Αφιέρωμα της Εθνικής Πινακοθήκης στον Θεόφιλο
Η «Ωραία Αδριάνα των Αθηνών» στο κεντρικό κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 24/3/2025

Σαν σήμερα, το 1934, έφυγε από τη ζωή στη Μυτιλήνη ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, αφήνοντας πίσω του ένα ανεκτίμητο εικαστικό έργο που γέφυρωνε τη μυθολογία, την ιστορία και τη λαϊκή παράδοση. Στο πλαίσιο του αφιερώματός της στον σπουδαίο δημιουργό, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου προβάλλει το έργο του «Η Ωραία Αδριάνα των Αθηνών», το οποίο εκτίθεται στον 2ο όροφο του Κεντρικού Κτηρίου.
Ο Θεόφιλος, γνωστός για την αγάπη του στη βυζαντινή και λαϊκή ζωγραφική, αποτύπωσε στους πίνακές του έναν κόσμο γεμάτο θεούς, ήρωες, ιστορικές προσωπικότητες και απλούς ανθρώπους της εποχής του, συνδέοντας το παρελθόν με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Το έργο «Η Ωραία Αδριάνα των Αθηνών», φιλοτεχνημένο το 1930, είναι χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας του: αραιωμένο λάδι σε μουσαμά, διαστάσεων 92 x 43,7 εκ. Σε αυτό αποτυπώνεται η μορφή μιας κομψής Αθηναίας της εποχής, με την ιδιαίτερη, σχεδόν εικονογραφική αισθητική του καλλιτέχνη.
«Η Ωραία Αδριάνα των Αθηνών» παίζει την κιθάρα της καθισμένη κάτω από μια κερασιά, φορτωμένη με καρπούς, σε έναν κήπο στολισμένο με ανθισμένες γλάστρες, όπου κυκλοφορεί ένα παγώνι. Έχει τα μαλλιά λυμένα και φοράει όμορφα πολύχρωμα ρούχα. Η σκηνή περιβάλλεται από ένα ζωγραφικό κόκκινο πλαίσιο. Το σχέδιο έχει ασφαλώς λάθη, αλλά μπορούμε να θαυμάσουμε τα στοιχεία εκείνα που έκαναν κριτικούς και ζωγράφους να θεωρούν τον Θεόφιλο ένα μοντέρνο καλλιτέχνη.
Ο λαϊκός ζωγράφος αποφεύγει την τρίτη διάσταση, όπως ακριβώς και οι μοντέρνοι ζωγράφοι. Όλη η εικόνα αναπτύσσεται χωρίς προοπτική, στην επιφάνεια. Προσέξτε πώς ζωγραφίζει, για παράδειγμα, τη μια γλάστρα πίσω από την άλλη. Η πιο μακρινή γλάστρα απλώς ανεβαίνει πιο ψηλά. Ούτε μικραίνει ούτε αποδίδεται προοπτικά. Τα περιγράμματα είναι καθαρά και προσδιορίζουν τα όρια του χρώματος.
Είναι θαυμαστός ο τρόπος που ο Θεόφιλος χειρίζεται το χρώμα. Όλα τα χρώματα, που είναι ζωηρά, κρατιούνται στον ίδιο δυνατό τόνο. Έτσι ενοποιείται η επιφάνεια. Η ώχρα στο έδαφος και στην μπλούζα του κοριτσιού, με κόκκινους ίσκιους, η μπλε φούστα, οι γαλάζιες κάλτσες με μπλε σκιές, ο γαλάζιος ουρανός, συνθέτουν μια πλούσια αρμονία που γοητεύει το θεατή.»