Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Β. Κοφτερού με τίτλο «Δοκίμιο για το Ελληνικό Σαντούρι» που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2019 από τις εκδόσεις «Φίλιππος Νάκας» αποτελεί την εμπλουτισμένη και συμπληρωμένη έκδοση, ακολουθώντας τις δύο προηγούμενες που έγιναν πριν 28 και 22 χρόνια. Η πολυσχιδής δραστηριότητα του συγγραφέα στον χώρο της μουσικής περιλαμβάνει το καλλιτεχνικό του έργο (συμμετοχή σε μουσικά σχήματα και δισκογραφία), το διδακτικό του έργο (μαθήματα και σεμινάρια σαντουριού, έκδοση του εγχειριδίου διδασκαλίας Μελίφθογγο Ελληνικό Σαντούρι από τις εκδόσεις Φίλιππος Νάκας το 2005) και το ερευνητικό-επιστημονικό του έργο (εισηγήσεις σε συνέδρια και ημερίδες, αρθρογραφία, δημοσίευση μουσικών καταγραφών, κ.λπ.). Τα βιβλία του αξιοποιούνται ως πανεπιστημιακά συγγράμματα και συναντώνται στις βιβλιογραφικές αναφορές μουσικο-λαογραφικών μελετών που εκπονούνται σε ακαδημαϊκά ιδρύματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Στις σελίδες του «Δοκιμίου για το Ελληνικό Σαντούρι» αποκαλύπτεται το ενδιαφέρον του συγγραφέα για την καταγραφή της μουσικής παράδοσης που συνδέεται με το σαντούρι, όπως αυτή εκδηλώνεται ιστορικά στον ελλαδικό χώρο. Στη νέα έκδοση διατηρείται η δομή των προηγούμενων, αλλά ενσωματώνονται οι νεότερες πληροφορίες που προέκυψαν από το 2000 και μετά.

Αρχικά, στο βιβλίο παρουσιάζεται η ιστορική επισκόπηση των χορδόφωνων οργάνων που ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια του σαντουριού και επισημαίνονται τα κύρια οργανολογικά χαρακτηριστικά τους σε παλιούς και νεότερους πολιτισμούς. Όπως καταδεικνύεται από τη μελέτη των οργανολογικών τύπων, το σαντούρι που συναντάται στον ελλαδικό χώρο ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια του σαντουριού της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπη. Η χρήση του στην Ελλάδα μαρτυρείται σε πηγές στον ημερήσιο τύπο από τον 19ο αιώνα και έπειτα. Επίσης, διαπιστώνεται ότι το σαντούρι διαδόθηκε μέσω των Μικρασιατών προσφύγων, επισημαίνεται η ευρεία χρήση του στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ μέσα από τις πηγές, εντοπίζεται η χρήση του τόσο σε εκδηλώσεις των πληθυσμών της υπαίθρου όσο και σε αστικούς χώρους ψυχαγωγίας.

Οι πολύχρονες επιτόπιες έρευνες του συγγραφέα έφεραν στο φως πολλές πληροφορίες για τους οργανοπαίχτες του σαντουριού στην Ελλάδα. Έτσι, στο βιβλίο περιέχεται εκτενής λίστα παλιών και νέων εκτελεστών, οργανωμένη ανά γεωγραφική περιφέρεια και εμπλουτισμένη με αρχειακό φωτογραφικό υλικό. Επίσης, παρατίθενται εκτενή βιογραφικά σημειώματα των σημαντικότερων δεξιοτεχνών του σαντουριού (μεταξύ των οποίων του Τάσου Διακογιώργη, ο οποίος υπήρξε και δάσκαλος του Δ. Κοφτερού) με έμφαση σε σημαντικούς παλιούς Λέσβιους σαντουριέρηδες (Ν. Καλαϊτζής, Γ. Σουσαμλής, Γ. Χατζέλλης, κ.λπ.). Τέλος, γίνεται αναφορά στη σχετική με το σαντούρι μουσική δραστηριότητα που ανέπτυξαν οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική.

Η ιδιότητα του συγγραφέα ως δεξιοτέχνη του σαντουριού, του έδωσε τη δυνατότητα να παραδώσει ένα έργο που ενσωματώνει τόσο τα βιωματικά στοιχεία όσο και τα επιστημονικο-τεχνικά εργαλεία που κατέκτησε μέσω της μουσικής του εκπαίδευσης και της ερευνητικής του δραστηριότητας. Έτσι, στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου περιγράφονται με δημιουργικό τρόπο όλα τα τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με το σαντούρι (ο πίνακας-διάταξη του οργάνου, η τεχνική παιξίματος, ο ρόλος του σε ένα μουσικό σύνολο, η δυνατότητα αυτοσχεδιασμού, κ.λπ.). Μάλιστα, μέσα από παραδείγματα ρυθμών, μαρτυριών οργανοπαιχτών και αποκρυσταλλωμένων προσωπικών εμπειριών αναδεικνύονται γενικά και ειδικά στοιχεία στη χρήση του τόσο ως όργανο συνοδείας όσο και ως σολιστικό όργανο.

Οι όποιες αναφορές σε μουσικό υλικό τεκμηριώνονται με συγκεκριμένες παραπομπές σε παλιές ηχογραφήσεις που μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να αναζητήσει στη σχετική δισκογραφία. Επίσης, στο βιβλίο περιλαμβάνονται αναλυτικές και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατασκευή και το κούρδισμα του σαντουριού, ενώ παρατίθεται και σχετικό φωτογραφικό υλικό. Ακόμα, εμπεριέχεται μία εμπλουτισμένη λίστα με όλους τους γνωστούς (παλιούς και νέους) κατασκευαστές σαντουριού στον ελλαδικό χώρο.

Η δραστηριότητα του Δ. Κοφτερού έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάδοση του σαντουριού στην Ελλάδα σε εκτελεστικό επίπεδο (δεξιοτεχνία), σε κατασκευαστικό επίπεδο (αφού συνέβαλε καταλυτικά στη διάχυση της γνώσης για την κατασκευή των σαντουριών στην Ελλάδα), αλλά και στη διάδοση του σχετικού με το σαντούρι μουσικού ρεπερτορίου (και ιδιαίτερα του Μυτιληνιού).

Σε πρώτο επίπεδο, το «Δοκίμιο για το Ελληνικό Σαντούρι» αποτελεί μέγιστη προσφορά στον πολιτισμό της Λέσβου, τον τόπο που γεννήθηκε, μεγάλωσε και διαμένει τα τελευταία χρόνια, έναν τόπο με ιδιαίτερα αξιόλογη μουσική παράδοση της οποίας και ο ίδιος είναι αναπόσπαστο κομμάτι. Κυρίως, όμως, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πολύτιμο σύγγραμμα με σημαντική θέση ανάμεσα στις επιστημονικές μελέτες των μουσικών παραδόσεων του ελλαδικού χώρου και του λαϊκού πολιτισμού εν γένει.