλήνης που απομένει μοναχά με αυτά και τα λίγα παιδιά, του εργατομαχαλά της Επάνω Σκάλας, προσφυγόπουλα κι αυτά, κι ας τα ντύνουν ομοιόμορφα, κι ας τα ραντίζουν με φθειρόσκονη, κι ας τα βλέπουν περίεργα, κι ας λένε πως βρωμάν, πως είναι άρρωστα, πως ποιος ξέρει τι αρρώστιες κουβαλάν και θα κολλήσουν τα άλλα τα ντόπια παιδιά, πως είναι κλεφτρόνια και μοναχά να τρώνε ξέρουν… Κι ας ματώνουν από το κλάμα μοναχά το βράδυ στον κοιτώνα.
Τα προσφυγόπουλα, νικούν.
Και σαν μεγαλώσουν λένε τις ιστορίες τους και κάνουν τις επόμενες γενιές να είναι περήφανες για το ότι ο πατέρας, ο παππούς, ο προπάππους ήταν προσφυγόπουλο. Που έσφιξε τα χέρια γροθιές και νίκησε.
Αφήστε το λοιπόν τα προσφυγόπουλα να παίξουν μπάλα. Έτσι κι αλλιώς θα νικήσουν. Και μια μέρα ένα πολυκαιρισμένο κιτρινισμένο χαρτί θα έρθει και θα σας κάνει να ντρέπεστε…

Υ.Γ Στη μνήμη του κυρ Παναγιώτη που έζησε έξη χρόνια στο ορφανοτροφείο, ασυνόδευτό προσφυγάκι μαζί με τους πρωταθλητές της φωτογραφίας. Κι αυτός νίκησε κι ας μην έμαθε ποτέ μπάλα, κι ας μη μου έμαθε ποτέ μπάλα.