× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Για το Δημητρό Ψαρρό και το «Αϊβαλί»

Ένας τόμος για το αντικρινό μας Αϊβαλί που δεν παρουσιάσαμε ακόμα

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 1/2/2019

Για το Δημητρό Ψαρρό και το «Αϊβαλί»
' χρόνος ανάγνωσης

Το 1990, 29 κοντά ολόκληρα χρόνια πριν, νεοσσός στη δημοσιογραφία αλλά αυθάδης όπως πάντα, στην δημόσια παρουσία των απόψεων μου, είχα τολμήσει να μιλήσω στο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης με θέμα «οι εκκλησίες του Αϊβαλιού». Σε μια εκδήλωση οργανωμένη από τον ΦΟΜ ο Θεόφιλος. Έλεγα πως, δεν μπορεί ετούτος ο τόπος αντίκρυ στη Μικρασιατική πολιτεία, να ξέρει τόσα λίγα για δαύτην. Έλεγα ακόμα πως η Ελληνοτουρκική προσέγγιση, την οποία τόσο πολύ… λίγοι, ονειρευόμασταν τότες, περνά μέσα από τη γνώση του κοινού παρελθόντος, τη γνώση της συνύπαρξης των δυο λαών.

Σε εκείνη το λοιπόν την εκδήλωση γνώρισα καθήμενο στην πρώτη πρώτη σειρά, ένα σεβάσμιο ξερακιανό ασπρομάλλη κύριο. Μανόλης Ψαρρός μου συστήθηκε. Κάθονταν δίπλα σε έναν άλλο αγαπημένο μου παππού, τον υπεραιωνόβιο και εν ζωή ακόμα ευρισκόμενο τελευταίο Έπαρχο της Ίμβρου και της Τενέδου Γιάννη Παπουτσιδάκη. Είχαν σπεύσει και οι δυο με περίσσιο σεβασμό να προσκυνήσουν την ασημένια θήκη της κάρας του Αγίου Γεωργίου του Χιοπολίτη πολιούχου Αγίου των Κυδωνιών, που ο μοναδικός κι αξέχαστος φίλος Άγγελος Δεληβοριάς Διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, είχε επιτρέψει να ταξιδέψει από την Αθήνα όπου βρίσκεται στη Μυτιλήνη ειδικά για τη εκδήλωση! Την είχε παραδώσει στην αντιπροσωπεία της Ενώσεως Κυδωνιατών που είχε ταξιδέψει κι αυτή ειδικά στη Μυτιλήνη από την Αθήνα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σαν τέλειωσε λοιπόν η εκδήλωση, αυτός ο άνθρωπος, ο κ. Μανόλης Ψαρρός, ήρθε να με συγχαρεί, να μου συστηθεί και να μου πει «Εσύ πρέπει να γνωρίσεις το γιο μου το Δημητρό. Πάσχετε από την ίδια αθεράπευτη αρρώστια. Ή μάλλον έχετε φάει την ίδια πετριά….».

Αυτό ήταν. Το ίδιο βράδυ μου τηλεφώνησε ο Δημητρός. Μηχανολόγος κι αρχιτέκτονας στην Αθήνα, λάτρης του όμορφου, σαν τον τότε Καλαμιάρη στην Παναγιούδα, μα προπάντων Μικρασιάτης. Ή μάλλον…. Αϊβαλιώτης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Κάπως έτσι ξεκινήσαμε τα ταξίδια. Στους δρόμους αξέχαστων πατρίδων να του κρατώ τη μεζούρα και να τον ακούω να μου μιλά για το Αϊβαλί. Κι ύστερα για αντίδωρο να μου σχεδιάζει σπίτια στην Πέργαμο και να με ακούει να του μιλώ για τη δική μου πολιτεία.

Και τα βράδια ρακί να πνιγούν τα ντέρτια. Μια δυο φορές είχαμε μαζί μας και τον αρχιτέκτονα Νίκο Αγριαντώνη,  πρόεδρο του ελληνικού τμήματος της ICOMOS, ακόμα περισσότερες στα ταξίδια μας είχαμε μαζί μας και τον Αλέκο Μαθιέλλη. Κι ο Γιώργος Παπαδόπουλος με μια τεράστια «πρωτόγονη» μηχανή λήψης ερχόταν μαζί μας. Για να ξαναλειτουργήσουν οι γέφυρες ανάμεσα στους λαούς, να πάμε και να ‘ρθουν, να κυλήσει νερό στ’ αυλάκι «μπας και μια μέρα γυρίσουμε στα σπίτια μας. Με ειρήνη και Δημοκρατία». Γιατί η ειρήνη και η δημοκρατία ήταν ο νταλκάς του Δημητρού, οι κοινός νταλκάς της παρέας…

Με τούτα και με τα άλλα κυλούσε ο καιρός και ο Δημητρός άρχισε να μιλά για το όνειρο μιας έκδοσης για το Αϊβαλί του. «Μια έκδοση μεγάλη κι ακριβή για να μάθουν όσοι δεν ξέρουν και να λένε σωστά όσοι λένε πως ξέρουν» έλεγε και ξανάλεγε… Και δούλευε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μόνο που ο Δημητρός αρρώστησε από μιαν άλλη, κακιά αυτή, αθεράπευτη αρρώστια και το Μάιο του 2008 έφυγε για πάντα.

