Στο εντυπωσιακό φαράγγι του Βούλγαρη
Η περιοχή της κοιλάδας του Βούλγαρη έχει διανοιχθεί στους ηφαιστειακούς σχηματισμούς του ηφαιστείου της Βατούσας, το οποίο ήταν ενεργό πριν από περίπου 18 εκατομμύρια χρόνια -Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΖΓΟΥΡΝΙΟΣ
Δημοσίευση 11/11/2023
Το νησί της Λέσβου φημίζεται για τα μοναδικά τοπία που διαθέτει σε όλη σχεδόν την έκτασή της. Απέραντα πευκοδάση και ελαιώνες, πλούσια παραποτάμια βλάστηση, ψηλές κορυφές και πεδινές εκτάσεις, πανέμορφες παραλίες, βραχώδη έως ξερά και άγονα μέρη είναι ικανά να εντυπωσιάσουν κάθε ταξιδιώτη.
Μια ακόμα όμως, από τις μοναδικές φυσικές ομορφιές που διαθέτει η Λέσβος, άγνωστη και όχι και τόσο καλά προσβάσιμη, είναι τα φαράγγια της. Ένα από αυτά βρίσκεται στη Δυτική Λέσβο, ανάμεσα στους οικισμούς της Βατούσας και της Άντισσας, όπου δημιουργείται η κοιλάδα του ρέματος Μάρμαντος που καταλήγει στον ποταμό Βούλγαρη, σε ένα τμήμα της οποίας εμφανίζεται ένα εντυπωσιακό φαράγγι.
Η περιοχή της κοιλάδας του Βούλγαρη έχει διανοιχθεί στους ηφαιστειακούς σχηματισμούς του ηφαιστείου της Βατούσας, το οποίο ήταν ενεργό πριν από περίπου 18 εκατομμύρια χρόνια. Μεγάλα ρήγματα που επηρεάζουν και σπάνε τα ηφαιστειακά πετρώματα, δημιούργησαν τις συνθήκες για τη σε βάθος διάβρωση των ηφαιστειακών σχηματισμών. Η δημιουργία του φαραγγιού οφείλεται, λοιπόν, σε μεγάλα γεωλογικά ρήγματα που διασχίζουν τα ηφαιστειακά κροκαλοπαγή πετρώματα που εμφανίζονται στην περιοχή.
Το νερό του ποταμού Βούλγαρη ακολουθεί την κατακερματισμένη ζώνη των ρηγμάτων και διαβρώνει σε βάθος με μεγάλη ταχύτητα δημιουργώντας μια εντυπωσιακή χαράδρα και απόκρημνες βραχώδεις πλευρές. Η δράση του νερού διαβρώνει τους ηφαιστειακούς κροκαλοπαγείς σχηματισμούς και δημιουργεί εντυπωσιακές γεωμορφές, σχηματίζοντας ακόμα και μικρούς καταρράκτες.
Η περιοχή του φαραγγιού αποτελεί προστατευόμενη περιοχή και ιδανικό τόπο για ορνιθοπαρατήρηση και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, καθώς πλήθος σπάνιων πουλιών βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Ακόμη, η σπουδαιότητα της περιοχής προκύπτει από την ύπαρξη αξιόλογου αναπαραγόμενου πληθυσμού των ειδών: Αετογερακίνα (Buteo rufinus), Μαυροπελαργός (Ciconia nigra), Μεσοτσικλιτάρα (Dendrocoposmedius),Σμιρνοτσίχλονο (Emberiza cineracea), Χρυσογέρακο (Falco biarmicus), Κιρκινέζι (Falco naumanni), Μύχος (Puffinusyelkouan) κ.ά.
