Τα ρεπορτάζ συχνά. Μιλάνε πάντα χρόνια τώρα για μια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη από τους ειδικούς επιστήμονες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου που έφεραν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα από τον μοναδικό πλούτο που κρύβει στα σπλάχνα της η Λεσβιακή γη.

Ζητήσαμε από τον κ. Ζούρο να μας μιλήσει για την εμπειρία, για μια από τις πολλές εμπειρίες της ανασκαφής και της αποκάλυψης ενός ακόμα απολιθωμένου συνόλου από το ηλικίας 20 εκατομμυρίων ετών δάσος της Αιγηίδος που συχνά πυκνά βλέπει το φως του Αιγαίου.

Συνεχίζοντας τις ερευνητικές προσπάθειές τους στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους, το φθινόπωρο του 2005 στα πλαίσια σωστικών ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στις θέσεις Σκανιάς και Λάφη της ευρύτερης περιοχής Σιγρίου, αποκαλύφθηκαν μεγάλων διαστάσεων απολιθωμένοι κορμοί. «Τα απολιθώματα διέτρεχαν κίνδυνο καταστροφής, καθώς η ανάπτυξή τους γινόταν στο κατάστρωμα δρόμου ή πολύ κοντά σε υπάρχοντα οδικό άξονα και υπήρχε άμεσος κίνδυνος φθοράς τους από τη διέλευση τροχοφόρων, αλλά και από τη λειτουργία κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων στις θέσεις αυτές. Για τον λόγο αυτό αποφασίσθηκε η μεταφορά, συντήρηση και ανάδειξη των ευρημάτων στον χώρο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Σίγρι» λέει στην «Π» ο κ. Νίκος Ζούρος Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Σιγρίου Λέσβου αναφερόμενος σε αυτή την προσπάθεια.

Επτάμισι μέτρα!
Το σημαντικότερο από τα ευρήματα που εντοπίσθηκαν τότε στη θέση Σκανιάς είναι ένας κατακείμενος απολιθωμένος κορμός. «Μετά την ανασκαφή της θέσης του αποκαλύφθηκε το συνολικό μήκος του απολιθώματος και διαπιστώθηκε ότι τμήμα του απολιθωμένου κορμού σκεπάζεται από πλειστοκαινικά ιζήματα (προσχώσεις), ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του βρίσκεται μέσα σε πυροκλαστικά πετρώματα» λέει ο κ. Ζούρος. Μετά την πλήρη αποκάλυψή του διαπιστώθηκε ότι ο απολιθωμένος κορμός αποτελείτο από επτά μεγάλα κομμάτια και αρκετά μικρότερα συνολικού μήκους 7,55 μέτρων και περιμέτρου τριών μέτρων. Ο τεμαχισμός του οφειλόταν σε φυσικά αίτια.
Επίσης διαπιστώθηκε ότι στην ίδια θέση υπήρχαν άλλοι τέσσερις απολιθωμένοι κορμοί. Κάτω από τον μεγαλύτερο κορμό εμφανίσθηκε ένας ακόμη μικρότερος κατακείμενος κορμός, ο οποίος ήταν ακέραιος χωρίς να παρουσιάζει ρωγμές. «Η τοποθέτησή του στην ίδια ακριβώς θέση με τον μεγαλύτερο δείχνει την κατεύθυνση κίνησης των ηφαιστειακών υλικών που σκέπασαν το απολιθωμένο δάσος στη συγκεκριμένη θέση» συνεχίζει ο κ. Ζούρος. 

Με τις ρίζες του!
Ένας εντυπωσιακός απολιθωμένος κορμός με το ριζικό του σύστημα σε πλήρη ανάπτυξη διαστάσεων 3,30 μέτρων και περιμέτρου 3,15 μέτρων, ο οποίος παρουσίαζε στρέβλωση από την κίνηση των ηφαιστειακών υλικών που κάλυψαν το δάσος και προκάλεσαν την απολίθωσή του, βρέθηκε στη θέση Λάφη. Από τον κύριο κορμό ξεκινούσαν τέσσερις βραχίονες του ριζικού συστήματος του δένδρου μήκους από 1,5 έως ενός μέτρου γεγονός που αποδείκνυε ότι ο κορμός βρισκόταν στην ίδια ακριβώς θέση στην οποία αναπτύχθηκε το δένδρο πριν την απολίθωση.

Όπως λέει ο κ. Ζούρος, «το Μουσείο εφάρμοσε τότε για πρώτη φορά μια καινούργια μεθοδολογία για τη μεταφορά των συγκεκριμένων απολιθωμάτων που είχε ως αποτέλεσμα την ασφαλή μεταφορά των ευρημάτων με χρήση μεγάλου ανυψωτικού γερανού. Η προπαρασκευή του απολιθώματος με δημιουργία ειδικού σταθερού περιβλήματος που κάλυπτε το σύνολο της εμφάνισης επέτρεψε τη μεταφορά των απολιθωμάτων με ασφάλεια παρά το γεγονός ότι η κατάσταση απολίθωσης τους δεν ήταν τέλεια». Έκτοτε η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές. Κι η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε ήταν πολύτιμη.

Τα συμπεράσματα
Τα ευρήματα και συγκεκριμένα η σύνθεση της απολιθωμένης χλωρίδας έδειξαν ότι το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου αναπτύχθηκε σε υποτροπικό κλίμα, το οποίο μεταβαλλόταν απότομα σε ηπειρωτικό θερμό, με χαρακτήρα χλωρίδας υποτροπικής ζώνης της Νοτιοανατολικής Ασίας ή της Αμερικής.
«Στο απολιθωμένο δάσος, υποστηρίζει ο κ. Ζούρος, έχει αποτυπωθεί η γεωλογική ιστορία της λεκάνης του Αιγαίου τα τελευταία 20 εκατομμύρια χρόνια και δίνει μοναδικές πληροφορίες, όχι μόνο για την χλωρίδα, αλλά και για τις οικολογικές συνθήκες, το κλίμα και τις μεταβολές του, την ηφαιστειακή δραστηριότητα, καθώς και τις μεγάλες τεκτονικές κινήσεις που διαμόρφωσαν τη σημερινή δομή της περιοχής» .