Το ελαιόλαδο που παράγεται από τις τοπικές ποικιλίες της Λέσβου (Κολοβή και Αδραμυτινή) έχει εκπληκτικά γευστικά και αρωματικά. Ωστόσο για να αναδειχθούν αυτά πρέπει να εφαρμόζονται οι κάθε φορά ενδεδειγμένες πρακτικές στα στάδια της καλλιέργειας, της ελαιοποίησης και της αποθήκευσης του ελαιολάδου. Τα παραπάνω τονίσθηκαν στην ημερίδα που διοργάνωσε η Ομάδα Παραγωγών Papadellis Olive Oil σε συνεργασία με το ΓΕΩΤΕΕ Παράρτημα Αιγαίου το Σάββατο 7 Ιουνίου.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι προαναφερόμενες πρακτικές αυτές μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς κόστος (π.χ. χαμηλότερες θερμοκρασίες στα ελαιοτριβεία) ή με μικρό κόστος και θα αναβαθμίσουν κατά πολύ την ποιότητα του ελαιολάδου που παράγεται στο νησί.

Μία από τις σωστές επισημάνσεις που έγιναν κατά την διάρκεια της ημερίδας είναι πως θα ήταν λάθος να γίνει προσπάθεια να παραχθεί στη Λέσβο (και στην χώρα συνολικά) ελαιόλαδο από υπερπυκνης φύτευσης ελαιώνες. Διότι η γεωμορφολογία του εδάφους, στις περισσότερες ελαιοκομικές περιοχές της χώρας δεν ευνοεί τέτοιας μορφής καλλιέργειες. Φυσικά μπορούν και πρέπει να ληφθούν μέτρα βελτίωσης της παραγωγικότητας των υφιστάμενων ελαιώνων με αξιοποίηση της νέων στοιχείων που φέρνουν η επιστημονική γνώση και οι νέες τεχνολογικές εφαρμογές.

Στο περιθώριο της ημερίδας ο ελαιοτριβέας και έμπορος ελαιολάδου Χαράλαμπος Παπαδέλλης δήλωσε στην κάμερα του «Ν»:  «Θα προσπαθήσουμε να εκπαιδεύσουμε σιγά σιγά τους παραγωγούς στο τί πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε ένα βέλτιστο προϊόν και να δώσουμε ταυτότητα στο ελαιόλαδο της Λέσβου ώστε να μπορέσει να κερδίσει τη θέση που του αξίζει στην παγκόσμια αγορά».

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ελαιοκαλλιέργεια

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής στο Εργαστήριο Δενδροκομίας, Τμήματος Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών – γεωπόνος Πέτρος Ρούσσος εξήγησε στην κάμερα του «Ν»: «Όλοι βιώνουμε τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής έτσι και η ελιά. Η υψηλή θερμοκρασία το καλοκαίρι και την άνοιξη όπως επίσης και ο ήπιος χειμώνας μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην ελαιοκαλλιέργεια. Πέρυσι ήταν μια κακή χρονιά για την ελιά γιατί ο χειμώνας δεν ήταν αρκετά κρύος. Οι πολλές ζέστες αυξάνουν την ανάγκη για πότισμα, το οποίο σημαίνει ανάγκη να δώσουμε λεφτά για την ελαιοκαλλιέργεια. Επίσης αυξάνονται και αλλάζουν οι εχθροί της ελιάς με αποτέλεσμα να αυξάνεται πάλι το κόστος γιατί πρέπει ο παραγωγός να κάνει μεγαλύτερες και περισσότερες εφαρμογές».

Οι συνθήκες στην αγορά του ελαιολάδου

Ο έμπορος ελαιολάδου Δημήτρης Φάββας μας είπε:  «Η αγοράς ψάχνει να βρει μια καινούργια ισορροπία, μετά από δύο χρόνια έλλειψης προϊόντων, φέτος έρχεται να ισορροπήσει σε ποσότητες. Ο παραγωγός βάλλεται, νιώθει αδύναμος, εκτιμώ ότι η λύση θα έρθει μόνο αν αξιώσουμε το ελληνικό brand. Το ελληνικό ελαιόλαδο μπορεί να πάρει προστιθέμενη αξία τυποποιημένο στις αγορές του κόσμου. Αυτό σημαίνει σκληρή δουλειά για να μπορεί κάθε μέρα κάποιος καταναλωτής στον κόσμο να θέλει να πάρει το λάδι της Λέσβου το λάδι της Ελλάδος.

