Πρότυπα συμπεριφοράς οικογένειας
Γράφει η ΕΛΙΝΑ ΚΟΥΤΣΟΤΑΣΙΟΥ
Δημοσίευση 17/3/2021
Τα πρότυπα συμπεριφοράς οικογένειας είναι όσα μας έδειξαν και έμαθαν στην παιδική ηλικία οι γονείς ή οι κηδεμόνες μας, τα οποία μετέπειτα, στην ενήλικη ζωή μας, έγιναν επαναλαμβανόμενοι μηχανισμοί απόκρισης.
Εξηγώντας τη διαδικασία μάθησης προτύπων συμπεριφοράς της οικογένειας κατά την παιδική ηλικία:
Μηχανισμός αντιμετώπισης προβλημάτων:
Είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε αγχωτικές καταστάσεις και δύσκολα συναισθήματα.
-Πώς χειρίζονταν οι γονείς/κηδεμόνες μας τις στρεσογόνες καταστάσεις και τα «βαριά» συναισθήματα;
Όρια:
Τα όρια είναι ξεκάθαροι περιορισμοί που μπαίνουν, για να μας κρατάνε ασφαλείς και να μας κάνουν να αισθανόμαστε άνετα.
-Είχαν οι γονείς μας ξεκάθαρα όρια; Παραβίαζαν τα δικά μας όρια;
Η δυναμική των σχέσεων:
Η διαδικασία με την οποία αναπτύσσουμε σχέσεις, μαθαίνουμε να επικοινωνούμε και να συνδεόμαστε με τους άλλους.
-Υπήρχαν στην οικογένεια υγιείς σχέσεις;
Πώς βλέπαμε να επικοινωνούν και να συνδέονται τα μέλη της οικογένειάς μας;
Συναισθηματική ρύθμιση:
Το πώς διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, με ποιους τρόπους καθησυχάζουμε τον εαυτό μας και τον ενθαρρύνουμε, ώστε να αντέχει στις καθημερινές εμπειρίες της ζωής.
-Ήταν το γονεϊκό μας πρότυπο δυνατό/ανθεκτικό απέναντι στις δυσκολίες που προέκυπταν; Μπορούσε να αφεθεί και να βιώσει μεγάλη γκάμα συναισθημάτων; Είχε την ικανότητα να τα επεξεργαστεί με ισορροπημένο και υγιή τρόπο;
Θεμελιώδεις αξίες και αρχές της οικογένειας:
Οι κληροδοτούμενες πεποιθήσεις για το ποιοι είμαστε, ποιοι είναι οι άλλοι άνθρωποι, ποιες είναι οι αξίες για τη ζωή, τον κόσμο όπου ζούμε, την κοινωνία , τον πολιτισμό.
-Ποιες αρχές, πεποιθήσεις, παροιμίες ή προκαταλήψεις/στερεότυπα υπήρχαν στο σπίτι όσο ήμασταν παιδιά;
Για παράδειγμα: «Οι γυναίκες/άντρες δεν πρέπει να κάνουν...»
«Η ζωή είναι δύσκολη»
«Όποιος κοιμάται το μεσημέρι είναι τεμπέλης»
Μεγαλώνοντας, εξακολουθούμε να είμαστε παιδιά σε ενήλικα σώματα. Βρίσκοντας τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και κατανοώντας όσα μάθαμε κατά την παιδική ηλικία, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τους λόγους πίσω από τις αντιδράσεις μας. Ανακαλύπτουμε ότι για τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς, που αρκετές φορές μας βγάζουν σε αδιέξοδο, ευθύνεται ο «προγραμματισμός» που είχαμε ως παιδιά.
Μπορούμε πάντα ωστόσο, να ξεμάθουμε κάποιες συμπεριφορές που δεν είναι επιθυμητές και να μάθουμε νέες, να εξελιχθούμε συναισθηματικά και να ωριμάσουμε…
Η Ελίνα Κουτσοτάσιου είναι Ψυχολόγος