Αφού απέσυραν την αξιόμαχη Ελληνική Μεραρχία από την Κύπρο, αφού έστειλαν το Γρίβα με την ΕΟΚΑ Β΄ να πυροδοτεί τον αλληλοσκοτωμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ώστε να ανοίξει ο δρόμος της διχοτόμησης κατά τις εντολές Αμερικάνων και Άγγλων, στις 15 Ιούλη 1974 οι Χουντικοί εξαπέλυσαν το εγκληματικό πραξικόπημα κατά του (εκλεγμένου με συντριπτικό ποσοστό) Προέδρου (και Αρχιεπισκόπου) Μακαρίου. Βομβάρδισαν το Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου, αλλά ο Πρόεδρος επιζεί και από την Πάφο κηρύσσει με διάγγελμα την αντιφασιστική μάχη για απόκρουση των Χουντικών στην Κύπρο.

Κατά τα σχέδια του Κίσινγκερ (πανίσχυρου Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ) η Τουρκική Στρατοκρατία «παίρνει την πάσα» της Χούντας και στις 20 Ιουλίου 1974 ξεκίνησε τον Α΄ Αττίλα με εισβολή που διευκολύνθηκε από τις μάχες μεταξύ Χουντικών (Σαμψών-Γρίβα) και των πιστών στη Νόμιμη Δημοκρατική Κυβέρνηση.

Στην Αθήνα η «Πατριωτική» Χουντική κυβέρνηση εξαφανίζεται, οι Στρατηγοί παίρνουν εντολή από τον Κίσινγκερ να μην κηρύξουν πόλεμο στην Τουρκία και να μη στείλουν στρατό στην Κύπρο. Ταυτόχρονα κήρυξαν Γενική Επιστράτευση για να κλείσουν 250 χιλιάδες άνδρες στα στρατόπεδα, τρέμοντας τον λαϊκό ξεσηκωμό ως συνέχεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου μόλις εφτά μήνες πριν.

Την ίδια μέρα που άρχισε η Επιστράτευση, η Χούντα έχασε ουσιαστικά την εξουσία, αφού οι Επίστρατοι αξιωματικοί και στρατιώτες διαπιστώνουν την προδοτική διάλυση της οργάνωσης του στρατού, που είχε σαν Εχθρό το ΛΑΟ και όχι τις εξωτερικές απειλές. Τα χάλια των όπλων και των πυρομαχικών ξεσήκωσαν τους Επίστρατους που απομόνωσαν τους Χουντικούς σε όλες σχεδόν τις μονάδες.

Ο ψευδοπρόεδρος Γκιζίκης και οι αρχηγοί των τριών όπλων σε ανοιχτή γραμμή με τον Κίσινγκερ, κάλεσαν τους πολιτικούς Δεξιάς και Κέντρου, με πρωθυπουργό τον Καραμανλή, να αναλάβουν ως κυβέρνηση τη διαχείριση του Εθνικού διασυρμού (ενώ τα τουρκικά στρατεύματα προελαύνουν), αφού βέβαια εξασφάλισαν την ατιμωρησία τους για την τυραννία, την εθνική προδοσία και τα εγκλήματα κατά τη διάρκεια της Χουντικής Επταετίας.

Η «αμερικανόπνευστη» διαδοχή της Χούντας από ελεγχόμενη πολιτική κυβέρνηση επιδιώχθηκε ώστε να μην διαταραχθούν τα συμφέροντά τους στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Στις 14 Αυγούστου, παρά τις διπλωματικές διαβουλεύσεις ακολούθησε ο Αττίλας Β΄ που έφτασε μέχρι την κατάκτηση της μισής Λευκωσίας, με 5.000 νεκρούς, 3.500 αγνοούμενους, 180.000 πρόσφυγες και τη θλιβερή διαιώνιση του κυπριακού ζητήματος.

