Στις παρέες όσο αυτές λειτουργούσαν λόγω των μέτρων κατά της πανδημίας του κορονοϊού οι συζητήσεις περιστρέφονταν και γύρω από το ερώτημα τι θα γίνει αν η νόσος «μπει» στον καταυλισμό της Μόριας με τους 13 – 14.000 κατοίκους του. Η απάντηση ήταν μια. «Ο Θεός βοηθός».

Εκείνη την 9^η Σεπτεμβρίου τη βραδιά που δεν κάηκε μόνο η Σμύρνη καταπώς λέει το τραγούδι, αλλά και ο καταυλισμός της Μόριας αλλά και οι βεβαιότητες και οι μύθοι πολλών, έγινε πραγματικότητα το χειρότερο σενάριο. Στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, ξημέρωμα 9^ης Σεπτεμβρίου ξεκίνησε η φωτιά. Στο περιθώριο μιας αναταραχής που προκάλεσε η απομόνωση 35 ατόμων που βρέθηκαν θετικοί στη νόσο μετά από επαφή με ασθενή πρόσφυγα που  είχε γυρίσει στη Μόρια από την Αθήνα. Για την ιστορία κάποιοι Αφγανοί κατηγορήθηκαν ως εμπρηστές. Δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πολυετείς ποινές φυλάκισης.

Εκείνο το βράδυ λοιπόν πριν ένα χρόνο αποδείχτηκε ότι τα σενάρια υπήρχαν όπως και τα σχέδια επί χάρτου για την αντιμετώπισης τους. Πλην όμως τίποτα από όλα αυτά δεν λειτούργησε. Επί δυο μέρες η Μόρια καίγονταν. Κάηκε ολόκληρη από άκρη σε άκρη.

Χιλιάδες άνθρωποι διέφυγαν προς τα γύρω βουνά και πολλοί περισσότεροι μετέτρεψαν σε ανοιχτό καταυλισμό το δρόμο από το νεκροταφείο της Παναγιούδας μέσα στο οποίο και ανάμεσα στους τάφους έμειναν επί μέρες πολλοί κυνηγημένοι από τη φωτιά, μέχρι και τη γέφυρα στον Καρά Τεπέ στο ύψος του σούπερ μάρκετ «ΑΒ Βασιλόπουλος»..

Επί δέκα μέρες χιλιάδες άνθρωποι συνέρευσαν σε αυτό το τμήμα του οδικού άξονα αποκόπτοντας την πόλη της Μυτιλήνης από βορρά ενώ το σύνολο των επιχειρήσεων από τη μια και την άλλη μεριά του δρόμου έκλεισαν με τεράστια οικονομική ζημία για την οποία ένα χρόνο μετά αν και σχετικές χρηματοδοτήσεις υπήρξαν, δεν αποζημιώθηκαν.

Το τμήμα αυτό του δρόμου στην είσοδο της πόλης αποτέλεσε τόπο συγκέντρωσης της ισχυρότερης αστυνομικής δύναμης (μετά από αυτήν στα επεισόδια της Καράβας) που είδε ποτέ η Μυτιλήνη. Στις πλαγιές των βουνών προς την πόλη και συγκεκριμένα προς το Συνοικισμό έγιναν «μάχες» προκειμένου να αποτραπεί η είσοδος χιλιάδων ανθρώπων στην πόλη.

Τελικά μετά από μια «βελούδινη» επιχείρηση παρουσία του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη και του τότε Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοϊδη σχεδιασμένη από ολόκληρο κλιμάκιο Υπουργών που έρχεται στη Μυτιλήνη οι φυγάδες της φωτιάς της Μόριας οδηγούνται σταδιακά και αφού ελέγχθηκαν υγειονομικά στο μέχρι τότε πεδίο βολής του Καρά Τεπέ. Το οποίο επιλέγεται να μετατραπεί σε ένα τεράστιο καταυλισμό που θα αντιμετώπιζε την κρίση ως «προσωρινό ΚΥΤ».

Σήμερα ένα χρόνο μετά στο «προσωρινό» ΚΥΤ έχουν μείνει περί τους 3.150 αιτούντες άσυλο. Συνολικά στο νησί μένουν λιγότεροι από 3.500 άτομα.

Η Μόρια, ο καταυλισμός της Μόριας που φτιάχτηκε το 2014 στη θέση ενός παλιού στρατοπέδου και κάηκε σαν σήμερα πριν ένα χρόνο, λεηλατημένος από οτιδήποτε θα μπορούσε να λεηλατηθεί περιμένει να... αξιοποιηθεί. Οι ιδέες πάνε κι έρχονται κι ένας Θεός ξέρει αν κάποια από αυτές θα υλοποιηθεί. Έτσι κι αλλιώς λίγοι θυμούνται πια τη Μόρια πανευρωπαϊκό συνώνυμο του προσφυγικού προβλήματος στην Ευρώπη του 21^ου αιώνα. 

Όλες οι φωτογραφίες είναι του Παναγιώτη Μπαλάσκα