Ο ίδιος σε άλλο σημείο ανέφερε: «Ο λεσβιακός ελαιώνας να συνεχίσει προς αυτή την κατεύθυνση και όχι στο να παράγει βιομηχανικό ελαιόλαδο γιατί το βιομηχανικό ελαιόλαδο δυστυχώς είναι κάτι που μπορεί να το παράγει ο καθένας, εντατικοποιημένα βιομηχανοποιημένα και να το παράγει με πολύ χαμηλότερο κοστολόγιο από ότι ο παραγωγός της Λέσβου».

Να στηριχθεί το ΠΓΕ Λέσβος

Ο εισαγωγέας τροφίμων στην Ολλανδία Δημήτριος Λέτας επισήμανε:  «Το ΠΓΕ-Λέσβος  (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης – Λέσβος) πρέπει να είναι κοινός στόχος όλων των παραγωγών. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ήδη κάποιοι παραγωγοί που καταβάλλουν προσπάθειες για το ΠΓΕ-Λέσβος και έχουν την ένδειξη της πιστοποίησης στα προϊόντα τους. Αυτές οι πρωτοβουλίες είναι εξαιρετικά σημαντικές και πρέπει να ενισχυθούν». Έχοντας την εμπειρία της Ολλανδίας ο κ. Λέτας αναφέρθηκε στην ανάδειξη των ΠΟΠ προϊόντων της χώρας και σημείωσε: «το Gouda Holland που είναι ΠΓΕ και το Holland's Gouda που είναι ΠΟΠ. Υποστηρίζονται από επαγγελματικές οργανώσεις μέσω στοχευμένων καμπανιών εξαγωγικής δραστηριότητας και ενεργή παρουσία σε διεθνές εκθέσεις. Η χρηματοδότηση  αυτών των οργανώσεων προέρχεται από τις συνεισφορές των παραγωγών ανάλογα με την ποσότητα που παράγουν  καθώς και από δημόσιους πόρους και συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχει κάποιος που να μην γνωρίζει το τυρί Gouda; Γιατί να μην έχει και η Λέσβο ένα ανάλογο φορέα;»

Πρακτικές που πρέπει να αλλάξουν στην παραγωγή ελαιολάδου

Ο γευσιγνώστης ελαιολάδου Μανώλης Σαλιβαράς ανέλυσε τις επιπτώσεις που υπάρχουν στο ελαιόλαδο από τις λανθασμένες πρακτικές. Αναφερόμενος στην ανάγκη φιλτραρίσματος του ελαιολάδου είπε:
«Αν αφήσω τη μούργα, θα έχω λίγο περισσότερα από αυτά τα συστατικά, αλλά θα έχω μικρό χρόνο ζωής στο ελαιόλαδό μου. Ενώ αν τα αφαιρέσω, θα έχω μια μικρή πτώση της τάξης – από ό,τι έχουμε μετρήσει στο εργαστήριο – το 350 θα μου γίνει 320-310 mg ανά κιλό, αλλά από την άλλη θα αυξήσω φοβερά το χρόνο ζωής του ελαιολάδου μου, ειδικά όσον αφορά τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή, θα έχω ένα ελαιόλαδο που θα κρατήσει περισσότερο, χωρίς να αναπτύξει ελαττώματα.

Δυστυχώς, τα ελαιόλαδα δεν είναι όπως κάποια καλά κρασιά. Κάθε μέρα που περνάει είναι εις βάρος τους. Όλες οι λιπαρές ύλες αναπόφευκτα θα ταγγίσουν, θα οξειδωθούν με την πάροδο του χρόνου. Είναι αναπόφευκτο. Η διαδικασία της οξείδωσης είναι κάτι που δεν σταματά ούτε μέσα στην κατάψυξη. Μπορεί να την επιβραδύνω φοβερά, αλλά ακόμα συνεχίζεται».

Σε άλλο σημείο αναφέρθηκε στην ανάγκη αποκλειστικής χρήσης τελάρων για την μεταφορά του καρπού στα ελαιοτριβεία χαρακτηριστικά είπε: «Σταματάμε τώρα τη χρήση κάθε είδους σάκου, είτε πλαστικού είτε του καφέ τους γιούτινους.

Θα δούμε τρομερά αποτελέσματα στην ποιότητα του ελαιολάδου, χωρίς να κάνουμε τίποτα άλλο. Θα χρησιμοποιούμε μόνο πλαστικά τελάρα, αυτά των περίπου 20 κιλών. Δεν πετάμε στις ελαιοπυρήνες πράγματα. Αυτό είναι περισσότερο για τους ελαιουργούς. Είναι πρώτη ύλη για ένα επόμενο προϊόν, το πυρηνέλαιο. Δεν είναι σκουπίδι.

Ελέγχουμε τα πάντα, για λιπαντικά και λοιπά. Οι ελαιουργοί, τα πρώτα τους ελαιόλαδα μετά τη λίπανση, πρέπει να τα βάζουν στην άκρη. Να τα ελέγχουν με τα εργαστήρια και να βλέπουν. Αν είναι προβληματικά, πρέπει να μπαίνουν στην άκρη.

Τώρα θα σας δώσω και κάποια μηνύματα για το σπίτι. Μαζέψτε τον καρπό σας πριν μαυρίσει. Από τη στιγμή που μαυρίζει και μετά, είναι υπερώριμος, αρχίζει και έχει προβλήματα. Πολλά ελαιόλαδα σήμερα, από κάποιες ποικιλίες που μαυρίζουν νωρίς, όπως η Μεγαρήτικη ελιά για παράδειγμα, είναι ήδη από την πρώτη στιγμή που γεννιούνται ελαττωματικά. Γιατί έχουν αναπτυχθεί ζυμώσεις στο ελαιόλαδο από την υπερωρίμανση.

Παρακολουθήστε τον καιρό και μαζέψτε τον καρπό σας όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από 20°C. Αποφύγετε να πατάτε τον καρπό σας. Σταματήστε τώρα τη χρήση των τσουβαλιών. Μεταφέρετε τον καρπό άμεσα. Σταματήστε να πιέζετε τους ελαιουργούς για ποσότητα. Είναι λάθος.

Η χώρα μας δεν μπορεί να πάει με ποσότητες. Να συναγωνιστούμε ποιους; Τους Ισπανούς που ετοιμάζονται να βγάλουν μέχρι το 2030 ή 2040 – αν θυμάμαι καλά – 4.000.000 τόνους;».

Εξαιρετικές ποικιλίες η Κολοβή και η Αδραμυτινή

Πολύ καλά χαρακτηριστικά έχουν οι ποικιλίες της Λέσβου Κολοβή και Αδραμυτινή όμως πρέπει να αναδειχθούν. Χαρακτηριστικά ο κ. Σαλιβαράς είπε:
«Θα σας πω για τις δύο ποικιλίες σας: την Κολοβή και την Αδραμυτινή. Δεν μπορώ να ξεχάσω ότι αυτές οι δύο ποικιλίες – και ειδικά η Κολοβή – ήταν αυτές οι πρώτες που στην Ελλάδα μπόρεσαν και στάθηκαν έξω σε διαγωνισμούς και έφεραν πολύ ψηλά βραβεία.

Όταν πρωτοανακαλύψαμε αυτά τα ωραία αρώματα της Κολοβής που, αν την ελαιοποιήσεις σωστά, σου δίνει αυτό το φοβερό, μαγικό άρωμα του κοτσανιού της ντομάτας, μαζί με κάποια άλλα αρώματα βοτάνων. Άρα, έχετε δύο πολύ δυνατές ποικιλίες. Η Αδραμυτινή μπορεί να μην έχει το κοτσάνι της ντομάτας, αλλά έχει πολύ ωραία αρώματα από εσπεριδοειδή, κυρίως αν συλλεχθεί σωστά, τη σωστή ώρα, και ελαιοποιηθεί σωστά.

Έχετε δύο μαγικές ποικιλίες. Μπορείτε να τις κάνετε περισσότερες λόγω της κλιματικής αλλαγής που έχει ήδη έρθει. Έχετε δύο μαγικές ποικιλίες, αλλά – πιστέψτε με – δεν έχετε ούτε εσείς, ούτε οι υπόλοιποι στην Ελλάδα το καλύτερο ελαιόλαδο στον κόσμο. Δυστυχώς.

