Χελιδονίσματα από τα ΚάτωΤριτάκια
Τα παιδιά του δημοτικού σχολείου ξεχύθηκαν στο χωριό τραγουδώντας τα ανοιξιάτικα κάλαντα
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 4/3/2024
Την Παρασκευή 1η του Μάρτη ,οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α΄ και Β΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Κάτω Τρίτους με τις δασκάλες τους κ. Σκανιά Αγγελική και κ. Καλαϊτζή Μαρία , καθώς και με την πολύτιμη βοήθεια της μουσικού του σχολείου κ. Καλέσογλου Δήμητρας, ξεχύθηκαν στο χωριό του Κάτω Τρίτους τραγουδώντας τα ανοιξιάτικα κάλαντα για τον ερχομό της άνοιξης, κρατώντας τη χελιδόνα τους στολισμένη με το ασπροκόκκινο βραχιολάκι και τα κουδουνάκια της.
Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης. Το μήνα αυτό τα παιδιά έφτιαχναν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, το οποίο στόλιζαν . Κρατούσαν επίσης ένα καλάθι γεμάτο με φύλλα κισσού, σημάδι βλάστησης και γονιμότητας Έπειτα το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι σ’ όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών.. Οι νοικοκυρές, που τα υποδεχόταν με χαρά, τ’ ανταμείβανε δίνοντας καλούδια και έπαιρναν κι αυτές φύλλα κισσού απ’ το καλάθι των παιδιών, για να τα βάλουν στη φωλιά της κλώσας τους για γούρι. Είναι σημαντικό ότι το έθιμο αυτό επιβιώνει από τους αρχαίους Έλληνες και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας όπως στη Μακεδονία, Θράκη, Δωδεκάνησα. Πρόκειται για τα λεγόμενα «χελιδονίσματα», τα ανοιξιάτικα κάλαντα.
Τα “χελιδονίσματα” είναι δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στον ερχομό της χελιδόνας, την οποία ταυτίζουν με τον ερχομό της άνοιξης και συνδέονται με την παραγωγή, τη γονιμότητα, το άνθισμα των λουλουδιών και τη βλάστηση.
Η προέλευση των χελιδονισμάτων αγγίζει στους αρχαίους χρόνους και, μάλιστα, στη μινωική εποχή. Η χελιδόνα έγινε ιδιαίτερα αγαπητή από τα αρχαϊκά χρόνια στην Ελλάδα, πέρασε από το Βυζάντιο και πετώντας ασταμάτητα στους αιώνες, έφτασε μέχρι τις ημέρες μας να κελαηδά και να καλωσορίζει την άνοιξη με ευχές. Πρόκειται για αρχαίο αγερμό, που ανήκει στα κάλαντα του Μαρτίου, μέρος εορταστικών εθίμων για την Πρωτοχρονιά, η οποία τότε εορταζόταν την 1η Μαρτίου και όχι την 1η Ιανουαρίου, όπως σήμερα.Το 153 π.Χ. μεταφέρθηκε στην 1η Ιανουαρίου από τους Ρωμαίους. Δύσκολο, όμως, να ξεχαστεί τόσο εύκολα ένα τέτοιο έθιμο κι έτσι κράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως δείχνουν αναφορές και από τους βυζαντινούς χρόνους.Τα δημοτικά αυτά τραγούδια μετατράπηκαν σε παιδικά λαϊκά τραγούδια, τα οποία τραγουδιούνται ακόμα και σήμερα.Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, την 1η του Μάρτη τα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους για να καλωσορίσουν τα χελιδόνια τους, τους αγγελιοφόρους της άνοιξης. Κρατούν στα χέρια τους ένα ξύλινο χελιδόνι και του κρεμούν στο λαιμό κουδουνάκια . Πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα “χελιδονίσματα”, ενώ τα κουδουνάκια συνοδεύουν το τραγούδι τους.
Χελιδονάκι πέταξε
Βρήκε πύργο κι έκατσε
Και γλυκοκελάηδησε
Μάρτη – Μάρτη μου καλέ
Μάρτη – Μάρτη μου καλέ
Και Απρίλη δροσερέ
κι αν χιονίσεις, κι αν κακίσεις
Πάλι Άνοιξη θ’ανθίσεις!