Το «Αϊβαλί» του έμεινε ανέκδοτο. Μέχρι πριν καιρό που ο Στρατής Φρατζέσκος, άλλος καρδιακός φίλος του Δημητρού κι αυτός, μου είπε πως ο τόμος – όνειρο του Ψαρρού κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Μορφωτικού ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας (να και κάτι καλό που κάνουν ετούτα τα μαγαζιά).

Έσπευσα να το αποκτήσω. Με το που το άνοιξα ο Δημητρός ξεχύθηκε από μέσα του. Το Αϊβαλί ξεχύθηκε μέσα από την έκδοση και με συνεπήρε… Μοναδική έκδοση, μοναδικές γνώσεις…

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Και στις πρώτες σελίδες η ανάμνηση των ταξιδιών. Ευχαριστίες σε όσους του στάθηκαν στις πολύχρονες έρευνες του. «Στο Στρατή Μπαλάσκα, δημοσιογράφο στη Μυτιλήνη, με καταγωγή από την Πέργαμο, που αγωνίζεται για την αλληλοκατανόηση των λαών της Ελλάδας και της Τουρκίας» γράφει. Δέκα χρόνια μετά η φωνή του Δημητρού στα αυτιά μου.

Ας είναι…

Δεν διαβάζετε ετούτος ο τόμος. Στέκει στο γραφείο σου και σαν την Ελλάδα σε πληγώνει (και σε πληγώνει συχνά ξανά στους καιρούς μας) τον ανοίγεις.

«Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί,/ όπου και να θολώνει ο νους σας/ μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό/ και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» έλεγε ο Οδυσσέας Ελύτης. Συγχώρα με Ποιητή… Δεν ξέρω τι μου λέει πια ο Παπαδιαμάντης κι ο Σολωμός μα νιώθω, συγχωρέστε με για την αμαρτία, πως το Αϊβαλί του Δημητρού Ψαρρού μου λέει περισσότερα…

Σε ευχαριστούμε Δημητρό, όλοι εμείς που πάσχουμε από την ίδια με σένα αθεράπευτη αρρώστια σε ευχαριστούμε. Ή μάλλον όλοι εμείς που «έχουμε φάει την ίδια πετριά….» που ‘λεγε κι ο μακαρίτης ο πατέρας σου. Και συγχώρεσέ μας που ακόμα δεν αξιωθήκαμε εδώ, καρσί από το Αϊβαλί, σχεδόν ενάμιση χρόνο τώρα, να παρουσιάσουμε το έργο σου.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΒΙΒΛΙΟ

Προτάσεις βιβλίων για ενήλικους αναγνώστες

Γράφει η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΔΑΦΙΩΤΗ*
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Πρώτη τηλεοπτική μετάδοση στην ΕΡΤ η «Λεσβία» της Τζέλης Χατζηδημητρίου

Ένα ντοκιμαντέρ-σταθμός της LGBTQI+ ιστορίας με σπάνια ντοκουμέντα από την Ερεσό
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΒΙΒΛΙΟ

Μπάκας και Κρητικός παρουσιάζουν... Soloup!

Την Κυριακή 22 Ιουνίου στο Book and Art στη Μυτιλήνη
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Μια έκθεση για το «τίποτα δεν είναι αληθινό»

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου και ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός «Πολιτιστική Αναζήτηση Λέσβου» πραγματοποιούν ομαδική έκθεση με ζωγραφική, γλυπτική, κολάζ και trash art
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ωδή στη μνήμη των καραβομαραγκών και στη ναυτοσύνη του Αιγαίου

Αφιέρωμα στη ναυτική τέχνη του Πλωμαρίου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο Πάνος Τσάγαλος από τη Λέσβο στη Σκωτία με το ταλέντο του στο πιάνο

Ο έφηβος καλλιτέχνης μιλά στο «Ν» με τη δασκάλα του Νίκη Κεραμέκη για την προσεχή συναυλία στον ΦΟΜ, τα βραβεία του και το Διεθνές Φεστιβάλ Μολύβου
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΟΥΣΙΚΗ

Ρεσιτάλ πιάνου του Κωνσταντίνου Αλεξόπουλου στο θέατρο ΦΟΜ

Μια μουσική βραδιά με έργα κλασικού και ρομαντικού ρεπερτορίου την Τετάρτη 25 Ιουνίου στη Μυτιλήνη
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Μία ταινία για την ερήμωση που έγινε συλλογική εμπειρία στη Βατούσα

Η Έφη Λατσούδη μιλά στο «Ν» για την ταινία «Εκτός Εποχής» που προβάλλεται στο Ertflix.
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΟΥΣΙΚΗ

«Νότες του Αιγαίου» στη Μύρινα

Συναυλία του Σμήνους Μουσικής της Πολεμικής Αεροπορίας το Σάββατο 21 Ιουνίου
ΜΟΥΣΙΚΗ

Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» από τους Χοροδοιπόρους

Προς τους συντελεστές της εξαιρετικής παράστασης που παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης την Τετάρτη 4 Ιουνίου
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Η τέχνη συναντά το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου και γίνονται «Ανασκαφές»

Φοιτητές της ΑΣΚΤ εμπνέονται από τη γεωλογική ιστορία της Λέσβου και παρουσιάζουν τα έργα τους στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Σίγρι από την Τετάρτη 18 Ιουνίου έως την Κυριακή 6 Ιουλίου
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Μελάνι, λεπίδα και μπαχαρικά σε μια γιορτή γεύσης και τέχνης

Τέχνη και γαστρονομία συναντήθηκαν σε ένα μοναδικό Masterclass με έμπνευση από την Ιαπωνία και γεύσεις από το Αιγαίο στο Art Lab