Τα κυρίαρχα είδη βλάστησης που επικρατούν στην ευρύτερη περιοχή του φαραγγιού είναι αυτά της βαλανιδιάς (Quercusthabulensissubspmacrolepis, Quercuscerris), του πουρνάριου (Quercuscoccifera) και της ελιάς (Oleaeuropaea). Πλάτανος (Platanusorientalis), πικροδάφνη (Neriumoleander), αστοιβή (Sarcopoteriumspinosum) γκορτσιά (Pyrusamygdaliformis ή Pyrusspinosa) αλλά και φτέρη (Pteridiumaquilinum) είναι από τα είδη βλάστησης που ξεχωρίζουν.
Κατά τους χειμερινούς μήνες και την περίοδο των βροχοπτώσεων τα νερά που διασχίζουν την κοιλάδα του φαραγγιού είναι άφθονα με το θέαμα να είναι μαγευτικό. Δυστυχώς, τους μήνες του καλοκαιριού ή τις περιόδους ξηρασίας, τα ρεύματα στερεύουν. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να αποκρύψει από τον επισκέπτη τη μοναδική ομορφιά του τοπίου και τις μοναδικές φυσικές και γεωλογικές ομορφιές που διαθέτει το νησί.
Εντυπωσιακοί γεώτοποι κυριαρχούν σε κάθε γωνιά του Γεωπάρκου Λέσβου αινιγματικά οικοδομήματα που στέκουν αγέρωχα, διαμορφώνοντας ένα ανεπανάληπτο ονειρικό σκηνικό, εκεί όπου ακόμη και ο κάθε ταπεινός βράχος, στη γη του Θεόφραστου, του πρώτου επιστήμονα που δίδαξε τη διάκριση και ταξινόμηση των λίθων, έχει μια ιστορία.
Το νησί της Λέσβου διαθέτει μοναδικό πλούτο γεωλογικών μνημείων και τοπίων φυσικού κάλλους, οικοτόπων και πολιτιστικών μνημείων τα οποία συνέβαλαν στην αναγνώριση και στην ένταξή της στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO από το 2012.
Το Γεωπάρκο Λέσβου αποτελεί ένα ξεχωριστό τόπο καθώς εδώ αποκαλύπτονται σημαντικά τεκμήρια της γεωλογικής ιστορίας της λεκάνης του Αιγαίου των τελευταίων 300 περίπου εκατομμυρίων ετών. Ιδιαίτερης ομορφιάς τοπία και γεωμορφές διαμορφώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων και αποτελούν μάρτυρες της πολύπλοκης γεωϊστορικής εξέλιξής του. Ακόμη, μας δίνει πληροφορίες για τα πρώτα στάδια εξέλιξης του Αιγαίου, την περίοδο μετά την καταστροφή του ωκεανού της Τηθύως, ο οποίος έκλεισε και καταστράφηκε οριστικά πριν από 45 περίπου εκατομμύρια χρόνια.
Σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν την παλαιογεωγραφική και τεκτονική εξέλιξη του ελλαδικού χώρου κατά το Κάτω-Μέσο Μειόκαινο (23-14 εκατ. χρόνια πριν), ο ελλαδικός χώρος με τη Μικρά Ασία αποτελούσαν μία ενιαία ξηρά, ενώ η θάλασσα είχε αποσυρθεί νότια της Κρήτης και των Δωδεκανήσων και δυτικά της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας. Η ενιαία αυτή ξηρά ονομαζόταν Αιγιήδα. Η Λέσβος αποτελούσε τμήμα αυτής της ενιαίας χερσαίας περιοχής, την οποία κάλυπταν πυκνά τροπικά – υποτροπικά δάση. Πριν από 21,5 – 16,5 εκατομμύρια χρόνια στο χώρο του βορειοανατολικού Αιγαίου εκδηλώθηκε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Την περίοδο αυτή δημιουργήθηκαν τα σημαντικά ηφαιστειακά κέντρα αλλά και οι εντυπωσιακές ηφαιστειακές δομές του Γεωπάρκου Λέσβου που οδήγησαν στη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
