Στο προηγούμενο άρθρο μου στην «Πλατεία» μιλάγαμε για τον βοτανικό πλούτο του νησιού και ιδιαίτερα τις ορχιδέες, οπότε φυσικό επακόλουθο ήταν για να μην αδικήσουμε τα αγαπημένα μας πουλάκια να μιλήσουμε σήμερα για αυτά.

Οι περισσότεροι δεν το ξέρουν στο νησί αλλά η Λέσβος είναι από τους δημοφιλέστερους προορισμούς παρατήρησης πουλιών στην Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 5,000 Birdwatchers (πουλάκηδες όπως τους λέμε στο νησί) επισκέφτηκαν το νησί μας τις καλές τουριστικά χρονιές. Οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται και ξαναέρχονται στο νησί, ίσως και 2 φορές στον ίδιο χρόνο, και πραγματικά μετά την αναχώρηση τους μετρούν τις ημέρες μέχρι την επόμενη επίσκεψη τους. Τα τελευταία χρόνια με τη συνδρομή ντόπιων παρατηρητών της φύσης αναδεικνύεται ότι αξίζει κανείς να επισκεφθεί τη Λέσβο για παρατήρηση πουλιών όχι μόνο την Άνοιξη αλλά και το Φθινόπωρο, σε περιόδους που η τουριστική κίνηση στο νησί είναι νεκρή.

Ο οικοτουρισμός, και η παρατήρηση πουλιών ειδικότερα, βρίσκονται σε μεγάλη άνθιση σε όλον τον κόσμο. Στη Μεγ. Βρετανία η RSPB (Royal Society for the Protection of Birds – Βασιλική Εταιρία προστασίας πουλιών) ξεπερνάει το 1 εκατομμύριο μέλη, ενώ στις ΗΠΑ περισσότερο από 50 εκατομμύρια πολίτες αυτοπροδιορίζονται ως φυσιολάτρες – «πουλάκηδες». H Λέσβος είναι ένας ιδανικός προορισμός καθώς διαθέτει διαφορετικά είδη οικοσυστημάτων και τα πουλιά είναι εύκολα προσβάσιμα ακόμα και από το αυτοκίνητο των παρατηρητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή την περίοδο που έρχονται οι περισσότεροι πουλάκηδες είναι δύσκολο να βρει αυτοκίνητο να νοικιάσεις σε όλο το νησί. Σύμφωνα δε με έρευνες του Πανεπιστημίου Αιγαίου οι πουλάκηδες ξοδεύουν τουλάχιστον 1,5 φορά περισσότερα απ’ότι ο μέσος επισκέπτης του νησιού, συμβάλλοντας έτσι με το παραπάνω στην τοπική οικονομία.

Το παράξενο είναι ότι αυτό το κύμα οικοτουρισμού δεν ήρθε ύστερα από σχεδιασμένες κινήσεις κάποιων τοπικών παραγόντων αλλά εξαιτίας των ενεργειών κάποιων ξένων οικοξεναγών που ήρθαν στο νησί μας, είδαν τον πλούτο που έχει, και με δικές τους ενέργειες προώθησαν τον οικοτουρισμό σε συνεργασία με λίγους ξενοδόχους. Παρόλαυτα οι τοπικοί μας «άρχοντες» εξακολουθούν να βλέπουν το περιβάλλον και τους «τρελο-οικολόγους», ως τροχοπέδη των αναπτυξιακών σχεδίων που έχουν για το νησί μας και ποτέ δεν έκατσαν να ακούσουν τι τους αρέσει και γιατί έρχονται αυτοί οι άνθρωποι στο νησί και τι στραβά βλέπουν στον τόπο μας. Επιχειρώντας να ακούσουμε τους πουλάκηδες τους ζητήσαμε να μας απαντήσουν στα δυο αυτά ερωτήματα.

Στα θετικά του νησιού είναι ότι συνδυάζει την άγρια ζωή της Ευρώπης και της Μικράς Ασίας. Την άνοιξη έχει πολύ μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών πουλιών αλλά και πολύ πλούσια χλωρίδα. Το νησί έχει πολύ ιδιαίτερη γεωλογία, με μεγάλη ποικιλία οικοσυστημάτων και εύκολη πρόσβαση, καθώς δεν είναι πολύ μεγάλο και μπορείς εύκολα να πας παντού. Σημαντικό θεωρούν ότι το νησί δεν καταστράφηκε από τον μαζικό τουρισμό όπως άλλα μέρη, οι άνθρωποι είναι πολύ φιλικοί και τους αρέσει ο τρόπος ζωής του νησιού, που έχει κάποια στοιχεία παράδοσης που δεν έχει αλλοιωθεί. Όπως όλοι οι επισκέπτες του νησιού εκτιμούν την γαστρονομία, το ιδιαίτερο το φαγητό του νησιού, ως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του χαρακτήρα του.

Στα άσχημα του νησιού πρώτα απόλα οι περισσότεροι αναφέρονται τα σκουπίδια, μπάζα που βλέπουν ανεξέλεγκτα τριγύρω. Ο Φρανκ που έρχεται 26 χρόνια στο νησί και έχει μετρήσει 46 ταξίδια, επισημαίνει μια μείωση των πουλιών τα τελευταία χρόνια, και ανησυχεί για την αύξηση χρήσης ζιζανιοκτόνων στη γεωργία. Επισημαίνεται επίσης ότι δυσανασχετούν για τον τρόπο που φέρονται οι ντόπιοι σε κάποιες περιπτώσεις στα ζώα (σκυλιά, άλογα). Τέλος αναφέρουν ότι ανησυχούν για τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τους υγροτόπους με μπαζώματα, «καθαρισμούς» των ποταμών που καταστρέφουν τους οικοτόπους στην κοίτη τους, και ιδιαίτερα την αποκαρδιωτική εικόνα που συνάντησαν φέτος βλέποντας την λιμνοδεξαμενή «Μετόχι» κατεστραμμένη από την Περιφέρεια όπως ενημερώθηκαν, λες και θέλουν οι τοπικές αρχές να διώξουν τους επισκέπτες της φύσης.

Το ζήτημα είναι εάν εμείς θα καταλάβουμε επιτέλους αυτόν τον πλούτο που έχει το νησί μας ή θα συνεχίσουμε να πετάμε σκουπίδια και μπάζα και να καταστρέφουμε τα οικοσυστήματα με κρατική μάλιστα μέριμνα. Οι ίδιοι οι πουλάκηδες επισημαίνουν ότι στοίχημα για το μέλλον αποτελεί να γίνει η Λέσβος ανταγωνιστικός προορισμός οικοτουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Το νησί, η φύση της Λέσβου μπορεί. Εμείς θα κάνουμε κάτι γιαυτό ή θα συνεχίζουμε να καταστρέφουμε αυτό το δώρο που παραλάβαμε; Η επιλογή είναι δική μας….

*Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΠΛΑΤΕΙΑ που κυκλοφορεί.Οι φωτογραφίες είναι του Μιχάλη Μπάκα