Παταγώδη αποτυχία του υπουργείου Ναυτιλίας και της Κυβέρνησης στην διαχείριση των άγονων ακτοπλοϊκών γραμμών προκύπτει από την απάντηση του αρμόδιου υπουργού Χρήστου Στυλιανίδη σε σειρά ερωτήσεων που είχαν κατατεθεί στην Βουλή για τα προβλήματα στην ακτοπλοϊκή σύνδεση της Λήμνου και του Αη Στράτη με το Λαύριο.

Στην εκτενή απάντηση που έδωσε ο υπουργός αναφέρει πως η καθυστέρηση στην προκήρυξη του διαγωνισμού οφείλεται στη διαδικασία έγκρισης των πιστώσεων για τη χρηματοδότηση του επιδοτούμενου ακτοπλοϊκού δικτύου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) πριν την έκδοση της προκήρυξης. Δηλαδή η κυβέρνηση απέφυγε να δεσμεύσει έγκαιρα τους πόρους για τις άγονες γραμμές προκειμένου να χρηματοδοτήσει άλλες δράσεις του Προγράμματος. Διότι οι πιστώσεις που πρόκειται να δοθούν για τις άγονες γραμμές είναι γνωστές από την ψήφιση του προϋπολογισμού κάθε έτους, δηλαδή οι πιστώσεις για την περίοδο 2024 – 2025 είναι γνωστές από το Δεκέμβριο του 2023, καθώς τότε ψηφίσθηκε ο προϋπολογισμός του 2024.

Η μη παράταση της σύμβασης δρομολόγησης του πλοίου Aqua Blue στην γραμμή Λαύριο δικαιολογείται από το υπουργείο με το επιχείρημα πως επρόκειτο για απευθείας ανάθεση. Επίσης αναφέρεται πως από τις 24 Οκτωβρίου το υπουργείο είχε εκδώσει πρόσκληση για εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την γραμμή χωρίς να υπάρξει κανένα ενδιαφέρον. Έτσι αποφασίσθηκε να βγει από την γραμμή ο Αη Στράτης. Η αλήθεια είναι πως την άρνηση της πλοιοκτήτριας εταιρείας να συνεχίσει την δρομολόγηση του Αqua Blue την γνώριζε από τις αρχές Οκτωβρίου τουλάχιστον. Αλλά δεν έκανε τίποτα για να βρει άλλο πλοίο. Είναι χαρακτηριστικό πως η πλοιοκτήτρια εταιρεία του πλοίου Άνεμος ενημερώθηκε από παράγοντες της Λήμνου πως αναζητείται πλοίο για την γραμμή Λαύριο – Αη Στράτης – Λήμνος – Καβάλα, στις αρχές του Νοεμβρίου.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο, στην απάντηση του κ. Στυλιανίδη, είναι πως ο διαγωνισμός για τις άγονες γραμμές που αφορούν το Βόρειο Αιγαίο θα ολοκληρωθεί στις 13 Δεκεμβρίου. Κάτι που σημαίνει πως αν υπάρξουν ενστάσεις και δικαστικές προσφυγές κατά των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, τότε τα νησιά κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς συνδέσεις λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.  Θυμίζουμε πως τα ίδια προβλήματα είχαν παρουσιαστεί και το 2023 αφού και τότε το υπουργείου Ναυτιλίας αποδείχθηκε ανίκανο να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει έγκαιρα το διαγωνισμό για τις άγονες ακτοπλοϊκές γραμμές.

Όλη η απάντηση του υπουργού Ναυτιλίας Χρήστου Στυλιανίδη στις ερωτήσεις που κατατέθηκαν στην Βουλή έχει ως εξής:

Επί των διαλαμβανομένων στις εν θέματι Ερωτήσεις γνωρίζεται ότι, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία του ν. 4948/2022 (Α' 125), οι πλοιοκτήτριες εταιρείες υποβάλλουν μέχρι την 31η Ιανουαρίου έκαστου έτους δηλώσεις δρομολόγησης των πλοίων τους σε δρομολογιακές γραμμές του ενδεικτικού ακτοπλοϊκού δικτύου της χώρας, για την δρομολογιακή περίοδο από 01/11 κάθε έτους μέχρι την 31/10 του επομένου έτους. Εφόσον δεν υποβληθούν δηλώσεις δρομολόγησης ή από αυτές που υποβλήθηκαν δεν καλύπτονται πλήρως οι πάγιες ανάγκες του μεταφορικού έργου, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π.), προβαίνει στη δημοσίευση πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη σύναψη συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας, κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ.), στο οποίο συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι των Επιμελητηρίων, των ναυτικών πρακτόρων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των πλοιοκτητών κ.λπ..

Αναφορικά με τον σχεδιασμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) για την ακτοπλοϊκή συγκοινωνία της Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου, σημειώνεται ότι η νέα προκήρυξη του αρχικού μειοδοτικού διαγωνισμού για τις άγονες γραμμές περιόδου 2024-2025 (υπ' αριθμ. 2252.1.1/73526/24/15-10-2024 προκήρυξη - ΑΔΑ: Ψ2Δ54653ΠΩ-8Μ6), με ημερομηνία διεξαγωγής αυτού την 13-12-2024 (ΑΔΑ: 98Λ54653ΠΩ-ΞΦΞ), περιλαμβάνει τις ακόλουθες δρομολογιακές γραμμές:

α) «ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ - ΛΗΜΝΟΣ και επιστροφή», σε συνέχεια δρομολογίων από την Αλεξανδρούπολη, με τρία (03) δρομολόγια την εβδομάδα κατά τη θερινή περίοδο,

β) «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΛΗΜΝΟΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ - ΧΙΟΣ - ΒΑΘΥ ΣΑΜΟΥ και επιστροφή» με ένα (01) δρομολόγιο την εβδομάδα, καθ' όλη τη διάρκεια της δρομολογιακής περιόδου (ήτοι μέχρι 31-10-2025),

γ) «ΚΑΒΑΛΑ - ΛΗΜΝΟΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ - ΧΙΟΣ - ΒΑΘΥ ΣΑΜΟΥ - ΑΓΙΟΣ ΚΗΡΥΚΟΣ και επιστροφή» με ένα (01) δρομολόγιο την εβδομάδα, καθ' όλη τη διάρκεια της δρομολογιακής περιόδου,

δ) «ΚΑΒΑΛΑ - ΛΗΜΝΟΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ ή ΣΙΓΡΙ ΛΕΣΒΟΥ - ΧΙΟΣ - ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ και επιστροφή» με ένα (01) δρομολόγιο την εβδομάδα για το χρονικό διάστημα θερινής περιόδου,

ε) ϊ)«ΛΑΥΡΙΟ - ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - ΛΗΜΝΟΣ και επιστροφή» με τρία (03) δρομολόγια την εβδομάδα καθ' όλη τη διάρκεια της δρομολογιακής περιόδου,

ϊϊ)«ΛΑΥΡΙΟ - ΜΕΣΤΑ ΧΙΟΥ - ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - ΛΗΜΝΟΣ και επιστροφή» με ένα (01) δρομολόγιο την εβδομάδα, από 02-06-2025 έως 31-08-2025, με υποχρέωση ελεύθερης προσέγγισης των δρομολογίων προς την Καβάλα άνευ καταβολής μισθώματος και με δυνατότητα προσέγγισης σε έναν ενδιάμεσο λιμένα μετά από σύμφωνη γνώμη του Σ.Α.Σ. και

στ) «ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ - ΛΗΜΝΟΣ και επιστροφή», με επτά (07) δρομολόγια την εβδομάδα, καθ' όλη τη διάρκεια της δρομολογιακής περιόδου με την υποχρέωση εκτέλεσης επιπλέον δύο (02) δρομολογίων το μήνα άνευ καταβολής μισθώματος για μεταφορά καυσίμων και οχληρών φορτίων.

Διευκρινίζεται ότι, ως προς την ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης του αρχικού μειοδοτικού διαγωνισμού για τις δρομολογιακές γραμμές με σύναψη σύμβασης ή συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας της νέας περίοδου 2024-2025, η καθυστέρησή της οφείλεται στη διαδικασία έγκρισης πιστώσεων για τη χρηματοδότηση του επιδοτούμενου ακτοπλοϊκού δικτύου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) πριν την έκδοση της προκήρυξης. Η διαδικασία προβλέπει την εκτέλεσή της μέσω ενός νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (Ο.Π.Σ.).

Παρά ταύτα, σημειώνεται ότι οι συμβάσεις που εξυπηρετούν καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου τις γραμμές «Θεσσαλονίκη - Λήμνος - Μυτιλήνη - Χίος - Βαθύ Σάμου - Καρλόβασι Σάμου - Φούρνοι - Άγιος Κήρυκος Ικαρίας - Μύκονος - Σύρος - Πειραιάς και επιστροφή», «Καβάλα - Λήμνος - Μυτιλήνη - Χίος - Βαθύ Σάμου - Καρλόβασι Σάμου - Φούρνοι - Άγιος Κήρυκος Ικαρίας - Μύκονος - Σύρος - Πειραιάς και επιστροφή» και «Άγιος Ευστράτιος-Λήμνος και επιστροφή», έχουν ήδη παραταθεί, έως την 31/12/2024 (ΑΔΑ: ΨΙ3Τ4653ΠΩ-ΤΜ4).

Αντίθετα, η σύμβαση που εξυπηρετούσε τη γραμμή α) «Λαύριο - Άγιος Ευστράτιος- Λήμνος και επιστροφή», και β) «Λαύριο - Μεστά Χίου - Άγιος Ευστράτιος- Λήμνος και επιστροφή», δεν μπορεί να παραταθεί, καθώς είχε συναφθεί με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (αρθρ. 11 του ν. 4948). Για την κάλυψη της γραμμής το Υπουργείο εξέδωσε την υπ' αριθ. πρωτ. 2252.1.1/76490/24/24-10-2024 «Πρόσκληση σύναψης σύμβασης ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας προς εξυπηρέτηση δρομολογιακών γραμμών», για την οποία δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από κάποια πλοιοκτήτρια εταιρεία. Για την κάλυψη του συγκοινωνιακού κενού, το Υ.ΝΑ.Ν.Π., κατόπιν έκτακτης συνεδρίασης του Σ.Α.Σ., που τροποποίησε τη γραμμή, δημοσίευσε πρόσκληση μεταξύ άλλων, για τη γραμμή «Λαύριο - Άγιος Ευστράτιος - Λήμνος και επιστροφή», ή σε περίπτωση μη υποβολής προσφορών ή απόρριψης αυτών, «Λαύριο - Λήμνος και επιστροφή», με υποχρέωση ελεύθερης προσέγγισης των δρομολογίων προς την Καβάλα (άνευ καταβολής μισθώματος). Στην πρόσκληση αυτή εκδήλωσε ενδιαφέρον η εταιρεία «ΜΠΛΟΥ ΣΤΑΡ ΦΕΡΡΙΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΝΑΕ», με την οποία συνήφθη σύμβαση με έναρξη εκτέλεσης δρομολογίων, την 11/11/2024, με τρία δρομολόγια την εβδομάδα με το Ε/Γ-Ο/Γ «ΠΡΕΒΕΛΗΣ» Ν. Ρεθύμνου 6 στη γραμμή «Λαύριο - Λήμνος και επιστροφή».

Παράλληλα, κατόπιν πρωτοβουλίας του Υπουργείου, εγκρίθηκαν ελεύθερες προσεγγίσεις του Ε/Γ- Ο/Γ «ΜΠΛΟΥ ΣΤΑΡ ΜΥΚΟΝΟΣ» Ν.Π. 10882 στον Άγιο Ευστράτιο, στο πλαίσιο των δρομολογιακών γραμμών από Θεσσαλονίκη και Καβάλα προς Πειραιά και επιστροφή, δύο φορές την εβδομάδα, (κάθε Τρίτη και Παρασκευή από Πειραιά), έως 31/12/2024. Μάλιστα, κατόπιν αιτημάτων τοπικών φορέων, εγκρίθηκε από 22/11/2024 τροποποίηση δρομολογίων του Ε/Γ-Ο/Γ «ΠΡΕΒΕΛΗΣ» Ν. Ρεθύμνου 6 προκειμένου να επιτυγχάνεται καλύτερη ανταπόκριση με τα δρομολόγια του Ε/Γ-Ο/Γ «ΜΠΛΟΥ ΣΤΑΡ ΜΥΚΟΝΟΣ» Ν.Π. 10882. Επισημαίνεται ότι για τους μόνιμους κατοίκους του Αγίου Ευστρατίου η πλοιοκτήτρια εταιρεία του εν λόγω πλοίου παρέχει ειδικές εκπτώσεις ως ακολούθως:

• 100% στα ατομικά εισιτήρια στην οικονομική θέση και στα εισιτήρια των Ι.Χ. οχημάτων και μηχανών, στις διαδρομές «Άγιος Ευστράτιος- Λήμνος» και «Λήμνος - Άγιος Ευστράτιος»,
• 50% έκπτωση στα ατομικά εισιτήρια σε όλους τους τύπους θέσεων (εκτός της Super Οικονομικής, της Special Οικονομικής) και τις καμπίνες (εκτός της κατηγορίας Lux), στις διαδρομές από Άγιο Ευστράτιο προς Πειραιά ή Θεσσαλονίκη ή Καβάλα ή Μυτιλήνη, καθώς και στις αντίστοιχες διαδρομές προς Άγιο Ευστράτιο.
• 50% έκπτωση στα εισιτήρια Ι.Χ. οχημάτων και μηχανών, στις διαδρομές από Άγιο Ευστράτιο προς Πειραιά ή Θεσσαλονίκη ή Καβάλα ή Μυτιλήνη, καθώς και στις αντίστοιχες διαδρομές προς Άγιο Ευστράτιο.

Επιπρόσθετα οι συνδέσεις του Αγίου Ευστρατίου και της Λήμνου, τόσο από το Λαύριο όσο και στην τοπική δρομολογιακή γραμμή (Αγ. Ευστράτιος-Λήμνος) υπάγονται σε ανώτατες επιτρεπόμενες τιμές ναύλων, σύμφωνα με τη υπ' αριθ. 2252.2-4/78203/24/31-10-2024 Εγκύκλιο ΥΝΑΝΠ/Α.Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ./ΔΘΣ Β'με θέμα «Καθορισμός συνδέσεων λιμένων για τις οποίες πληρούνται οι προϋποθέσεις της υπ' αριθ. 3323.1/02/08/21-03-2008 απόφασης (Β' 530)» (ΑΔΑ:6ΩΠ14653ΠΩ-ΠΡΣ)

Τέλος, όσον αφορά την στελέχωση των πλοίων της ακτοπλοΐας με ναυτεργάτες, επισημαίνεται ότι η οργανική σύνθεση πληρώματος των πλοίων που εκτελούν πλόες, συνολικής απόστασης άνω των 30 ν.μ. από λιμένα αφετηρίας μέχρι τελικό λιμένα προορισμού καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 177/1974 (Α' 64).