Μάλιστα, παρατηρώ το εξής: πριν από κάποια χρόνια, ήμασταν μαγεμένοι με τα ελαιόλαδα της Μυτιλήνης – πραγματικά μαγεμένοι – ειδικά με την Κολοβή. Είχαμε να το λέμε για αυτή την ποικιλία. Με την πάροδο των χρόνων, δυστυχώς, έχει πέσει πολύ η ποιότητα. Πείτε ότι φταίει οι τιμές που κάποια χρόνια έπεσαν χαμηλά, οι παραγωγοί δεν ενδιαφέρονταν πια, οι αγρότες… Πείτε ότι είναι η κλιματική αλλαγή – δεν ξέρω. Εγώ νομίζω ότι όλα αντιμετωπίζονται. Το είδαμε και αυτό με την παρουσίαση του καθηγητή του κ. Ρούσου που είπε για την ακαρπία. Βλέπουμε τι φταίει για την ακαρπία και το διορθώνουμε. Όλα μπορούν να διορθωθούν.

Και περιμένουμε πολλά πράγματα από το δικό σας νησί, από τον δικό σας τόπο – τέταρτο σε αριθμό ελαιόδεντρων στην Ελλάδα – με δύο πάρα πολύ ωραίες, ενδιαφέρουσες ποικιλίες, με πάρα πολύ ωραία αρώματα και με δυνατά πικρά και πικάντικα, αν μαζευτούν λίγο πιο νωρίς. Περιμένουμε πολλά από αυτές τις ποικιλίες γιατί είναι πραγματικά πάρα πολύ καλές, αλλά εσείς θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι δεν είμαστε εκεί που νομίζετε και εκεί που θέλετε – μπορούμε όμως να φτάσουμε, αν προσπαθήσουμε».

Χαιρετισμοί

Χαιρετισμό στην εκδήλωση απεύθυνε ο βουλευτής της Ν.Δ. Χαράλαμπος Αθανασίου. Μεταξύ άλλων ανέφερε πως η στρεμματική επιδότηση των ελαιώνων θα πληρωθεί ως τις 30 Ιουνίου και απέδωσε την καθυστέρηση πληρωμής στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης ανέφερε πως η Λέσβο δεν είναι μεταξύ των περιοχών της χώρας που καταγράφονται τα μεγάλα προβλήματα με τις παράνομες αγροτικές επιδοτήσεις. Συγκεκριμένα είπε «Εδώ έχουμε κάνει πίνακες ολόκληρους κάτω και με μια ομάδα βουλευτών οι οποίοι καταγόμαστε από αγροτικές περιοχές και ασχολούμεθα με το θέμα αυτά και του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σας λέω ότι τα νησιά τα δικά μας δεν έχουν τέτοια μεγάλα προβλήματα που να απαξιώνουν και τους ανθρώπους της Λέσβο αλλά και γενικότερα να υπάρχουν δυσμενείς καταστάσεις σε κεντρικό επίπεδο»

Ο  Πρόεδρος του Παραρτήματος Αιγαίου του ΓΕΩΤΕΕ Παναγιώτης Κατσαβέλλης αναφέρθηκε στο δύσκολο χειμώνα που πέρασαν οι ελαιοπαραγωγοί του νησιού και τόνισε την ανάγκη στήριξης του κλάδου. Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης στον χαιρετισμό του καυτηρίασε το γεγονός ότι οι ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου παίρνουν το 1/3 των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλουν στον ΕΛΓΑ και θύμισε πως σε άλλες περιοχές της χώρας τα βοσκοτόπια φθάνουν μέχρι την Βουλγαρία. Σε ότι αφορά το ελαιόλαδο τόνισε την ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη εξωστρέφεια και οι ημερίδες για την ποιότητα του προϊόντος να γίνονται στο εξωτερικό και όχι στο νησί.  Τέλος η Αντιπεριφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Αναστασία Αντωνέλλη υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρξουν μέτρα στήριξης της ελαιοκαλλιέργεια στη Λέσβο και διαρθρωτικές πολιτικές για την ανάταξη του κλάδου.

Το συντονισμό της εκδήλωσης έκανε η δημοσιογράφος Πέλλυ Γιακουμή.

Δείτε εδώ το βίντεο: