× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Σαν απόκληρος χωρίς πατρίδα: «Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων» της Θεσσαλονίκης

Γράφει η Ξένια Γερμενή

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 16/2/2019

Σαν απόκληρος χωρίς πατρίδα: «Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων» της Θεσσαλονίκης
' χρόνος ανάγνωσης
Ιστορική Έρευνα/ Δοκίμιο
Λέων Α. Ναρ
“Ξανά στη Σαλονίκη”
Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων
Στον γενέθλιο τόπο (1945-1946)
Προλεγόμενα: Στράτος Ν. Δορδανάς
Εκδόσεις: ΠΟΛΙΣ (2018)
Τιμή: 14,00 €
“Ξανά στη Σαλονίκη"! Ο τίτλος εστιάζει στη λαχτάρα των Ελληνών Εβραίων της Θεσσαλονίκης και στο εσωτερικό τους πρόσταγμα "Ξανά στη Ζωή". Ωστόσο, για ποια ζωή και επιστροφή του πληθυσμού της Εβραικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης δικαιούμαστε να μιλάμε, ύστερα από τόσα χρόνια ;

Με συστηματική ανάλυση του αρχειακού υλικού τόσο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (Ι.Κ.Θ.) όσο και της εφημερίδας Ισραηλιτικόν Βήμα από το 1945 έως 1947, η μεταδιδακτορική διατριβη του Λέοντα Ναρ έρχεται να ρίξει φως στους σκοτεινούς προβληματισμούς της Μεταπολεμικής περιόδου που αφορούν την πολισμική και πολειακή ταυτότητα και υπόσταση των Ελλήνων Εβραίων:

1) Στην ρητορική της αντιπαράθεσης της μεταπολεμικης Ι.Κ.Θ. με το κράτος (1945-47) σχετικά με τις προσπάθειες επανάκτησης των λεηλατημένων και κατασχεμένων περιουσιών (κινητών και ακίνητων) των μελών της Κοινότητας.

2) Στις αγωνιώδεις προσπάθειες της ίδιας της Κοινότητας σχετικά με την εφαρμογή και λήξη νομοθετικών πράξεων που αφορούσαν την ταυτότητα, την περιουσία και την κοινωνική δομή των μελών της (Ν.205/1945 και μεταφορά της περιουσίας σε 'μεσεγγυούχους' Ελληνες πολιτες).

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

3) Σην ένταση των σχέσων μεταξύ Ι.Κ.Θ. και της “σκιώδους” Υπηρεσίας Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών (Υ.Δ.Ι.Π.) και μετέπειτα Κεντρικής Υπηρεσίας Εκκαθαρίσεως και Αποδόσεως Ισραηλιτικών Περιουσιών (Κ.Υ.Δ.Ι.Π.), της αμερικάνικης Joint και UNRA.

4) Tην προσπάθεια επανάκτησης της χαμένης τιμής, αξιοπρέπειας και προσωπικότητας των Εβραίων της Σαλονίκης, που καταπατήθηκαν τόσο από τις Κατοχικές Δυνάμεις, όσο και από τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας, τους δοσιλογους και προδότες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

5) Την ρητορική της “εκδίκησης” και της απονομης δικαιοσύνης.

6) Την προσπάθεια αποκατάστασης του Εβραϊκού νεκροταφείου και των αρχείων ενος κόσμου, που αφανίστηκε και βρέθηκε σε "ομηρία".

7) Την πρώτη προσπάθεια κοινοτικών μεταπολεμικων εκλογών, που έδωσαν την δυνατότητα να ακουστουν οι αναγκες και η “φωνή” των μελών της εναπομεινουσας Εβραϊκής Κοινότητας.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

8) Ο ρόλος και η συμβολή της εφημερίδας Ισραηλιτικόν Βήμα στην ανάδειξη των ανωτέρω προβληματισμών και προσπαθειών.

Τέλος, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι το παρόν δεν αποτελεί απλώς άλλη μια βιβλιογραφική μελετη της ιστορίας και γενοκτονίας των Ελληνων Εβραίων, είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ανάγκης να μη ξεχαστεί και να μη σβηστεί τίποτα από την μνήμη μας. Αντίθετα, μας βοηθά να αγκαλιάσουμε με στοργή, κατανόηση και σεβασμό τα ίδια τα θυματα, τους ομήρους, τους επιζήσαντες και να ανάψουμε ένα κερί στη μνήμη τους.

Εδώ κλείνω με ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Ρίκα Μπενβενίστε, “Λούνα” (Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ: 2017) : "Χωρίς την ψευδαίσθηση της 'γνώσης', μακριά από τον πειρασμό της εξημέρωσης, όπως όταν νομίζουμε ότι κατανοούμε τα βάσανα των άλλων, επιδίωξα την απλή-εκ των υστέρων, πάντα- διάσωση από την αφάνεια. Όταν δεν προϋποθέτει μια δήθεν γνωστή ιστορία, η ιστορική αφήγηση μπορεί αν μη τι άλλο, να έχει μια στοχαστική λειτουργία. Αλλά, ακόμη κι αν αυτό δεν συμβεί, τότε-έτσι κι αλλιώς-ας είναι ένα kaddish για τη Λούνα". Ενα kaddish για την μετέωρη επιστροφή και τη μετέωρη μνήμη ενός Ολοκαυτώματος στη Σαλονίκη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο ΑΠΘ, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000) και το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ, ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί, (Καστανιώτης), το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα (Γαβριηλίδης), ενώ το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012 (Καπόν, με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας, σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα (Μεταίχμιο). Τέλος, το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του Δεν σε ξέχασα ποτέ (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης), που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017.

Κείμενά του για θέματα φιλολογίας, ιστορίας και λογοτεχνίας, καθώς και βιβλιοκρισίες του έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά (έντυπα και ηλεκτρονικά), ενώ έχει επιμεληθεί 6 βιβλία (ιστορικού περιεχομένου και παιδικής λογοτεχνίας). Είχε μόνιμη στήλη στις εφημερίδες Έθνος (2017-2018) και Μακεδονία της Κυριακής (2006-2008). Γράφει στο Parallaximag.gr και στο περιοδικό Θεσσαλονικέων Πόλις. Εργάζεται ως φιλόλογος στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

«Το Τελευταίο Αγγιγμα» της Μαρίνας Σταμάτη ταξιδεύει...

Θα προβληθεί στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου «Anatomy: Crime and Horror»
ΒΙΒΛΙΟ

Βιβλία υπέροχα που αξίζει να διαβάσετε

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΔΑΦΙΩΤΗ*
ΔΡΑΣΕΙΣ

Παρουσιάζονται στη Μυτιλήνη τα Πολιτιστικά Masterplans του Βορείου Αιγαίου

Την Τρίτη 4 Νοεμβρίου, στις 10:00 το πρωί, στο Επιμελητήριο Λέσβου
ΘΕΑΤΡΟ

«Οι Ηλίθιοι» του Νιλ Σάιμον στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης

Η Θεατρική ομάδα του Παγγεραγωτικού επιστρέφει με μια απολαυστική κωμωδία
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης STELARC επίτιμος Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Τελετή αναγόρευσης την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου στη Μυτιλήνη
ΘΕΑΤΡΟ

Μαθήματα θεάτρου σε παιδιά και ενήλικες

Από το Θεατρικό Εργαστήρι του Δήμου Μυτιλήνης
ΒΙΒΛΙΟ

Η Ελένη Σβορώνου στο Book and Art

Το Σάββατο στις 18:30, η πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας επισκέπτεται το Book and Art, προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους σε μια μαγική περιπέτεια γνώσης και φαντασίας
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

«Ο πολιτισμός και η κοινωνική μέριμνα είναι επένδυση στον άνθρωπο»

Ο Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού και Κοινωνικής Μέριμνας Βορείου Αιγαίου Μιχάλης μίλησε για τις δράσεις, τα έργα και τις κοινωνικές πρωτοβουλίες της Περιφέρειας
ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΜΟΥΣΙΚΗ

«Απ’ το Αϊβαλί ως τον Κλαπάδο»

Μια μουσική γέφυρα μνήμης και ψυχής από τον Μάνο Σιμιτσή και τη Γεωργία Ανδριώτου -Δέκα τραγούδια που αφηγούνται την ιστορία του ξεριζωμού, της νοσταλγίας και της ταυτότητας των Μικρασιατών, μέσα από μια συγκινητική μουσική σύμπραξη
ΒΙΒΛΙΟ

Βιβλία ιδιαίτερα που ξαφνιάζουν ευχάριστα

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΔΑΦΙΩΤΗ*
ΒΙΒΛΙΟ

Τα βιβλία στη Μυτιλήνη, έρχονται στο σπίτι σας!

Μια αξιόλογη προσπάθεια από την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης για τους συμπολίτες μας που έχουν κινητικά προβλήματα και δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Από τη Λέσβο στη μεγάλη οθόνη της Θεσσαλονίκης το «Beachcomber»

Η νέα ταινία του Αριστοτέλη Μαραγκού, εμπνευσμένη από τον Νίκο Καββαδία και γυρισμένη εξ ολοκλήρου στη Λέσβο, διεκδικεί διάκριση στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης