Από πού πάνε για Brexit;
Η ιστορία έχει τον δικό της τρόπο να εκδικείται…
Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΛΙΛΑ Δημοσίευση 10/4/2019
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα εξετάζει την Βρετανία στην εποχή του Brexit και δεν θα μπορεί να εξηγήσει γιατί ένας λαός επέλεξε να μειώσει την ισχύ και την επιρροή του στον κόσμο, με την πεποίθηση ότι έκανε ακριβώς το αντίθετο. Κι αν πολλοί βλέπουν, λανθασμένα, τώρα, το Brexit ως ένα οικονομικό ζήτημα, αυτό που θα διδάξει η ιστορία είναι ότι ήταν κατά κύριο λόγο πολιτικό.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πολιτική διαίρεση στη Βρετανία από τον 17ο αιώνα μέχρι σήμερα που ήρθε για να μείνει. Ακόμα και αν το βρετανικό κοινοβούλιο αναγκαστεί τελικά να δεχτεί τη συμφωνία αποχώρησης της Τερέζα Μέι, τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός θα αισθανθεί ότι έχει προδοθεί ή, στην καλύτερη περίπτωση, ότι έπεσε θύμα μιας πράξης αυτοκαταστροφικής ανοησίας.
Η πρωθυπουργός της Βρετανίας συστηματικά έχει καταστήσει αυτές τις διαιρέσεις βαθύτερες προσποιούμενη ότι υπάρχει εθνική ομοφωνία σχετικά με την απόφαση του δημοψηφίσματος.
Ωστόσο, Σκωτσέζοι και Ιρλανδοί εθνικιστές έχουν ξεσηκωθεί επειδή η ανεξαρτησία της Σκωτίας και η ιρλανδική ενότητα μπορούν να ελπίζουν να πραγματωθούν στο μέλλον με την ΕΕ και όχι μέσα σε μια βαλτωμένη, ξενοφοβική κι απομονωμένη Αγγλία.
Το ιρλανδικό ζήτημα προβάλλει και πάλι, αλλά έχουν αλλάξει οι συσχετισμοί, με την Άνγκελα Μέρκελ από το Δουβλίνο να διαμηνύει πως «η Γερμανία θα σταθεί στο πλευρό της Ιρλανδίας», καθώς στο μέλλον αυτή θα είναι στην ΕΕ και όχι η Βρετανία.
Οι αποδείξεις για την αλλαγή της ισορροπίας και ισχύος έγιναν ακόμα πιο εμφανείς, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το Brexit, με τις Βρυξέλλες να διαθέτουν όλα τα ισχυρά χαρτιά στα χέρια τους.
Σήμερα η Βρετανία ζητεί παράταση με τον επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ να δηλώνει πως για να δοθεί θα πρέπει να εξυπηρετεί «συγκεκριμένο σκοπό». Ο Μπαρνιέ σημείωσε ότι το «νέο στοιχείο» που θα μπορούσε να είναι καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις είναι η διεξαγωγή συνομιλιών μεταξύ της πρωθυπουργού, Τερέζα Μέι και του ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, προκειμένου να διασφαλιστεί μια «θετική πλειοψηφία» υπέρ της συμφωνίας με την ΕΕ για «συντεταγμένη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου». Σε αυτή την περίπτωση άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.
«Η διάρκεια μίας παράτασης πρέπει να συνδέεται με τον στόχο, «για να την κάνουμε τι», και εξαρτάται από το τι θα πει αύριο η κυρία Μέι», δήλωσε ο Μπαρνιέ, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Λουξεμβούργο, μετά την ολοκλήρωση της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ με θέμα τη προετοιμασία της αυριανής Συνόδου Κορυφής.
Σε ένα ορισμένο επίπεδο, η εξήγηση της κρίσης που βασανίζει τη Βρετανία δεν είναι μυστήριο: η παγκοσμιοποίηση έχει προκαλέσει πολιτικές κρίσεις σε όλο τον κόσμο που διαφέρουν από ορισμένες απόψεις, αλλά έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, όπως η αποβιομηχάνιση, η αυξημένη κοινωνική ανισότητα, η μετανάστευση και η αποξένωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, που φτωχοποιούνται.
Αλλά αυτό δεν μας λέει γιατί η πολιτική κρίση στο Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται, τώρα, χειρότερη από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη. Η εξήγηση κρύβεται πάλι στην ιστορία των σχέσεων της γηραιάς Αλβιώνας με την ηπειρωτική Ευρώπη.
Η Βρετανία προσπαθούσε παραδοσιακά να αποφεύγει μια κρίση στις σχέσεις της με τις ηπειρωτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις ταυτόχρονα με μια κρίση που ενίοτε απειλούσε την ενότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά το Brexit κατάφερε να παράξει και τα δύο ταυτόχρονα.
Η «θαυμάσια απομόνωση» ήταν μια επικίνδυνη ιδέα για τη Βρετανία ακόμα και όταν βρισκόταν στο απόγειο της δόξας της στα τέλη του 19ου αιώνα και μοιάζει ακόμη χειρότερη και πιο επικίνδυνη σήμερα.
Η ιστορία έχει τον δικό της τρόπο να εκδικείται…