Στις μάχες για την απόκρουση του Αττίλα Β΄, μεταξύ πολλών συντοπιτών μας που πολέμησαν με την ΕΛΔΥΚ, χάθηκαν τρεις στις μάχες της 16ης Αυγούστου 1974, που χαρακτηρίσθηκαν αγνοούμενοι:

Ο ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΜΠΟΥΡΕΚΑΣ του ΜΕΝΕΛΑΟΥ

από τη Μόρια, 22 χρονών. Στις 15 Ιουλίου είχε απολυθεί και γύριζε με πλοίο στο νησί, αλλά κοντά στη Ρόδο πήραν εντολή να γυρίσουν στη Κύπρο, αφού είχε αρχίσει ο Αττίλας Α’… Τα οστά του βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο στρατιωτικό νεκροταφείο της Λακατάμειας, ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA και μεταφέρθηκαν στη Μόρια το 2001, όπου με τιμητικές εκδηλώσεις τοποθετήθηκε η προτομή του στην αυλή του Άγιου Βασίλη στο χωριό του.

 Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΕΡΒΟΜΑΝΩΛΗΣ του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

από τα Παράκοιλα, 21 παιδί οικογένειας ψαράδων. Αρχές Ιουλίου 1974, είχε φτάσει στην Κύπρο για τον δεύτερο χρόνο της στρατιωτικής του θητείας. Τα οστά του βρέθηκαν το 2017 (!) σε ομαδικό τάφο, 1200 μέτρα από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, ενώ οι γονείς του είχαν φύγει από τη ζωή με τον μεγάλο καημό. Μεταφέρθηκαν και τάφηκαν με τιμητική εκδήλωση στα Παράκοιλα. Στις 20 Ιουλίου 2019 το όνομά του δόθηκε στην πλατεία του χωριού του.

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΤΣΑΝΑΣ του ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Λοχίας από το Γαβαθά Άντισσας, 22 χρονών και αυτός από οικογένεια ψαράδων, που στις 20 Ιουλίου 1974 απολυόταν από το στρατό… Μέχρι σήμερα θεωρείται αγνοούμενος.

Όμως…

- Παρέμεινε επτασφράγιστος ο φάκελος της Κυπριακής τραγωδίας για πολλά χρόνια.

- Τη διετία 1986-1988 έγιναν έρευνες από την Ελληνική Βουλή, αλλά οι μαρτυρικές καταθέσεις σφραγίζονται.

- Η Κυπριακή Βουλή ζήτησε τους φακέλους τρεις φορές, το 1997, το 2006 και το 2010, αλλά οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν τους παραδίδουν.

- Η Κυπριακή Βουλή συντάσσει φάκελο (έστω ελλιπή) το 2011.

- Το 2016 η Ελληνική Βουλή ανοίγει τους φακέλους, αλλά οι καταθέσεις των έντεκα πιο βασικών μαρτύρων ...έχουν κάνει φτερά, από τους αυστηρά φυλασσόμενους φακέλους.

- Οι καταθέσεις των έντεκα απομαγνητοφωνούνται ξανά και όλοι οι φάκελοι παραδίδονται τον Ιούνιο του 2017 επίσημα στην Κυπριακή Βουλή, με την απόφαση των δύο κρατών να αποχαρακτηριστούν από «απόρρητοι» και θα δοθούν στη δημοσιότητα.

* Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες τον Γρηγόρη Βέτσικα και τον Στρατή Μπαλάσκα.

Επίσης πληροφορίες λήφθηκαν από ειδικό ένθετο αφιέρωμα για τους τρείς συντοπίτες μας που χάθηκαν στη Κύπρο το 1974, που περιλάμβανε το ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΒΗΜΑ (στο τρίτο τεύχος Σεπτεμβρίου 2004), έντυπο του Πειραματικού Γυμνασίου, με κείμενα των Βασίλη Κοντάρα, Στρατή Αναγνώστου και Θεόδωρου Μανιάτη.