Όταν η τηλεόραση ψήφισε «Ναι» και ο κόσμος «Όχι»
Παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Πλειού στη Μυτιλήνη -Πολιτική ανάλυση, δημοσιογραφικός στοχασμός και κοινωνική μνήμη σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στον ρόλο των ΜΜΕ στο δημοψήφισμα του 2015
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 5/7/2025

Σε μια ζωντανή και ουσιαστική εκδήλωση, στον αύλειο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Μυτιλήνης (Χαλίμ Μπέη), πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής 4 Ιουλίου η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γιώργου Πλειού με τίτλο «Δημοψηφίσματα & ΜΜΕ – Πώς το 2015 το ‘Ναι’ των Μέσων έγινε στις κάλπες ‘Όχι’». Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν οι εκδόσεις Τόπος, το βιβλιοπωλείο Book and Art και η ηλεκτρονική εφημερίδα stonisi.gr.
Στο βιβλίο αναλύεται ο καθοριστικός ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σε δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν σε ευρωπαϊκές χώρες μετά την οικονομική κρίση του 2008, με ιδιαίτερη έμφαση στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015. Η μελέτη, βασισμένη σε ερευνητικά δεδομένα από το Εργαστήριο Κοινωνικής Έρευνας στα ΜΜΕ του Τμήματος ΕΜΜΕ του ΕΚΠΑ, φωτίζει το φαινόμενο "μπούμερανγκ" και τις συνέπειές του στο πολιτικό και επικοινωνιακό πεδίο.
Την παρουσίαση τίμησαν με τις παρεμβάσεις τους τέσσερις ομιλητές, ο καθένας εκ των οποίων προσέγγισε το έργο από διαφορετική σκοπιά.Ο Χρήστος Κουρούτζας, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τοποθετήθηκε πάνω στις κοινωνιολογικές διαστάσεις της σχέσης πολιτικής εξουσίας, πολιτών και ΜΜΕ, τονίζοντας τη σημασία της ερμηνείας του δημοψηφίσματος όχι μόνο ως πολιτικής πράξης, αλλά και ως κοινωνικού φαινομένου. Επεσήμανε πώς η συλλογική στάση των πολιτών επηρεάστηκε —και εν τέλει αντέδρασε— απέναντι σε έναν «συγκεντρωτικό και καθοδηγητικό» λόγο των Μέσων.
Ο Γιάννης Ζερδελής, πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ν. Λέσβου, κατέθεσε τη δική του πολιτική εμπειρία από την περίοδο του δημοψηφίσματος. Ανέδειξε τις πιέσεις που ασκήθηκαν, όχι μόνο προς την κοινωνία, αλλά και προς τα ίδια τα πολιτικά πρόσωπα, από ένα πλέγμα οικονομικών και μιντιακών δυνάμεων. Υπογράμμισε τη σημασία της αποτύπωσης αυτής της περιόδου σε βιβλία όπως του Γ. Πλειού, προκειμένου να μην ξεχαστεί ή αλλοιωθεί η μνήμη των γεγονότων.
Ο Θράσος Αβραάμ, δημοσιογράφος της ηλεκτρονικής εφημερίδας stonisi.gr, επικεντρώθηκε στο πώς παρουσιάζονται στο βιβλίο οι πρακτικές των δημοσιογράφων και η στάση των ίδιων των ΜΜΕ την περίοδο του 2015. Τόνισε ότι το βιβλίο αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο αυτοκριτικής για τον δημοσιογραφικό κόσμο και συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση της κρίσης αξιοπιστίας που ταλανίζει τα ελληνικά Μέσα. Αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα ευρήματα της μελέτης που αποτυπώνουν την μονομέρεια της κάλυψης και την απόπειρα χειραγώγησης της κοινής γνώμης.
Ο ίδιος ο Γιώργος Πλειός, Καθηγητής και συγγραφέας του βιβλίου, παρουσίασε βασικά σημεία της έρευνας, εξηγώντας το πώς το φαινόμενο "μπούμερανγκ" –όπου η επιμονή των ΜΜΕ στο «Ναι» γύρισε τελικά εις βάρος τους– καταγράφηκε εμπειρικά και θεωρητικά. Ανέλυσε επίσης τις μεσοπρόθεσμες συνέπειες εκείνης της περιόδου στο τοπίο της ελληνικής ενημέρωσης, με έμφαση στην κρίση εμπιστοσύνης και την αυξανόμενη στροφή των πολιτών σε εναλλακτικές πηγές πληροφόρησης.
Τη συζήτηση συντόνισε με επιτυχία η δημοσιογράφος Αναστασία Σπυριδάκη, δίνοντας χώρο για διάλογο και παρεμβάσεις από το κοινό.
Η εκδήλωση, που αποτελεί την τέταρτη παρουσίαση του βιβλίου στην Ελλάδα, είχε ιδιαίτερη συναισθηματική και συμβολική βαρύτητα, καθώς πραγματοποιήθηκε στον γενέθλιο τόπο του συγγραφέα, τη Μυτιλήνη. Κοινό και ομιλητές συμφώνησαν πως το βιβλίο δεν αποτελεί μόνο μια επιστημονική συμβολή, αλλά και ένα εργαλείο πολιτικής αυτογνωσίας – και μνήμης.